Αγιότατε, αργήσατε πολύ

«Η σκέψη», τόνισε ο Φραγκίσκος, «που έρχεται ξανά και ξανά στο μυαλό και τελικά γίνεται αγκάθι στην καρδιά είναι ότι νεκροί μετανάστες στη θάλασσα, πάνω σε πλοία, τα οποία αντί να οδηγούν σε έναν δρόμο ελπίδας, οδηγούν στο δρόμο προς τον θάνατο». Το κήρυγμα του Ποντίφικα, ώστόσο, δεν στηλίτευε μόνο την αδράνεια και την αδιαφορία της διεθνούς κοινότητας απέναντι στον ανθρώπινο πόνο αλλά έστελνε συγχρόνως ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς πάσα κατευθυνση ότι ο νέος ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας - ένας άνθρωπος με θεϊκή σχεδόν υποσταση για εκατομμύρια πιστούς και άρα με παγκόσμια επιρροή - έδειχνε αποφασισμένος «να αφυπνίσει συνειδήσεις» για να χρησιμοποιήσω τα ακριβή λόγια του, «ώστε αυτό που συμβαίνει να μην επαναληφθεί πια.»
GABRIEL BOUYS via Getty Images

Το πρώτο επίσημο ταξίδι που έκανε ο Πάπας Φραγκίσκος εκτός Ρώμης, όταν ανέλαβε τα ηνία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας το 2013, ήταν στο νησί της Λαμπεντούζα, στα νότια της Σικελίας για να συναντήσει μετανάστες που βρίσκονταν στα κέντρα προσωρινής κράτησης και να προσευχηθεί υπέρ των ψυχών εκείνων που έχασαν την ζωή τους στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να περάσουν από τη βόρεια Αφρική στην Ιταλία.

Ήταν μια κίνηση γεμάτη ελπίδα και με τεράστιο συμβολισμό που σκοπό είχε, υποθέτω, να δώσει έμφαση στην πρόθεση του νεοεκλεγμένου Ποντίφικα να αναδείξει την ανακούφιση των δυστυχισμένων και κατατρεγμένων ως μία, αν όχι την κορυφαία των προτεραιοτήτων του.

Μιλώντας από ένα αυτοσχέδιο ιερό, που είχε κατασκευαστεί από μια παλιά ψαρόβαρκα, βαμμένη στα χρώματα της ιταλικής σημαίας, ο Ποντίφικας μπροστά σε 10.000 πιστούς χρησιμοποίησε σκληρά λόγια: «Έχουμε χάσει την έννοια της αδελφικής ευθύνης, η νοοτροπία της καλοπέρασης που μας κάνει απαθείς απέναντι στις κραυγές των συνανθρώπων μας καταλήγει στην παγκοσμιοποίηση της αδιαφορίας».

«Η σκέψη», τόνισε ο Φραγκίσκος, «που έρχεται ξανά και ξανά στο μυαλό και τελικά γίνεται αγκάθι στην καρδιά είναι ότι νεκροί μετανάστες στη θάλασσα, πάνω σε πλοία, τα οποία αντί να οδηγούν σε έναν δρόμο ελπίδας, οδηγούν στο δρόμο προς τον θάνατο». Το κήρυγμα του Ποντίφικα, ώστόσο, δεν στηλίτευε μόνο την αδράνεια και την αδιαφορία της διεθνούς κοινότητας απέναντι στον ανθρώπινο πόνο αλλά έστελνε συγχρόνως ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς πάσα κατευθυνση ότι ο νέος ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας - ένας άνθρωπος με θεϊκή σχεδόν υποσταση για εκατομμύρια πιστούς και άρα με παγκόσμια επιρροή - έδειχνε αποφασισμένος «να αφυπνίσει συνειδήσεις» για να χρησιμοποιήσω τα ακριβή λόγια του, «ώστε αυτό που συμβαίνει να μην επαναληφθεί πια.»

Δυστυχώς, όμως, αυτό που συνέβαινε το 2013 συνεχίζει να συμβαίνει έχοντας προκαλέσει στη πορεία την μεγαλύτερη ανθρωπιστική τραγωδία των τελευταίων 60 ετών. Και το εύλογο ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι τι έκανε ο Πάπας Φραγκίσκος αύτα τα 3 χρόνια από την πλευρά του για να εμποδίσει αυτη τη τραγωδία; Δυστυχώς, η απάντηση είναι: όχι πολλά και σίγουρα ούτε αρκετά.

Το σημείο καμπής, για μένα προσωπικά, ήταν ο τραγικός πνιγμός του Αϊλάν Κουρντί, το τρίχρονο αγοράκι από τη Συρία και η η σπαρακτική φωτογραφία με το άψυχο σωματάκι του ξεβρασμένο στα παράλια της Αλικαρνασσού, να κάνει τον γύρο του κόσμου προκαλώντας θλίψη, θυμό, ντροπή και ερωτηματικά.

Η εικόνα του 3χρονου αγοριού που κείτονταν νεκρό πλάι στο κύμα στα παράλια της Αλικαρνασσού, συγκίνησε την παγκόσμια κοινότητα. Αλλά δεν την συγκίνησε αρκετά, όπως αποδείχθηκε, για να μπει ένα τέλος σ'αυτη την σοκαριστική «παγκοσμιοποίηση της αδιαφορίας» που έχει μετατρέψει τη θάλασσα της Μεσογείου σ'ενα απέραντο νεκροτοταφείο για να ξαναχρησιμοποιήσω τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου από την ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο στο Στρασβούργο ένα χρόνο πριν από το τραγικό θάνατο του 3χρονου αγοριού.

Ο τρίχρονος πνιγμένος Σύρος που γεννήθηκε εν μέσω του εμφυλίου και δεν πρόλαβε να ζήσει τίποτε άλλο εκτός από τον φόβο ξεψύχώντας μαζί με τον πεντάχρονο αδελφό του και την 35χρονη μητέρα τους στην απεγνωσμένη προσπάθεια της οικογένειας να ξεφύγει από τις βόμβες της εμπόλεμης Συρίας απεικόνιζε την ωμή, γροθιά-στο-στομάχι πραγματικότητα μιας προσφυγικής κρίσης που διογκώνεται μέσα σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν διαθέτει ούτε συνεκτική, ούτε ομοιογενή αντίληψη για το ρόλο της στον κόσμο. Και ακριβώς γι' αυτό μια επίσκεψη Φραγκίσκου στα παράλια της Αλικαρνασσού σε εκείνη την δεδομένη, υπερφορτισμένη συναισθηματικά συγκυρία, θα συνέβαλε πιστεύω καταλυτικά στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης αναγκάζοντας την ΕΕ να αλλάξει στάση απέναντι στο πρόβλημα.

Αντιλαμβάνομαι φυσικά ότι ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας μπορεί να έχει την επιρροή ενός θρησκευτικού ηγέτη με 1,2 δισεκατομμύρια πιστούς στο πλανήτη αλλά δεν είναι ούτε προέδρος της ΕΕ ούτε μάγος να εξαλείψει εν μία νυκτί σοβαρά και πολυδιάστατα προβλήματα όπως το προσφυγικό και το μεταναστευτικό.

Το θέμα είναι ότι ποτέ δε θα μάθουμε πόσο καθοριστική θα ήταν μια τέτοια επίσκεψη. Μπορεί να άλλαζε τα πάντα, μπορεί και να μην άλλαζε τίποτα και να φτάναμε εδώ πού έχουμε φτάσει σήμερα. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι η ολιγόωρη επίσκεψη του Ποντίφικα στη Λέσβο έρχεται με απελπιστικά μεγάλη καθυστέρηση. Αγιότατε, αργήσατε πολύ.

Δημοφιλή