Έχω την αίσθηση πως οι πολιτικοί δεν μπορούν να αντιληφθούν ή απλά δεν τους ενδιαφέρει κάτι πολύ σημαντικό: Ότι η οικονομία λειτουργεί ακαριαία απέναντι στις αποφάσεις τους, ενίοτε και πριν από αυτές.
Όταν, δε, λέμε οικονομία, δεν εννοούμε τίποτε άλλο παρά τη συμπεριφορά όλων μας ως καταναλωτών. Δεν είναι μια περίπλοκη έννοια που απαιτεί οικονομικοτεχνικές γνώσεις. Είναι οι σκέψεις και οι δράσεις που διαπερνούν τον καθένα μας και συνολικά διαμορφώνουν το καταναλωτικό γίγνεσθαι του τόπου.
Όταν, λοιπόν, υπογράφονταν τα δύο πρώτα μνημόνια και ο κόσμος μάθαινε τι πρόκειται να έρθει από φόρους κτλ, αυτόματα -σχεδόν την επόμενη μέρα- πάγωναν τα πάντα. Ο κόσμος κρατιόταν για να μπορεί να αντεπεξέλθει στους νέους φόρους και τις νέες μειώσεις μισθών που κατέφθαναν στη ζωή του. Η συνέπεια αυτού του μαζέματος ήταν μία: Απώλεια θέσεων εργασίας.
Η αύξηση της ανεργίας δεν ερχόταν αμέσως. Υπήρχε μια περίοδος που ο επιχειρηματίας βάσταγε να δει αν μπορεί να αντέξει. Άλλοι γρήγορα κι άλλοι αργότερα, μετέφεραν το πρόβλημα στον λεγόμενο ιδιωτικό τομέα είτε βάζοντας λουκέτο είτε διώχνοντας υπαλλήλους που δεν μπορούσαν πια να πληρώσουν, αν ήθελαν να έχουν μια -ας την πούμε- βιώσιμη επιχείρηση.
Το τελευταίο επτάμηνο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ζήσαμε δυστυχώς το αποκορύφωμα της κατάστασης που ονομάζεται «κάτσε να δούμε τι θα γίνει». Με το που ανήλθε ο Αλέξης Τσίπρας στην εξουσία, όλοι κρατούσαν στάση αναμονής για να φανούν οι προθέσεις του. Επιτάθηκε ο φόβος μόλις έγινε το επεισόδιο Ντάισελμπλουμ - Βαρουφάκη και μέχρι να έρθει η περίπου συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου, η κατάσταση στην οικονομία έβαινε προς το χειρότερο.
Μόλις πάντως οριστικοποιήθηκε αυτό το ενδιάμεσο βήμα, αμέσως άρχισαν αμυδρά να βγαίνουν από την κατάψυξη οι αγορές, να ψωνίζει ο κόσμος με λίγη φειδώ. Όταν, όμως, φτάσαμε, στην τελική ευθεία, το «κάτσε να δούμε τι θα γίνει» κυριάρχησε ξανά με αποτέλεσμα να μην μπορείς όχι μόνο να εισπράξεις, αλλά και να σχεδιάσεις βραχυπρόθεσμα την πορεία της επιχείρησης.
Κι επειδή η οικονομία προηγείται αρκετές φορές των άλλων εξελίξεων, ο κόσμος σήκωσε τα λεφτά από τις τράπεζες για να τα διαφυλάξει κι όχι να τα ξοδέψει, κίνηση που τελικά είχε λογική, όπως αποδείχθηκε με την επιβολή των capital controls.
Για τις οδυνηρές συνέπειες του κλεισίματος των τραπεζών, δεν αξίζει να προσθέσω κάτι. Από τότε, όμως, το επιχειρείν έχει βυθιστεί στα τάρταρα και θα το κατανοήσει ο ιδιωτικός τομέας σύντομα. Ήδη υπήρξε κύμα απολύσεων και φοβάμαι ότι θα μετατραπεί σε τσουνάμι.
Η περιπέτεια της διαπραγμάτευσης είχε βέβαια ως τυρί το «κάτσε να δεις τι θα πετύχω» της κυβέρνησης Τσίπρα και πραγματικά αν κάποιος πίστευε σε καλυτέρευση των όρων της ζωής μας, θα είχε σοβαρό λόγο να υπομείνει την επιδείνωση των δεικτών. Ωστόσο, η ελπίδα διαψεύστηκε και η ζημιά που έγινε είναι σημαντική, αφού μεγάλο ρίσκο χωρίς μεγάλο κίνδυνο δεν νοείται.
Όλοι ευελπιστούμε ότι το «κάτσε να δούμε τι θα γίνει» θα σταματήσει με το σχηματισμό βιώσιμης, ισχυρής κυβέρνησης, την οποία έχει ανάγκη ο τόπος όσο ποτέ άλλοτε. Όμως, εκτός αυτού, θα πρέπει επιτέλους να στραφεί το ενδιαφέρον της μελλοντικής κυβέρνησης στην ανάδειξη του υγιούς επιχειρείν.
Να σταματήσει να θεωρεί βολικό πλεονέκτημα το γεγονός ότι αφενός δεν μεταδίδεται αυτόματα η επιχειρηματική κρίση στον ιδιωτικό τομέα και αφετέρου ότι οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι του ιδιωτικού τομέα δεν έχουν φορέα να φωνάξουν το δίκιο τους και παραμένουν μια εγκλωβισμένη, σιωπηλή πλειοψηφία στον τόπο.
Δεν χωράει άλλο «κάτσε να δούμε τι θα γίνει». Γιατί αν συνεχιστεί, θα ξέρουμε όλοι τι θα γίνει...