Παλαιότερα, χάριν αστεϊσμού, λέγαμε σε πολιτικούς, όταν μιλούσαμε για πολιτική επικοινωνία: «εάν βγεις γυμνός στο Σύνταγμα είναι λογικό να τραβήξεις την προσοχή». Ύστερα επιδιδόμασταν σε παραλλαγές του παραπάνω δόγματος με δηλώσεις που μοναδικό σκοπό είχαν να τραβήξουν την προσοχή. Ούτε κι αυτό ήταν (κι είναι) εύκολο να είμαι ειλικρινής αλλά αυτή ήταν (και είναι) η λογική. Στόχος: να έλεγε ο πολιτικός την ατάκα που θα γράψει, θα παίξει.
Ύστερα στην Ελλάδα ήρθε η ιδιωτική τηλεόραση, η συνδρομητική τηλεόραση, το διαδίκτυο, οι αναρίθμητες σελίδες ενημέρωσης στο διαδίκτυο, ο Mark Zuckerberg (με το Facebook και τα Social Media) και ο Steve Jobs (υπό την έννοια ότι η Apple με το iphone και το ipad έκανε πραγματική επανάσταση στην αμεσότητα της επικοινωνίας). Οι σχέσεις με τα Μέσα Ενημέρωσης άλλαξε, σχεδόν όλοι γίναμε πομποί και δέκτες μιας πιθανής είδησης και σχεδόν όλοι έχουμε απόψεις που μεταφέρουμε. Στην Ελλάδα ήρθε όμως και η Μεγάλη Κρίση.
Και η κρίση έφερε νέες «μορφές» στην ελληνική πολιτική σκηνή. Παραδείγματα νέων μορφών πολιτικών στην εποχή της Μεγάλης Κρίσης ήταν (και είναι) 2+1+1 περιπτώσεις: ο κ. Βαρουφάκης από την Αριστερά, ο κ. Γεωργιάδης από τη Δεξιά και ο κ. Κασιδιάρης από την Άκρα Δεξιά. Κοντά, εάν συνεχίζουν να τη στηρίζουν τα τηλεοπτικά κανάλια, και η κ. Ζωή Κωνσταντοπούλου. Η αλήθεια είναι ότι και οι τέσσερις περιπτώσεις ήταν απόρροια της τηλεόρασης αφού παραμένει στην Ελλάδα ο ισχυρότερος πομπός επιρροής (προσοχή όχι δημοσιογραφικής). Διαφορετικές περιπτώσεις, διαφορετικές αφετηρίες. Ωστόσο και στους τέσσερις κοινό είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, η λογική της πρώτη παραγράφου: δε βγαίνουν γυμνοί στο Σύνταγμα, απλά προκαλούν με τις τηλεοπτικές τους εμφανίσεις προκειμένου να κερδίσουν δημοσιότητα. Ή προκαλούν με το λόγο τους και τις πράξεις έτσι ώστε να τραβήξουν την προσοχή (για παράδειγμα: πουκάμισα στην περίπτωση του κ. Βαρουφάκη, πώληση βιβλίων ειδικού ενδιαφέροντος στην περίπτωση του κ. Γεωργιάδη, χαστούκι στην περίπτωση του κ. Κασιδιάρη, πρόσκληση για βοήθεια της κυρίας Κωνσταντοπούλου στην ΕΡΤ). Δεν κρύβω ότι δε μπορώ να προβλέψω που θα είναι οι συγκεκριμένοι τέσσερις πολιτικοί όταν επιστρέψουμε σε μια μορφή κανονικότητας (η οποία μπορεί να είναι απλώς η διατήρηση της συγκεκριμένης περιόδου, έτσι ώστε να αισθανθούμε όλοι ότι κάπου καταλήξαμε). Εάν τολμούσα να πιθανολογήσω, θα έλεγα ότι, εάν δεν αλλάξουν, η κοινωνία θα τους αποχαρακτηρίσει και θα τους περιθωριοποιήσει. Ωστόσο, σήμερα, με τη γλώσσα τους και τη συμπεριφορά τους, μονοπωλούν την προσοχή του κοινού.
Από το 2004 και μετά, με αποκορύφωμα τη Μεγάλη Κρίση, η Επικοινωνία στην Ελλάδα πήρε σχεδόν τα σκήπτρα από την Πολιτική. Κυρίως διότι η Πολιτική είχε τεράστιο πρόβλημα δημιουργίας συγκεκριμένων θέσεων.
Η γλώσσα των πολιτικών είναι το μεγάλο πρόβλημα αυτής της περιόδου. Στην αρχή, από μόδα αλλά κι αναγκαιότητα, λόγω της ιδιωτικής τηλεόρασης άρχισε να παίρνει διαστάσεις επιδημίας η πολιτική επικοινωνία. Γι' αυτό και δεν είμαστε λίγοι πλέον οι επιστήμονες που έχουμε εμπειρία από πολιτική επικοινωνία. Κι εμείς γίναμε μέλη αυτής της μόδας. Από το 2004 και μετά, με αποκορύφωμα τη Μεγάλη Κρίση, η Επικοινωνία στην Ελλάδα πήρε σχεδόν τα σκήπτρα από την Πολιτική. Κυρίως διότι η Πολιτική είχε τεράστιο πρόβλημα δημιουργίας συγκεκριμένων θέσεων. Και γιατί είχε χαθεί η γλώσσα της πολιτικής αλήθειας. Μέχρι πρόσφατα, όπου έχουμε μπει στην εποχή του παράλληλου σύμπαντος και το ψέμα έχει γίνει δεύτερη φύση, υπήρχε μια σχετική έννοια της πολιτικής αλήθειας. Υπήρχαν τα κατά συνήθεια προεκλογικά ψέματα, που γίνονταν χάριν πολιτικής κουλτούρας αποδεκτά κι υπήρχε μια στρατηγική πολιτικής επικοινωνίας, πάνω στην οποία τα ψέματα αυτά έπαιρναν τη θέση των σκληρών αληθειών. Φυσικά, υπήρχαν και φωτεινές εξαιρέσεις πολιτικών που είχαν άποψη και κυρίως σχέδιο και στόχο. Όμως στη συντριπτική πλειοψηφία, από το 2004 και μετά, κινούμαστε στον αστερισμό της Επικοινωνίας.
Το αποκορύφωμα της επικράτησης της Επικοινωνίας είναι στην Κρίση. Όταν πλέον η ελληνική πολιτική τάξη αδυνατεί να κάνει ένα δικό της σχέδιο κι αφήνεται (ιστορικά για μια ακόμη φορά) στα χέρια των συμμάχων της. Εκεί το πρόβλημα γιγαντώνεται, η γλώσσα της πολιτικής αλήθειας διαδραματίζει μηδενικό ρόλο και βρίσκουν ευκαιρία πολιτικοί και πολιτικές να χρησιμοποιούν το ψέμα ασύστολα. Έτσι έχουμε φθάσει στη σημερινή εποχή, όπου οι νοήμονες Έλληνες αδυνατούν να κάνουν ένα προγραμματισμό της ζωής τους, οι πιο δημιουργικοί αδυνατούν να κάνουν ένα σχεδιασμό και οι πιο ταλαντούχοι αδυνατούν να διαβάσουν την εποχή αυτή καθ' αυτή.
Σ' αυτό το κλίμα δημιουργήθηκε κι ένα ακόμα μεγάλο θέμα. Οι αλλαγές στα πολιτικά πρόσωπα. Όπου οι πρώην Βουλευτές είναι μακράν περισσότεροι από τους νυν.
Αξίζει κανείς να κάνει μια έρευνα και να διαπιστώσει ότι, στην πράξη, έχουμε ιστορικά πλέον το μεγαλύτερο πλήθος πρώην Βουλευτών. Όχι μόνο επειδή μεγαλώνει η περίοδος της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα, αλλά επειδή ο πολιτικός χρόνος έχει αρχίσει να κινείται αντίστροφα προς τον πραγματικό χρόνο. Και καταπίνει ανθρώπους και προσωπικότητες σαν αδυσώπητο τέρας. Οι περισσότεροι εξ αυτών των πολιτικών, ιδιαίτερα όσοι εκλέγονταν στην περιφέρεια, δεν είχαν πρόβλημα να επιστρέψουν στην παλιά τους ζωή. Πολλοί, όμως, μπολιασμένοι στην πολιτική και την αστική κουλτούρα του κέντρου, αδυνατούν να κατανοήσουν ότι «τα νεκροταφεία είναι γεμάτα από αναντικατάστατους». Κι επιδιώκουν με νύχια και με δόντια να επιστρέψουν στην πολιτική ζωή του τόπου. Επιτρέποντας στον εαυτό τους είτε να γίνουν πιόνια κάποιων καταστάσεων, είτε να αμαυρώνουν την προσωπική τους ιστορία στο όνομα της πολιτικής του επιβίωσης, είτε να χάνουν οριστικά τη μάχη της υστεροφημίας.
Σ' αυτό ακριβώς το τοπίο διεξάγεται σήμερα η πολιτική μάχη. Από την μία πλευρά ψέμα το οποίο βαφτίζεται αλήθεια, από την άλλη αγωνία πολλών να επιστρέψουν. Στη μέση όλοι όσοι συμμετείχαν και συμμετέχουν στο ελληνικό πολιτικό σύστημα τον τελευταίο χρόνο. Η μάχη μεταξύ τους, κι όσο δεν υπάρχει Πολιτική, είναι σκληρή. Και το χειρότερο γίνεται σε μια σχεδόν παντελή έλλειψη ή εάν προτιμάτε σχεδόν συνολική ένδεια παραγωγής πολιτικού έργου. Μετρήσιμου, απτού πολιτικού έργου. Όχι πως δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Όμως χάνονται στον ωκεανό της προχειρότητας και της μανίας για εξουσία.
Την ίδια ώρα η οργή μεγαλώνει, η κοινωνία βλέπει καθαρά ότι γινόμαστε ουραγοί από πρωταθλητές, η φτωχοποίηση είναι μια λέξη που όλο και πιο συχνά ακούγεται στα στόματα των πολιτών και η ζουγκλοποίηση της κοινωνίας, που άρχισε αργά αλλά σταθερά από το 2011, παίρνει διαστάσεις κανονικότητας. Σε κάθε κρίση υπάρχουν τομείς που ευημερούν αλλά η συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής πραγματικότητας βρίσκεται σήμερα σε ιδιαίτερα δυσμενή κατάσταση.
Σ' αυτή την κατάσταση μοναδική ελπίδα είναι η πλειοψηφία των πολιτικών να μιλήσει τη γλώσσα της αλήθειας. Τον πρώτο λόγο τον έχουν οι ηγεσίες. Όπου πρέπει άμεσα να αλλάξουν τον εκλογικό νόμο κι όσον αφορά στις εκλογικές περιφέρειες κι όσον αφορά στην εκλογή του πολιτικού προσωπικού. Το σύστημα πρέπει να περάσει από δύο φάσεις. Στις δύο επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις να υπάρξει λίστα (με ευθύνη των πολιτικών ηγεσιών για τους ανθρώπους που θα επιλέξουν) και από την τρίτη εκλογική διαδικασία και μετά μια λογική μεταξύ Αγγλίας και Γερμανίας. Οι πολιτικές ηγεσίες του τόπου πρέπει, πλέον, να δείξουν γενναιότητα κι αποφασιστικότητα. Σπάσαμε κάθε ρεκόρ αδυναμίας και κάθε ρεκόρ διάρκειας οικονομικής κρίσης. Ήρθε η ώρα μιας Ειρηνικής Επανάστασης. Στην Ιστορία δεν θα μείνει αυτός που έκοψε το χρέος, στην Ιστορία θα μείνει αυτός που έχτισε την επόμενη ημέρα με μοναδικό του γνώμονα το συμφέρον της Πατρίδας του.