Το ισχυρότερο μήνυμα της παρουσίας του Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ στην Αθήνα, ήταν η παρουσία του η ίδια.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής επέλεξε να βρεθεί στην Ελλάδα, την συγκεκριμένη στιγμή- αμέσως μετά το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης. Και με την συγκεκριμένη ευκαιρία- τηνγενική συνέλευση του ΣΕΒ, η οποία άλλαξε ημερομηνία δύο-τρεις φορές, ώστε να ταιριάξει με το βαρύ πρόγραμμα του προσκεκλημένου της. Συνέπεσε έτσι το αφεντικό των Βρυξελλών να βρεθεί στην Αθήνα μόλις 48 ώρες πριν το βρετανικό δημοψήφισμα. Αλλά ο Γιουνκέρ για την Ελλάδα ήθελε να μιλήσει, όχι για την Βρετανία.
Τα περισσότερα απ' όσα είπε ήταν λίγο πολύ αναμενόμενα. Ότι αγαπά την Ελλάδα, ότι αγωνίστηκε να ματαιώσει τα σχέδια εξόδου της από την ευρωζώνη, ότι - ναι, έγιναν λάθη, ότι η τρόiκα ήταν μια μη δημοκρατική διαδικασία, αλλά ότι - όχι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο συνομωσίας κατά της Ελλάδας και ότι το πρόγραμμα που εφαρμόζει δεν το εφαρμόζει για χάρη των Βρυξελλών, αλλά για το δικό της καλό. Όλα αυτά τα έχουμε ξανακούσει, έστω και όχι με το ίδιο επικοινωνιακό νακ. Τα περισσότερα απ' όσα άκουσε ήταν, επίσης, αναμενόμενα. Ο Τσίπρας του είπε ότι η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι ήδη υπερ-απορρυθμισμένη, ώστε να μην χωρά επιπλέον απορρύθμιση, με την επόμενη αξιολόγηση του φθινοπώρου. Και ο πρόεδρος του ΣΕΒ είχε την ευκαιρία να του πει δημόσια ότι το μίγμα πολιτικής που εφαρμόζεται είναι υφεσιακό, είναι λάθος και πρέπει να αλλάξει. Αλλά κι αυτό δεν πρέπει να το ακούει για πρώτη φορά.
Τι μένει, λοιπόν, από την εμφάνιση Γιουνκέρ στο κατάμεστο Μέγαρο Μουσικής; Εκείνη η μικρή φράση που χώρεσε σε μια αποστροφή του λόγου του. Πως αυτή είναι «η τελευταία ευκαιρία» να γίνει αυτό που είναι καλό για την χώρα. Για να γίνει μια «κανονική χώρα», όπως είπε λίγο αργότερα ο Θόδωρος Φέσσας.
Αλλά τι εννοεί «τελευταία ευκαιρία» ο Γιουνκέρ; Και τι σημαίνει «κανονική χώρα»;
Στο δεύτερο ερώτημα την απάντηση την πήρα παρακολουθώντας μια συζήτηση μεταξύ επιχειρηματιών στο περιθώριο της συνέλευσης. Κάποιος εξηγούσε ότι η Ελλάδα είναι πια τόπος ελκυστικός για επενδύσεις, λόγω εξαιρετικά χαμηλού κόστους. Ναι- αντέτεινε κάποιος άλλος- αλλά η αργοπορία, μέχρι δευτέρας παρουσίας, στην εκδίκαση υποθέσεων, η αργή και κακόβουλη γραφειοκρατία, τα απρόβλεπτα πρόστιμα και τα προβλέψιμα μπαξίσια δεν εξουδετερώνουν αυτό το πλεονέκτημα; Όχι- απάντησε ο πρώτος. Γιατί είναι τόσο φθηνή πια η εργασία, η γη και οι υπόλοιπες αξίες, ώστε ο δυνητικός επενδυτής μπορεί να ενσωματώσει το γραφειοκρατικό κόστος και πάλι να τον συμφέρει. Να, λοιπόν, τι σημαίνει «κανονική χώρα»- σκέφτηκα. Μια κανονική χώρα ελαχιστοποιεί το γραφειοκρατικό κόστος ώστε να κρατήσει σε καλά επίπεδα το κόστος της εργασίας και των εμπράγματων και άλλων αξιών της. Αλλά οι δικές μας κυβερνήσεις (της σημερινής περιλαμβανομένης μέχρι στιγμής) προτίμησαν να κρατήσουν το γραφειοκρατικό κόστος ψηλά και άφησαν τα υπόλοιπα να καταρρέουν. Κι αν κάτι πρέπει ν' αλλάξει, είναι αυτό ακριβώς.
Στο πρώτο ερώτημα- τι σημαίνει τελευταία ευκαιρία- δεν χρειάστηκε να μαντέψει κανείς τι εννούσει ο Γιουνκέρ. Το είπε ευθέως ο ίδιος. Αναφερόταν στην ευνοϊκή πολιτική συγκυρία. Ήταν σαν να έλεγε στην αντιπολίτευση: «ξεχάστε τις εκλογές και τα παραιτηθείτε, το πρόγραμμα απαιτεί πολιτική σταθερότητα και δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία σταθερότητας και συναίνεσης σαν αυτήν». Κι ήταν σαν να έλεγε στην κυβέρνηση: «ξέχνα τους πολιτικαντισμούς, επιδίωξε συναίνεση».
Το είπε, άλλωστε ανοιχτά: «Θα υπάρξουν κι άλλες κυβερνήσεις Αλέξη, η δική σου δεν θα είναι η τελευταία».
Ηταν η μόνη στιγμή που το επιχειρηματικό ακροατήριο του Μεγάρου Μουσικής ξέσπασε σε χειροκροτήματα και γέλια, σαν να ανακουφίστηκε. Κρίμα που δεν ήταν παρών και ο Πάνος Σκουρλέτης, ο οποίος σε κυριακάτικη συνέντευξή του είχε επαναλάβει πως «δεν αρκεί η διακυβέρνηση της χώρας για να ελέγξεις όλους τους αρμούς της εξουσίας». Αλλά δημοκρατία σημαίνει ακριβώς αυτό: η κυβέρνηση να περιορίζεται στην διακυβέρνηση και να της απαγορεύεται να ελέγξει «όλους τους αρμούς της εξουσίας».-