Κάθε χρόνο, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, γίνεται αφορμή εορταστικών εκδηλώσεων, ευχετήριων δηλώσεων, δημοσιεύσεων και αναρτήσεων. Στις 9 Μαρτίου τα περισσότερα ξεχνιούνται, αναμένοντας στωικά την επόμενη επετειακή αναβίωση. Αυτό που μένει αλλά δεν εορτάζεται -και συχνά ξεχνιέται- είναι οι συνεχείς, αθόρυβες, καθημερινές προσπάθειες γυναικών που κοπιάζουν για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής τους. Προσπάθειες που καταβάλλονται κάθε μέρα, ολόκληρο το χρόνο, χρόνια ολόκληρα. Τα αποτελέσματα αυτών των ενεργειών είναι μικρές αλλαγές στις ζωές τους, στις ζωές των παιδιών τους, των οικογενειών τους, των συνανθρώπων τους, που σιγά-σιγά, μέρα με τη μέρα, αποκτούν τη δική τους δυναμική.
Ο συνεταιρισμός DIWATA που δημιούργησαν οι γυναίκες από τις Φιλιππίνες στην Ελλάδα, είναι ένα μοναδικό παράδειγμα τέτοιας δραστηριοποίησης. Ξεκίνησε πριν δεκαέξι χρόνια, όταν αποφάσισαν ότι οικονομία δεν είναι κάτι αφηρημένο και αόριστο που λειτουργεί μακριά από αυτές, αλλά ότι τις αφορά προσωπικά. Ότι η αλληλεγγύη μεταξύ τους θα μπορούσε να τις απαλλάξει από οικονομικές και άλλες εξαρτήσεις. Ότι η χειραφέτησή τους είναι ωφέλιμη όχι μόνο για τις ίδιες, αλλά και για τα παιδιά και τις οικογένειές τους, όπως επίσης και για την οικονομία και της χώρας υποδοχής και της χώρας προέλευσης. Και ότι η πραγματοποίηση των ονείρων για βελτίωση της ζωής τους, για επιστροφή στην πατρίδα τους ή για το μέλλον των παιδιών τους, περνάει μέσα από τα δικά τους χέρια.
Αυτά τα όνειρα και οι επιθυμίες, συνωστίζονται υπομονετικά, μετρημένα, αθόρυβα, μια Κυριακή κάθε μήνα, δεκαέξι χρόνια τώρα, σε ένα δρομάκι της Κυψέλης. Το ίδιο στη Ρώμη, και άλλες πόλεις της Ευρώπης και του κόσμου, που αποτελούν κουκίδες στους χάρτες των παγκόσμιων μεταναστευτικών διαδρομών. Με τρόπο απλό και νοικοκυρεμένο, με σχεδιασμό και αμοιβαίο σεβασμό, χωρίς παρέκκλιση. Εκεί παράγεται, τηρουμένων των αναλογιών, έργο παρόμοιο με αυτό της περίφημης Γκραμίν, της βραβευμένης με Νόμπελ 'τράπεζας των φτωχών'. Έργο που ίσως δεν λάβει ποτέ διεθνή αναγνώριση ή επιβράβευση, αλλά που αλλάζει τις ζωές πολλών ανθρώπων. Μία αθέατη πτυχή της γυναικείας μετανάστευσης, που δεν διεκδικεί απλώς δικαιώματα, αλλά τα δημιουργεί στην πράξη. Κάθε μέρα, ολόκληρο το χρόνο.
Γυναίκες Στην Πράξη: Η Συνεταιριστική Ιστορία της DIWATA στην Ελλάδα
Της Ντέμπορα Κάρλος Βαλένσια
Ιδρυτικού μέλους της «DIWATA»
& του Δικτύου Μεταναστριών στην Ελλάδα «Μέλισσα»
____________________________________________________________________________
Πριν από δεκαέξι χρόνια, μια ομάδα από γυναίκες από τις Φιλιππίνες, ξεκινήσαμε με θάρρος και γενναιότητα την προσπάθεια δημιουργίας ενός δανειστικού συνεταιρισμού. Δεν ήταν εύκολο. Ειδικά για ανθρώπους σαν εμάς που δεν επιθυμούμε ούτε να ξοδέψουμε τα χρήματα που με κόπο και δυσκολία κερδίζουμε, ούτε να σπαταλήσουμε το λιγοστό και πολύτιμο χρόνο που μας απομένει. Εκεί λοιπόν κυριάρχησε το γυναικείο μας πνεύμα: εμείς πρέπει να καλύψουμε τα έξοδα της εκπαίδευσης των παιδιών μας, εμείς πρέπει να μεριμνήσουμε όταν ένα μέλος της οικογένειάς μας χρειάζεται νοσοκομειακή περίθαλψη, εμείς πρέπει να ανταποκριθούμε στις βασικές ανάγκες των οικογένειών μας. Όλα αυτά πέφτουν στους δικούς μας ώμους. Άρα εμείς πρέπει να βρούμε τους πόρους και να αξιοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα μέσα ώστε να ανταπεξέλθουμε σε όλες αυτές τις ανάγκες και να κατορθώσουμε συλλογικά την βελτίωση της ζωής μας.
Η δημιουργία ενός γυναικείου συνεταιρισμού
Ανακαλύψαμε ότι υπήρχε ένα κοινό μεταξύ μας: κάθε φορά που προέκυπτε κάτι επείγον και κάποια χρειαζόταν οικονομική στήριξη, αναγκαζόμασταν να δανειζόμαστε από τοκογλύφους, καταλήγοντας σε οικονομική κατάρρευση, φτώχεια, διαμάχες ανάμεσά μας και ενίοτε πικρία απέναντι στις αδερφές μας. Αποφασίσαμε λοιπόν ομόφωνα ότι η δημιουργία ενός δανειστικού συνεταιρισμού θα αποτελούσε ένα σημαντικό για όλες μας εγχείρημα έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις έκτακτες οικονομικές μας ανάγκες και να βρούμε μόνες μας τις λύσεις.
Κάναμε πολλές συναντήσεις ώσπου να καταλήξουμε, οι πρώτες από εμάς, να δημιουργήσουμε τον συνεταιρισμό. Οι ιστορίες που μαθαίναμε από τις συμπατριώτισσές μας στη Ρώμη και η έρευνα που κάναμε, μας οδήγησαν στην πρωτοβουλία διοργάνωσης μιας σειράς εργαστηρίων και ομάδων μελέτης σχετικά με τον συνεταιρισμό μας: τις αρχές, τη δομή, τον τρόπο διοίκησης και τη λειτουργία του.
Συνειδητοποιήσαμε ότι δεν ήταν εύκολη δουλειά και ότι θα απαιτούσε πολλές θυσίες από την πλευρά μας. Θα χρειαζόταν να αναλάβουμε περισσότερες ευθύνες και καθήκοντα, πράγμα που κατ´ανάγκη σήμαινε θα έπρεπε να δεσμεύσουμε μεγάλο μέρος του χρόνου μας για την οργάνωσή μας, αντί να τον αφιερώσουμε στην ξεκούραση που τόσο έχουμε ανάγκη στο τέλος της κάθε μέρας που για μας περιέχει κοπιαστικές υποχρεώσεις.
Έχοντας όλα αυτά υπόψη μας, ξεκινήσαμε πεπεισμένες ότι το αρχικό κόστος και το ρίσκο που εμπεριείχε το εγχείρημά μας, σύντομα θα ξεπερνιόντουσαν από τα πιθανά οφέλη. Έτσι ξεκίνησε ο συνεταιρισμός μας με τα πρώτα τριάντα μέλη.
Πρώτα θελήσαμε να δεθούμε μεταξύ μας, να οικοδομήσουμε αμοιβαία εμπιστοσύνη και να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση. Αυτά τα δύο θα αποτελούσαν την καρδιά του εγχειρήματός μας, έτσι ώστε ο συνεταιρισμός μας να εξελίσσεται μαζί με μας, και όχι σαν κάτι έξω από μας.
Εκτός από τις εβδομαδιαίες συναντήσεις που αρχίσαμε να κάνουμε, οργανώσαμε και μια σειρά από εργαστήρια αυτογνωσίας και ομαδικής δουλειάς. Εκπαιδευτήκαμε στην διαχείρηση προγραμμάτων, ξεκινώντας από τα πρώτα, απλά βήματα. Ξέραμε ότι είναι απαραίτητο να βελτιωνόμαστε κάθε στιγμή, να καλλιεργούμε τις δεξιότητές μας και να αποκτάμε νέες. Μερικά από τα μέλη μας που έχουν σπουδές οικονομικών και γνώσεις λογιστικής, αφιέρωσαν πολύτιμο χρόνο για να μοιραστούν και με τις υπόλοιπες την εμπειρία τους έτσι ώστε να βοηθηθούμε στη σωστή τήρηση των βιβλίων μας.
Παράλληλα με τις προσπάθειές μας να προσφέρουμε συνεχώς γνώσεις και νέες δυνατότητες στα μέλη μας, οργανώσαμε και μαθήματα εκμάθησης της χρήσης υπολογιστών, έτσι ώστε να αποκτήσουμε πρόσβαση στην τεχνολογία της πληροφορίας αλλά και τη δυνατότητα διαχείρισης των λογιστικών μας αναγκών.
Τα μέλη μας συμφώνησαν να ονομαστεί αυτός ο συνεταιρισμός DIWATA: το όνομα μιας γυναικείας θεότητας στη μυθολογία της πατρίδας μας, και ταυτόχρονα ακρωνύμιο για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας: Determined Independent Women in Action for Total Advancement (Αποφασιστικές και Ανεξάρτητες Γυναίκες Εν Δράσει για την Συνολική Πρόοδο).
Με τα χρόνια, ο συνεταιρισμός μας έχει μεγαλώσει και τα μέλη έχουν αυξηθεί. Έχουμε καταφέρει να βελτιώσουμε την κοινή μας συμμετοχή, έτσι ώστε να ενισχύσουμε τα θεμέλια μας. Έχουμε θεσπίσει μια διαδικασία βασικού προσανατολισμού που απαιτείται πριν ένα νέο μέλος γίνει δεκτό, έτσι ώστε η απόφαση που θα πάρει να έχει διαμορφωθεί με πλήρη αντίληψη των καθηκόντων, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων.
Σαν συν-ιδιοκτήτριες, τα μέλη εκλέγουν το διοικητικό συμβούλιο με στόχο να μας εκπροσωπεί και να παρακολουθεί τη διοίκηση του συνεταιρισμού. Μέσα απ´αυτό τον μηχανισμό, ο συνεταιρισμός ελέγχεται από τα μέλη του. Έχουμε τακτικές συναντήσεις και οργανώνουμε ειδικά σεμινάρια, έτσι ώστε να ενισχυθούν οι γυναίκες στην ανάληψη ηγετικών ρόλων. Με αυτό τον τρόπο, προωθούμε την αξία της ομαδικής εργασίας σαν τη βάση πάνω στην οποία θα στηρίζεται η συμμετοχή μας, με αφοσίωση και προσήλωση στους σκοπούς μας.
Τώρα πια η DIWATA έχει καταφέρει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των 89 μελών της. Έχει ανταποκριθεί σε επείγουσες ανάγκες, χρηματοδοτώντας την εκπαίδευση παιδιών, την περίθαλψη συγγενών, τη δημιουργία μικρών επιχειρήσεων, την αγορά κατοικίας ή καλλιεργήσιμης γης, καθώς και έκτακτα ταξίδια στην πατρίδα μας. Επιπλέον, καταβάλλει μερίσματα στα μέλη για δεκαέξι συνεχόμενα έτη.
Η βιωσιμότητα και η ανάπτυξη του συνεταιρισμού μας
Η δημιουργία ενός συνεταιρισμού είναι μια χρονοβόρα και δύσκολη διαδικασία. Όμως αποδείχθηκε πως την ξεπερνά η ικανοποίηση που νιώθουμε βλέποντας τους καρπούς των κόπων μας να μετατρέπονται σε οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, στον δύσκολο δρόμο για την ενδυνάμωση των μεταναστριών. Έχουμε μάθει να δουλεύουμε σαν ομάδα, και παρά τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουμε, είμαστε έτοιμες να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις. Οι πράξεις μας έχουν αλλάξει τις ζωές μας. Με την εμπλοκή μας στο κοινό έργο, βελτιώνουμε η μια τη ζωή της άλλης.
Η επιτυχία κάθε εγχειρήματος εξαρτάται από το πάθος με το οποίο επιδιώκουμε αυτό που οραματιζόμαστε, από την πίστη στις συλλογικές μας προσπάθειες, από την ανάπτυξη των δεξιοτήτων μας και τη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων που έχουμε πρώτα από όλα σαν άνθρωποι μέσα την κοινωνία που ζούμε. Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να απολαμβάνουμε αυτά που κάνουμε, και όλα τα μικρά επιτεύγματά μας αξίζει να τα επικροτούμε και να χαιρόμαστε. Είναι σημαντικό να μπορούμε να είμαστε καλά και να διασκεδάζουμε μαζί, να αναγνωρίζουμε και να επιβραβεύουμε τις προσπάθειες που καθημερινά καταβάλλουμε, να δείχνουμε αλληλεγγύη και να μοιραζόμαστε. Αυτό είναι το γυναικείο πνεύμα της δημιουργικότητας.