Πόσο παράξενο τόσος κόσμος καταχείμωνο στο λιμάνι του νησιού. Το τοπίο ζωγραφίζουν άνθρωποι ταλαιπωρημένοι, σφιχτά ο ένας δίπλα στον άλλο να νικούν ψύχος και υγρασία, με μια αίσθηση ανακούφισης στο βλέμμα για τη στεγνή γωνία στον πλανήτη που μπόρεσαν να ξαποστάσουν. Τα λόγια του ανατρεπτικού Πυθαγόρα ταξιδεύουν στο μελτέμι: "Πρέπει να σωπαίνεις ή να λες κάτι καλύτερο από τη σιωπή". Εκείνοι σωπαίνουν. Ο φιλόσοφος ξέρει το γιατί: "Ου πάντα τοις πάσι ρητά".. Δεν μπορούν να ειπωθούν όλα σε όλους. Τουλάχιστον, όχι ακόμα.
Ανάμεσα τους, εθελοντικές οργανώσεις και φιλόξενοι Σαμιώτες δε σταματούν να επιδίδονται στον ανθρωπιστικό τους αγώνα και να χαμογελούν στους πρόσφυγες που ηρεμούν όταν συναντούν τα φιλικά πρόσωπα τους. Λίγο πιο κάτω συναντώ Λιμενικούς σε επιφυλακή για τον εντοπισμό και διάσωση νέων προσφυγικών ροών, ενώ γυναικόπαιδα και άνδρες στέκονται με υπομονή στη σειρά περιμένοντας να παραλάβουν το μεσημεριανό τους γεύμα-μάνα εξ ουρανού. Ξέρουν ότι και σήμερα υπάρχει φαγητό για όλους. Ζυμαρικά σε πλαστικό ποτήρι, μια φέτα ψωμί και ένα μήλο. Κάπως έτσι ορίζεται η ελπίδα μετά το εφιαλτικό ταξίδι στο παγωμένο αιγαίο.
Τα μάτια μου γεμίζουν απo τη ζωντάνια ενός 9χρονου κοριτσιού από τη Νέα Ζηλανδία, που κάνει τη δουλειά να φαίνεται παιχνίδι. Μοιράζει ένα φρούτο στον καθένα και χαμόγελα από εκείνα που διαψεύδουν κάθε γκρίζα σκέψη που τρυπώνει στο μυαλό. Στο διάλειμμα της ανακαλύπτω λίγο από το μαγικό της κόσμο. Τη ρωτώ πώς και με ποιους βρέθηκε στο νησί. 'Είμαι εδώ με τον αδελφό μου και τους γονείς μου. Δουλεύουν ως εθελοντές. Υπάρχουν βρεγμένοι και τρομαγμένοι άνθρωποι που χρειάζονται κουβέρτες και κάποιον να τους πει ότι όλα θα πάνε καλά. Εγώ παίζω και βοηθώ ταυτόχρονα. Μου αρέσει πολύ αυτό ' μου εξομολογείται. Στην ερώτηση μου εάν μπορεί να λείπει από το σχολείο, μου απαντά: "Μα δε λείπω! Παρακολουθώ μαθήματα κατ οίκων στη χώρα μου και μπορώ να τα συνεχίσω όταν γυρίσω. Αυτά που μαθαίνω εδώ είναι πολύ χρήσιμα". Ο ορισμός του μορφωμένου ανθρώπου κατά Σωκράτη, σκέφτηκα: "Η μόρφωση είναι θέμα συμπεριφοράς. Μορφωμένοι είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν όλα τα γεγονότα με γενναιότητα και λογική, αυτοί που μαθαίνουν να ελέγχουν δυσάρεστες καταστάσεις, αντί να ελέγχονται από αυτές". Στην Ελλάδα αυτή η εκπαιδευτική επιλογή δεν υπάρχει. Μήπως η μικρή Ronda μας διδάσκει σημαντικές παραμέτρους που θα έπρεπε να παρέχει και το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα;
Λίγο πιο κάτω, στην σκηνή των Ηνωμένων Εθνών, παιδιά από το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Συρία διψούν για ένα δάσκαλο. Στο κρύο πάτωμα απλώνονται μαρκαδόροι, χαρτιά ζωγραφικής και όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Μια ζωή στον επόμενο σταθμό, τη Φιλανδία, μου αποκαλύπτουν, με επιπρόσθετη αγωνία το ότι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν σε διεθνή γλώσσα. Η μεγαλύτερη της παρέας γίνεται βοηθός μου καθώς γνωρίζει λίγα αγγλικά. Μέτα τα πρώτα γράμματα, η πρώτη λέξη: Friends! Ο Moustafa με πλησιάζει. Τα ματάκια του λάμπουν από χαρά. Απλώνει το χεράκι του και μου προσφέρει το μήλο του. Είναι ότι πιο πολύτιμο έχει για να μου πει ευχαριστώ.
Κάπου στην καρδιά έχω φυλαγμένους τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου, όπως τους αποτύπωνε στην πέτρινη πολυθρόνα του στο Καρλόβασι, ένα δειλινό σαν και αυτό. "Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κι ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει". Ο δρόμος της επιστροφής θα με βρει να νιώθω αγάπη. Γιατί όσα εμπόδια και εάν υψώνει η ζωή μπροστά της, στη ζεστή 'παγκοσμία' αγκαλιά του αποχωρισμού εκεί στο λιμάνι, εμείς, ζήσαμε το θαύμα της.