Στις 11 Ιουνίου, μετά από μια μονοετή συνεχόμενη ανάπτυξη, το κινεζικό χρηματιστήριο άρχισε να παραπαίει. Αυτό είχε σαν συνέπεια να πανικοβληθούν οι διεθνείς αγορές και έφερε αναταραχή πολλές υπερβολικές αντιδράσεις στον κόσμο των ΜΜΕ. Σε λιγότερο από 3 μήνες, το κινεζικό χρηματιστήριο είχε απώλειες πάνω από 40%, αν και από τότε έχει γίνει μια μικρή ανάκαμψη του 10% από το χαμηλότερο επίπεδο. Οι διεθνείς αγορές έχουν ανακάμψει κατά κάποιο τρόπο, αλλά όχι μένοντας αλώβητες από αυτό.
Για ένα διάστημα, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της Δύσης στο κομμάτι της οικονομίας ήταν η Ελλάδα, αλλά όταν αυτό το πρόβλημα λύθηκε- έστω και προσωρινά - η προσοχή στράφηκε στο τι θα μπορούσε να σημάνει μια οικονομική επιβράδυνση της Κίνας για το παγκόσμιο εμπόριο. Η πλήρης επίδραση της κατάρρευσης δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί. Το εμπόριο παραμένει ασταθές, με τους δείκτες των Dow Jones, NASDAQ και FTSE να παρουσιάζουν σημαντικά «σκαμπανεβάσματα» από μέρα σε μέρα, αλλά κυρίως, μέσα στην ίδια μέρα. Η συνεχόμενη αυτή αστάθεια δυσκολεύει περισσότερο την ολοσχερή εξέταση των αποτελεσμάτων της κατάρρευσης.
Το εμπόριο στο σύνολό του έπεσε: στις 8 Σεπτεμβρίου, καινούρια στοιχεία έδειξαν ότι οι εξαγωγές της Κίνας έπεσαν 5.5% σε σχέση με τον ίδιο μήνα της προηγούμενης χρονιάς. Και οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά περίπου 14%. Οι χώρες που αγόραζαν βασικά εμπορικά αγαθά από την Κίνα είναι αυτές που χτυπήθηκαν περισσότερο. Όπως αναφέρει το Bloomberg, η σύμπτωση από τη μια των υπερεπενδύσεων, κι από την άλλη της οικονομικής επιβράδυνσης της Κίνας, «εξαφάνισαν» 2 τρισ. δολάρια από τη χρηματιστηριακή δύναμη των εταιρειών που ασχολούνται με τις εξορύξεις και τις επενδύσεις στο πετρέλαιο. Οι ανάγκες της Κίνας για εισαγωγές είχαν μειωθεί μέσα στο 2015, αλλά το σοκ του χρηματιστηρίου επιτάχυνε την πτώση. Το ίδιο χτυπήθηκαν και οι Ασιατικές χώρες, εξαιτίας της υπεροχής της Κίνας στο εξαγωγικό τους εμπόριο.
Με τις εισαγωγές να περιορίζονται σημαντικά λιγότερο από τις εξαγωγές, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας αυξήθηκε ραγδαία. Από τον Ιούνιο, με την κινέζικη ζήτηση να μειώνεται, οι τιμές του πετρελαίου έπεσαν επίσης απότομα (παρά ένα μικρό «ράλι» στο τέλος Αυγούστου).
Παρότι η οικονομία της Κίνας πιθανότατα μεγαλώνει ακόμα περίπου κατά 7% κάθε χρόνο, η εμπιστοσύνη των επενδυτών ανά τον κόσμο έχει κλονιστεί σημαντικά, με αποτέλεσμα μια αλληλουχία σταδιακής ανταγωνιστικής υποτίμησης παγκοσμίως, κυρίως στις χώρες που βασίζονται στις εξαγωγές αγαθών. Παρότι σίγουρα κι άλλοι εξωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν σημαντικά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, δε μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι τους τελευταίους 3 μήνες η Βραζιλία, η Χιλή, ο Καναδάς και η Αυστραλία έχουν όλοι δει χαμηλότερες ισοτιμίες. Αυτό φανερώνει πιθανότατα μια τάση αποσταθεροποίησης.
Αυτό με τη σειρά του, εν μέρει επηρέασε την υποτίμηση-έκπληξη της Κίνας στη διοικητικά καθορισμένη συναλλαγματική ισοτιμία τον Αύγουστο. Παρότι ήταν μόνο περίπου 3%, έδωσε την εντύπωση ότι οι κινεζικές αρχές ανησυχούν για τα ποσοστά ανάπτυξης της οικονομίας τους και την ανταγωνιστικότητά τους - κάτι το οποίο τρόμαξε τα χρηματιστήρια ανά τον κόσμο.
Υπάρχουν ακόμα αποδείξεις, ότι το ενισχυμένο αμερικάνικο δολάριο οδηγεί μερικές αμερικανικές εταιρείες να καθυστερούν ή και να να αναβάλουν τα σχέδια επαναπατρισμού των βιομηχανιών τους.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η βασική επίδραση που είχαν οι αναταράξεις των τελευταίων δύο μηνών ήταν η αυξημένη ανησυχία για μια οικονομική επιβράδυνση της Κίνας που είχε καθυστερήσει υπερβολικά να συμβεί. Η Κίνα είχε την εμπειρία μιας απίστευτης διαρκούς οικονομικής ανάπτυξης, και όσοι παρακολουθούσαν την Κίνα είχαν από καιρό επιστήσει την προσοχή για μια επίπλαστη υπεραφθονία. Όπως έγραψε και ο Economist, «οι εξαγωγές παραπαίουν, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξάνονται, και ο βιομηχανικός τομέας στη χειρότερη κατάσταση που θα μπορούσε να είναι από την παγκόσμια οικονομική κρίση και ύστερα. Η οικονομία δεν υπήρξε ποτέ εντελώς αξιόπιστη, παρά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης πως η ανάπτυξη θα πλησίαζε κοντά στο 7%. Οι ισχυρισμοί αυτοί στο τέλος φάνηκαν αστείοι».
Η εφημερίδα πιθανότατα αναφέρεται στην παραδοχή του Li Keqiang ότι τα οικονομικά στοιχεία για την ανάπτυξη της Κίνας ήταν τεχνητά ή απλώς ενδεικτικά (σα να λέμε πλαστά κατά κάποιο τρόπο). Εξάλλου, ήταν πάντα δύσκολο να αποκτήσει κανείς ακριβή στατιστικά στοιχεία για την Κίνα - η έντονη μυστικοπάθεια που διακρίνει την κυβέρνηση, οι εγχώριες πολιτικές που είχε σαν προτεραιότητα, και η απολύτως παρεμβατική της φύση, έκαναν πάντα τα επίσημα στατιστικά στοιχεία να δείχνουν ύποπτα.
Η κινεζική κυβέρνηση έχει επέμβει πολλές φορές για λογαριασμό των κινέζικων αγορών, με σκοπό να στηρίξει τις χρηματιστηριακές τιμές και αξίες - οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο από 156 δισ. δολάρια μέχρι 236 δισ. δολάρια. Αν σκεφτεί κανείς αυτούς τους δύο παράγοντες (παρεμβατικότητα και μυστικοπάθεια/παραποιημένα στοιχεία), ήταν πολύ εύκολο να προβλέψει κανείς την κατάρρευση - τη στιγμή που η κυβέρνηση στο Πεκίνο θα σταματούσε τις ενέσεις ρευστότητας, έστω και προσωρινά, η οικονομική ύφεση θα ήταν αναπόφευκτη.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αγορές ανακάμπτουν και θα συνεχίσουν να ανακάμπτουν μετά τα αλυσιδωτά αποτελέσματα της οικονομικής ύφεσης της Κίνας. Είναι πιθανό ότι θα περάσουμε παρόμοιες - αλλά ελπίζω όχι σε τόσο έντονο βαθμό - καταστάσεις, καθώς η κυβέρνηση και η οικονομία της Κίνας συνεχίσουν να κάνουν σταθερά βήματα προς τις μεταρρυθμίσεις, διαπραγματευόμενες τις απαιτήσεις ενός συστήματος αγοράς, εξισορροπώντας τις πολιτικές και κοινωνικές τους προτεραιότητες.