Γιατί πολλοί Γερμανοί δε βλέπουν (πια) τη Μέρκελ σαν ήρωα της μεταναστευτικής κρίσης

Από τον αριθμό των πολιτικών που παίρνουν τις αποστάσεις τους από την Καγκελάριο, κάποιος μπορεί να συμπεράνει ότι θεωρούν περισσότερο πιθανό τον ερχομό της πτώσης της παρά μιας νέα άνοδό της. Θέλουν να είναι έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα. Για τους αντιπάλους της Μέρκελ, η απόφασή της ήταν αδέξια και καθόλου λογική, καθώς ήταν προφανές πως θα εξελισσόταν. Αλλά αυτό είναι μια γνώμη που προκύπτει εκ του αποτελέσματος.
ASSOCIATED PRESS

Είναι ειρωνεία της μοίρας: η Καγκελάριος Μέρκελ έχει συχνά κατηγορηθεί ότι δεν έχει όραμα για τη χώρα της. Τώρα που παρουσιάζει ένα, υποτίθεται για πρώτη φορά από το 2005 που ανέλαβε την εξουσία, οι ψηφοφόροι δείχνουν σοκαρισμένοι, και παίρνουν αποστάσεις από την ίδια όλο και περισσότερο. Στο ζήτημα των προσφύγων, η Μέρκελ υιοθέτησε την ξεροκεφαλιά και την δυναμικότητα, στοιχεία που πολλοί θεωρούν απαραίτητα για μια πολιτικό που θέλει να εφαρμόσει τις πολιτικές της αποτελεσματικά.

Όταν αξιολογεί κανείς μια πολιτική απόφαση, υπάρχει πάντα μια εκ των προτέρων άποψη που είναι εντελώς διαφορετική από την άποψη που έχουμε εκ των υστέρων. Όταν μια πολιτική στρατηγική εξελίσσεται επιτυχημένα, συχνά νομίζουμε πως υπάρχει από πίσω μια προνοητικότητα και μια ηθική συναίσθηση των πραγμάτων. Παρ' όλα αυτά, στην αρχή μιας αλληλουχίας γεγονότων -εκ των προτέρων δηλαδή - το αποτέλεσμα στα σχέδια που κάνει κανείς είναι αβέβαιο, όπως και η μοίρα του εκάστοτε πολιτικού, διευθύνοντος συμβούλου, εφευρέτη ή ακτιβιστή. Ο δρόμος για την επιτυχία είναι πάντα γεμάτος από εμπόδια και λακούβες.

Στις αρχές του Σεπτεμβρίου, η Άνγκελα Μέρκελ παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια στους πρόσφυγες, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν τη διαδρομή τους στη Γερμανία, αφού πρώτα τους είχαν σταματήσει στα Αυστρο-Ουγγρικά σύνορα όπου έρχονταν με τραίνο. Μέχρι το τέλος του μήνα, περίπου 170.000 είχαν έρθει. Πιθανότατα δε μπορούσε να είχε προβλέψει όλες τις συνέπειες που θα προέκυπταν από αυτή την απόφαση, αλλά σε κάθε πολιτικό αναλυτή στη Γερμανία κάτι χειρότερο έγινε ξεκάθαρο: δεν είχε σχέδιο για την επόμενη μέρα, από τη στιγμή που οι πρόσφυγες θα πατούσαν σε γερμανικό έδαφος. Και όσο παραμένει αβέβαιο το αποτέλεσμα που θα έχει το μεταναστευτικό στη γερμανική πολιτική σκηνή και κοινωνία, τόσο οργανισμοί ειδικού ενδιαφέροντος και αντίπαλοι θα προσπαθούν να κεφαλαιοποιήσουν αυτή την αβεβαιότητα. Το πεδίο ανταγωνισμού της Μέρκελ είναι άφθονο, όμως στη συγκεκριμένη στιγμή οι συντηρητικοί συνάδελφοί της είναι αυτοί που της κάνουν τη ζωή δύσκολη.

Καθώς η υποστήριξη των Γερμανών στις θέσεις της Καγκελαρίου για το μεταναστευτικό μειώνεται, η υποστήριξη από τους Χριστιανοδημοκράτες επίσης φθίνει γρήγορα. Το Βαυαρικό παρακλάδι των συντηρητικών λίγο νωρίτερα μέσα στην κρίση είχε αποσύρει την εμπιστοσύνη του και ξεκίνησε να συνεργάζεται με τον Ούγγρο Πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν. Πρόσφατα, ο αριθμός όσων ήταν αντίθετοι έσπασε κάθε ρεκόρ στο Κοινοβούλιο και τα κρατίδια της Γερμανίας. Η Julia Klöckner για παράδειγμα, η ηγέτιδα των Χριστιανοδημοκρατών στη Ρηνανία-Παλατινάτο (κρατίδιο στα νοτιοδυτικά της Γερμανίας), δήλωσε ότι εκατοντάδες γυναίκες έχουν κάνει καταγγελίες εναντίον Μουσουλμάνων ανδρών.

Από τον αριθμό των πολιτικών που παίρνουν τις αποστάσεις τους από την Καγκελάριο, κάποιος μπορεί να συμπεράνει ότι θεωρούν περισσότερο πιθανό τον ερχομό της πτώσης της παρά μια νέα άνοδό της.

Αυτό το πρόβλημα δε μπορεί να είναι το αποτέλεσμα του ότι οι Γερμανοί αναγνωρίζουν την ανάγκη τους να στελεχώσουν το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας καλά εκπαιδευμένοι και μορφωμένοι Σύριοι. Περισσότερο είναι (το αποτέλεσμα) του ότι η δημόσια κατακραυγή για την κίνηση της Μέρκελ να δεχθεί τους πρόσφυγες αντανακλά το ολοένα αυξανόμενο αντι-μουσουλμανικό συναίσθημα στην Ευρώπη, από την 9/11 και μετά.

Παρ' ότι όλα τα πολιτικά κόμματα γενικά υποστηρίζουν σε κάποιο βαθμό την Καγκελάριο, όλοι ξέρουν ότι ο τρόπος που θα χειριστεί την κρίση θα καθορίσει τη στάση τους στο μεταναστευτικό στις επόμενες εκλογές. Υπάρχει μάλιστα μια μικρή πιθανότητα η Μέρκελ να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης με σκοπό να νομιμοποιήσει τη στάση της στο θέμα. Με τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές να μη γίνονται πριν το 2017, ο λαός μπορεί να απαιτήσει να ερωτηθεί για το αν εγκρίνει τα μέτρα της κυβέρνησης.

Η αντιπολίτευση στη Γερμανική Βουλή είναι πολύ μικρή μιας και τα δύο μεγαλύτερα κόμματα ανήκουν στον κυβερνητικό συνασπισμό, οπότε οι Πράσινοι ( Die Grünen) και το Die Linke μπορεί να μπουν στον πειρασμό να παίξουν το ρόλο του εκπροσώπου του δυσαρεστημένου λαού στο Κοινοβούλιο. Αυτό μπορεί και να συμβαίνει ήδη: οι φιλελεύθεροι μη συμμετέχοντας σε αυτή τη Βουλή, έχουν ήδη κάνει ξεκάθαρο ότι περιμένουν από την κυβέρνηση να θέσει σαφείς κανόνες που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι μετανάστες, αν θέλουν να τους χορηγηθεί άσυλο.

Οι φιλελεύθεροι, που είναι παραδοσιακά η παράταξη που στηρίζει τα ατομικά δικαιώματα, χρησιμοποιεί επίσης την προσφυγική κρίση για να προωθήσει τα συμφέροντά της, για παράδειγμα, ζητώντας να (απο)δεχθούν οι μετανάστες τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και τα δικαιώματα με βάση το φύλο, προκειμένου να τους χορηγηθεί άσυλο. Ο ηγέτης των φιλελευθέρων, Christian Lindner, έχει ήδη τονίσει ότι οι μετανάστες είναι αυτοί που θα πρέπει να προσαρμοστούν στο κοινωνικό σύστημα της χώρας, και όχι το αντίθετο. Καθώς τα γερμανικά ΜΜΕ διαδίδουν ιστορίες για Μουσουλμάνους αιτούντες άσυλο οι οποίοι χτυπούν Χριστιανούς πρόσφυγες, φτύνουν Χριστιανούς και ακόμα κακομεταχειρίζονται γυναίκες και παιδιά επειδή είναι Χριστιανοί, μεγάλη μερίδα του κόσμου αναρωτιέται πως αυτοί οι άνθρωποι που αφίχθησαν πρόσφατα, θα καταφέρουν να αποδεχθούν ένα πληθυσμό που επικρατεί ο Χριστιανισμός, και οι αντιλήψεις του περί θρησκευτικής ελευθερίας.

Αν«πέσει» η Καγκελάριος, θα είναι επειδή σκόνταψε στις δικές της πεποιθήσεις.

Και σα να μην έφταναν αυτά για το βάρος που σηκώνει η Μέρκελ, ο Πρόεδρος Joachim Gauckεκφράστηκε λέγοντας: «η συναισθηματική κατανόηση για το πρόβλημα μπορεί να είναι απεριόριστη, αλλά οι πόροι της Γερμανίας δεν είναι». Οπότε, τώρα κι αυτός, έχει πάρει τις αποστάσεις του από την Καγκελάριο, και τις τελευταίες εβδομάδες τάσσεται φανερά υπέρ της κουλτούρας του «Καλώς ήρθατε» ("Willkommenskultur"). Στο πολιτικό σύστημα της Γερμανίας εκτός από το εκτελεστικό σώμα, η γνώμη του Προέδρου έχει μεγάλη βαρύτητα στην κοινή γνώμη.

Από τον αριθμό των πολιτικών που παίρνουν τις αποστάσεις τους από την Καγκελάριο, κάποιος μπορεί να συμπεράνει ότι θεωρούν περισσότερο πιθανό τον ερχομό της πτώσης της παρά μιας νέα άνοδό της. Θέλουν να είναι έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα. Για τους αντιπάλους της Μέρκελ, η απόφασή της ήταν αδέξια και καθόλου λογική, καθώς ήταν προφανές πως θα εξελισσόταν. Αλλά αυτό είναι μια γνώμη που προκύπτει εκ του αποτελέσματος. Εκ των προτέρων δε θα είχαν τολμήσει ποτέ να εκφράσουν την αντίθεσή τους σε τέτοια κλίμακα.

Αν«πέσει» η Καγκελάριος, θα είναι επειδή σκόνταψε στις δικές της πεποιθήσεις. Όπως τόνισε πρόσφατα: «αν η Γερμανία ήταν η χώρα που θα πρέπει να απολογείσαι επειδή δείχνεις συμπάθεια και κατανόηση, δε θα ήταν πλέον η χώρα της». Ίσως δεν έκανε τη δήλωση αυτή με πλήρη ειλικρίνεια, αλλά ίσως αποτελέσει ένα καθοριστικό σημείο για τη θέση που κατέχει, και εν τέλει άλλη μια ειρωνεία της μοίρας.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στη World Post και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Θάνο Καμπύλη.

Δημοφιλή