Όλοι γνωρίζουμε ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες η ελληνική κοινωνία υιοθέτησε μια επιφυλακτική έως εχθρική στάση απέναντι στις έννοιες της επιχειρηματικότητας, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και του κέρδους. Η αντιμετώπιση αυτή ήταν χωρίς αμφιβολία ένας από τους παράγοντες που συνέτειναν στο αδιέξοδο στο οποίο οδηγήθηκε η ελληνική οικονομία το 2009.
Σε ποιο βαθμό έχει επηρεάσει η κρίση τη νοοτροπία αυτή; Στην ΕΥ, θεωρώντας ότι η ελληνική οικονομία θα επανέλθει στην ανάκαμψη μόνο αν στηρίξει δυναμικά την υγιή επιχειρηματικότητα, θελήσαμε να διερευνήσουμε το ερώτημα αυτό. Σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Endeavor Greece και το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο καταγράψαμε, μέσα από μια εκτεταμένη έρευνα, τις απόψεις των Ελλήνων φοιτητών για την επιχειρηματικότητα, καταλήγοντας σε εξαιρετικά ενθαρρυντικά συμπεράσματα.
Η έρευνα μας έδειξε ότι οι Έλληνες φοιτητές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, απορρίπτουν τις παγιωμένες αντιλήψεις του παρελθόντος και υιοθετούν μια θετική στάση απέναντι στην επιχειρηματικότητα. Ένα σημαντικό ποσοστό, παρά τις αντίξοες συνθήκες, αναφέρει ότι έχει σκεφτεί σοβαρά να ξεκινήσει μια νέα επιχειρηματική προσπάθεια, ενώ ένας στους τρεις δηλώνει ότι προτίθεται να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση στο άμεσο μέλλον.
Σε μεγάλο βαθμό οι Έλληνες φοιτητές έχουν επίσης εντοπίσει τους τομείς, στους οποίους θα πρέπει να στηριχθεί η ελληνική οικονομία, για να πετύχει υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη: Θέλουν να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας και οραματίζονται μια επιχείρηση καινοτόμο και εξωστρεφή. Δεν έχουν αυταπάτες ως προς τα προβλήματα που θα συναντήσουν και αναγνωρίζουν ότι το κράτος σήμερα είναι ελάχιστα φιλικό προς την επιχειρηματικότητα. Ζητούν στήριξη των προσπαθειών τους, αλλά εστιάζουν κυρίως στη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση του θεσμικού περιβάλλοντος, ιδίως σε ό,τι αφορά τα startups, και λιγότερο στην οικονομική ενίσχυση ή τις επιδοτήσεις.
Οι Έλληνες φοιτητές έχουν επίσης σαφή άποψη για την επιχειρηματική παιδεία στη χώρα. Δεν είναι ικανοποιημένοι με το βαθμό στον οποίο το ελληνικό πανεπιστήμιο τους προετοιμάζει για τον επιχειρηματικό στίβο και ζητούν περισσότερα ερεθίσματα και ευκαιρίες πρακτικής δράσης και άσκησης, καθώς και στενότερη συνεργασία των πανεπιστημιακών σχολών με την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Με βάση τα ευρήματα της έρευνας, είναι σαφές ότι έχουμε μπροστά μας μια νέα γενιά που προβληματίζεται γόνιμα, επιζητά την καινοτομία, οραματίζεται και θέλει να τολμήσει και να συμβάλει στην υγιή ανάπτυξη του τόπου. Οφείλουμε να ανταποκριθούμε και να της εξασφαλίσουμε τα εφόδια.
Αν κινηθούμε με φαντασία και τόλμη μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι, οι επόμενες γενιές που θα αποφοιτήσουν από τα ελληνικά πανεπιστήμια θα περιλαμβάνουν στις τάξεις τους ένα σκληρό πυρήνα δυνητικών επιχειρηματιών και μια ισχυρή πλειοψηφία ικανή και πρόθυμη να στηρίξει τις νέες επιχειρηματικές προσπάθειες.
Με βάση τις απόψεις των φοιτητών και τις εμπειρίες των συντελεστών της έρευνας, καταλήξαμε σε μια σειρά από αναλυτικές προτάσεις δράσεων και πολιτικών χαμηλού κόστους και υψηλού αντίκτυπου, που θα συμβάλουν στην αξιοποίηση αυτού του δυναμικού. Οι προτάσεις μας αποσκοπούν στην αύξηση των ερεθισμάτων, ώστε οι νέοι να εξοικειωθούν στην πράξη με το επιχειρείν, και στην αποτελεσματικότερη ενίσχυση όσων τολμούν, ιδίως μέσω της άμβλυνσης των εμποδίων και των αντικινήτρων.
Οι βασικές κατευθύνσεις στις οποίες κινούνται οι προτάσεις αυτές συνοψίζονται σε δέκα βασικούς άξονες:
1. Ενίσχυση της επιχειρηματικής αντίληψης στα Πανεπιστήμια
2. Ενθάρρυνση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών των φοιτητών
3. Ενεργή στήριξη νέων επιχειρηματικών σχημάτων από τα Πανεπιστήμια
4. Σύνδεση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με την επιχειρηματική κοινότητα
5. Τόνωση της εξωστρέφειας και της διεθνούς δικτύωσης
6. Αξιοποίηση της ακαδημαϊκής έρευνας
7. Καθιέρωση ευέλικτων εταιρικών δομών και διαδικασιών
8. Βελτίωση του χρηματοδοτικού πλαισίου
9. Προώθηση εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης
10. Θέσπιση ευέλικτου φορολογικού πλαισίου
Είναι σαφές ότι οι προτάσεις αυτές δεν εξαντλούν το θέμα. Φιλοδοξούν μάλλον να λειτουργήσουν ως καταλύτης για την έναρξη ενός δημιουργικού δημόσιου διαλόγου που θα οδηγήσει στην εμπέδωση ενός θετικού αναπτυξιακού κλίματος.
Η χώρα μας βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ή θα στηρίξει με όλες της τις δυνάμεις ένα νέο βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο βασισμένο στην υγιή επιχειρηματικότητα, ή θα συνεχίσει να ανακυκλώνει τις πρακτικές που οδήγησαν στην κρίση τροφοδοτώντας την ύφεση και την ανεργία. Κατά την άποψή μου, η ελληνική κοινωνία δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τα μηνύματα της νέας γενιάς.
Η HuffPost Greece ήταν χορηγός επικοινωνίας στο 17ο Annual Capital Link Invest in Greece Forum.