Ναι ή Όχι στο 23% ΦΠΑ στην ιδιωτική παιδεία;

Θα πρέπει η ιδιωτική παιδεία να φορολογείται με ΦΠΑ; Στο μέτρο που η επιβίωση (ρεύμα), η δικαιοσύνη, άλλες αξίες και κοινωνικά αγαθά δεν θα έπρεπε να έχουν επιβαρυνθεί, ούτε η παιδεία θα έπρεπε να επιβαρυνθεί. Π.χ. η φορολόγηση πολλών ιατρικών εργασιών βρίσκεται στην σωστή κατεύθυνση και δεν βαρύνονται από ΦΠΑ. Από τη στιγμή που έχουμε μπει στην νοοτροπία της φορολόγησης ωστόσο, θα πρέπει να επαναεξεταστούν όλες οι πτυχές.
Thanasis Zovoilis via Getty Images

Η πρόσφατη επιβολή φόρου 23% σε φροντιστήρια και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια μας έφερε πολλές αντιδράσεις. Προς το παρόν βέβαια, η θεμελίωση αυτού του υψηλού συντελεστή φαίνεται να παγώνει και ίσως και να καταργείται.

Μέχρι και σήμερα, δεν έχω ακόμα ακούσει ειδικά επιχειρήματα για την μη ψήφιση του νόμου πέρα από τα «θα επιβαρυνθούν οι οικογένειες» πράγμα που μπορεί να αποδοθεί γενικά στο φορολογικό σύστημα και «πουθενά στον κόσμο δεν έχουν ΦΠΑ στην ιδιωτική παιδεία εκτός από το Μπαγκλαντές», πράγμα που δεν θεωρώ πολύ σταθερό επιχείρημα, καθώς η ελληνική πραγματικότητα έχει και άλλες παγκόσμιες πρωτοτυπίες οι οποίες θεωρούνται θετικές.

Επίσης ακούσαμε ψευδώς πως «η Ευρωπαϊκή Οδηγία απαγορεύει την θέσπιση του ΦΠΑ» πράγμα που δεν συμβαίνει. Η σχετική υπ'αριθμ. 2006/112/ΕΚ ορίζει στο άρθρο 132 πως « τα κράτη μέλη απαλλάσσουν την εκπαίδευση των παιδιών ή των νέων, τη σχολική ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση, επιμόρφωση ή επανακατάρτιση καθώς και τις στενά συνδεόμενες με αυτές παροχές υπηρεσιών και παραδόσεις αγαθών, που πραγματοποιούνται από οργανισμούς δημόσιου δικαίου» και στο άρθρο 133 πως «τα κράτη μέλη μπορούν να ορίζουν, χωριστά για κάθε περίπτωση, ότι η χορήγηση (φοροαπαλλαγών) σε οργανισμούς, εκτός των οργανισμών δημόσιου δικαίου...» και αναφέρει κάποιες προϋποθέσεις που μπορούν να απαλλάξουν από φορολογία οργανισμούς που προσεγγίζουν τα ιδρύματα περισσότερο και όχι κερδοσκοπικούς οργανισμούς (πχ μη επιδίωξη κέρδους, άμισθη διοίκηση, μη κίνδυνος στρέβλωσης του ελεύθερου ανταγωνισμού). Μιλάμε δηλαδή για οργανισμούς δημοσίου δικαίου.

Ενδεικτικά, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης από 27 εκατ. χρηματοδότηση είδε μείωση στα 9 εκατ. και το Ιόνιο έχασε πάνω από το 50% της χρηματοδότησης του.

Θα υποθέσω λοιπόν πως υπάρχει κάποιο άλλο πραγματικό επιχείρημα, καθώς τα παραπάνω δεν φαίνεται να έχουν πραγματική βάση. Θα υποθέσω ότι επιχείρημα είναι πως η παιδεία είναι ένα αγαθό, μη μετρήσιμο, άυλο (δηλαδή δεν αντιστοιχεί στην εξίσωση «πάρε τόσα λεφτά και δώσε μου τόσα καρφιά»), ένα κοινωνικό αγαθό, εξαιρετικά σημαντικό για την πνευματική υπόσταση του ανθρώπου. Επομένως δεν μπορούμε να το επιβαρύνουμε με επιπλέον φόρους, θα πρέπει να είναι όσο το περισσότερο ελεύθερο (χωρίς περιορισμούς) γίνεται και θα πρέπει με κάθε τρόπο να διευκολύνουμε την πρόσβαση σε όλους ώστε να την ενθαρρύνουμε παρέχοντας ισχυρά κίνητρα.

Και η ευκολότερη πρόσβαση σε ένα δικαστικό σύστημα για να διεκδικήσει κάποιος τα δικαιώματα του; Είναι αυτό μετρήσιμο αγαθό και δεν αξιώνει την προστασία της κοινωνίας, και την εύκολη πρόσβαση σε αυτό; Και τότε γιατί δεν άνοιξε μύτη όταν εισήχθη 23% ΦΠΑ στις δικηγορικές εργασίες και όταν τα παράβολα ανεβαίνουν καθημερινά; Δεν είναι η δικαιοσύνη θεμελιώδες αγαθό της κοινωνίας; Γιατί όλοι, όταν πέρασε το μέτρο, το αγνόησαν;

Γιατί το ρεύμα έχει καν ΦΠΑ; Αντιλαμβάνομαι πως είναι περισσότερο μετρήσιμο, υλικό αγαθό, δεν βασίζεται δηλαδή σε ιδέες και αξίες per se, ωστόσο, δεν έχει αναχθεί σε βασικό αγαθό τα τελευταία χρόνια; Δεν είναι πια κοινωνικό αγαθό; Κάποιοι θα έλεγαν ( και εγώ) ότι ο πολιτισμός μας αρχίζει και τελειώνει εκεί που μας κόβεις το ρεύμα. Αγγίζει πλέον τα όρια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αν μπορείς στην κατοικία σου να έχεις ή να μην έχεις ρεύμα. Οπότε γιατί να κερδίζει το κράτος από την επιβίωση μου; Ας κερδίζει από το κέρδος μου.

Γιατί το σύστημα ξαφνικά έχει πάρει φωτιά;

Τις παλαιότερες εποχές πια των πρώτων δύο μνημονίων (ζητήματα που διατηρούνται και με το τρίτο μνημόνιο), η Ελλάδα ήταν τέταρτη στον κόσμο σε περικοπές στην Παιδεία με το εύρος των περικοπών να φτάνει το 20%. Η χρηματοδότηση της από 2,6% του ΑEΠ προβλέπεται να αγγίξει τα 2,2%. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα πανευρωπαϊκά σε περικοπές μισθών εκπαιδευτικών, με 30% περικοπές μισθών. Θα μου ανταπαντήσετε πως σταματάμε να πληρώνουμε τους αργόσχολους. Ναι, υπάρχουν αργόσχολοι, υπάρχουν υψηλοαμοιβόμενοι αλλά μόνο με την τυφλή περικοπή δεν καταφέρνεις τίποτα. Καταφέρνεις με εξορθολογισμό, έλεγχο και πρόβλεψη. Δεν είδα τίποτα από αυτά να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια.

Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα πανευρωπαϊκά σε περικοπές μισθών εκπαιδευτικών, με 30% περικοπές μισθών.

Ενδεικτικά, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης από 27 εκατ. χρηματοδότηση είδε μείωση στα 9 εκατ. και το Ιόνιο έχασε πάνω από το 50% της χρηματοδότησης του. Για να αντεπεξέλθουν, εγκαινίασαν δίδακτρα σε κάποια μεταπτυχιακά προγράμματα.

Γιατί δεν άνοιξε μύτη τότε; Και εκεί χάθηκε αγοραστική δύναμη.

Γιατί επικρατεί αυτό το χάος τώρα;

Γιατί οι εκλογές και το σύστημα χρειάζεται ψήφους από τις οικογένειες άμεσα, που βάλλονται καθημερινά από τα αυξανόμενα έξοδα, τη μείωση των εσόδων και θα πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα ακόμα 23% στα δίδακτρα των παιδιών τους. Μια εξαγγελία ότι αυτό το 23% μπορεί να εξαφανισθεί φαίνεται πολύ πολύ ελκυστική. Το σύστημα, όμως, απλά εκμεταλλεύεται, τίποτα παραπάνω. Χρειάζεται να δημιουργήσει το χάος για να μεταφέρει στους ψηφοφόρους μεγάλα λόγια, πως δήθεν τους προστατεύει και τους σκέπτεται.

Ευκαιριακά και μόνο στρέφει τον έναν προς τον άλλο, για να επωφεληθεί το ίδιο.

Θα πρέπει η ιδιωτική παιδεία να φορολογείται με ΦΠΑ; Στο μέτρο που η επιβίωση (ρεύμα), η δικαιοσύνη, άλλες αξίες και κοινωνικά αγαθά δεν θα έπρεπε να έχουν επιβαρυνθεί, ούτε η παιδεία θα έπρεπε να επιβαρυνθεί. Π.χ. η φορολόγηση πολλών ιατρικών εργασιών βρίσκεται στην σωστή κατεύθυνση και δεν βαρύνονται από ΦΠΑ. Από τη στιγμή που έχουμε μπει στην νοοτροπία της φορολόγησης ωστόσο, θα πρέπει να επαναεξεταστούν όλες οι πτυχές.

Θα πρέπει να επιβαρυνθεί με 23% ΦΠΑ η ιδιωτική παιδεία; Όχι, είναι πολύ υψηλό το ποσοστό, είναι άδικο και παράλογο. Μπορεί να κρατηθεί ένας μικρότερος συντελεστής π.χ. 11-13% ώστε να μην υπάρξει σημαντική επιβάρυνση γονέων και επιχειρήσεων ιδιωτικής παιδείας, να μπουν κάποιοι κανόνες και πάντως να σηκωθεί κάποιο βάρος.

Εναλλακτικά, αν καταργηθεί εντελώς ο ΦΠΑ (πράγμα που θεωρώ το απολύτως σωστό) θα πρέπει να γίνουν βήματα προς σταδιακή κατάργηση των συντελεστών που απευθύνονται σε κοινωνικά αγαθά.

Δημοφιλή