Έστιν ουν τραγωδία...

Υπάρχει ένα δίκιο και από τις δύο πλευρές αυτής της «γραμμής αντιπαράθεσης» που μας διχάζει. Κι ίσως για αυτό, για πρώτη φορά, να κυριολεκτεί το τετριμμένο κλισέ, με το οποίο τιτλοφορούν τα διεθνή media την αφήγηση του δράματος που ζούμε: "A greek tragedy". Γιατί κάτι που ξεχωρίζει την ελληνική τραγωδία από άλλα είδη της δραματουργίας είναι ότι οι ήρωες που συγκρούονται στην σκηνή της δεν είναι καλοί ή κακοί, δεν έχουν δίκιο ή άδικο.
firepile/Flickr

Έχει ένα δίκιο εκείνος που λέει «θα ψηφίσω όχι». Όχι εκείνος που το λέει από θυμό, τυφλό και απερίσκεπτο. Αυτός είναι απλώς ανόητος. Αλλά εκείνος που δεν θέλει το «ναι» του να εκληφθεί ως συγχωροχάρτι σε όσα έγιναν τα τελευταία πέντε χρόνια ή ως προκαταβολική συναίνεση σε μια συνέχιση της ίδιας πολιτικής, χωρίς διορθώσεις. Ή εκείνος που λέει ότι δεν θέλω το «ναι» μου να εκληφθεί ως ψήφος δυσπιστίας προς μια κυβέρνηση με μόλις έξι μήνες ζωή ή, πολύ περισσότερο, ως ψήφος εμπιστοσύνης προς τον θίασο των παλιών προσώπων που ετοιμάζονται να ανέβουν ξανά επί σκηνής.

Κι έχει, επίσης, δίκιο τρανό εκείνος που λέει «θα ψηφίσω ναι». Όχι από φόβο, απλώς. Αλλά επειδή, μετά από την λεηλασία μιας εσωτερικής υποτίμησης που αφαίρεσε το 25% του εθνικού εισοδήματος, δεν διακινδυνεύω να υποστώ την απόλυτη εξαθλίωση μιας επιπλέον, και ακόμη βαρύτερης, εξωτερικής υποτίμησης, αν το ευρώ δώσει την θέση του σε ένα παράλληλο «κακό» νόμισμα στην αρχή, σ' ένα υποτιμημένο εθνικό νόμισμα στη συνέχεια. Δεν διακινδυνεύω την θέση της χώρας στον ευρωπαϊκό πυρήνα, ούτε θέλω να δω την ευρωπαϊκή της ταυτότητα να υποκαθίσταται από τα τσάμικα του Καμμένου στα στρατόπεδα και την εθνική- ηθική του διαπαιδαγώγηση στα σχολεία. Δεν θέλω να δώσω μια λευκή επιταγή σε μια κυβέρνηση που ομολογεί ότι απέτυχε ως τώρα στην διαπραγμάτευση, να την συνεχίσει κατά βούληση. Κι ούτε πιστεύω ότι το «όχι» οδηγεί σε καλύτερη συμφωνία. Αν φθάσαμε στο δημοψήφισμα επειδή η προηγούμενη συμφωνία δεν περνούσε από το κόμμα και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, πώς να πιστέψω ότι μια άλλη συμφωνία θα περάσει, όταν οι αρνητές της θα έχουν στα χέρια τους και το πυρηνικό όπλο του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος;

Υπάρχει ένα δίκιο και από τις δύο πλευρές αυτής της «γραμμής αντιπαράθεσης» που μάς διχάζει. Κι ίσως για αυτό, για πρώτη φορά, να κυριολεκτεί το τετριμμένο κλισέ, με το οποίο τιτλοφορούν τα διεθνή media την αφήγηση του δράματος που ζούμε: "A greek tragedy". Γιατί κάτι που ξεχωρίζει την ελληνική τραγωδία από άλλα είδη της δραματουργίας είναι ότι οι ήρωες που συγκρούονται στην σκηνή της δεν είναι καλοί ή κακοί, δεν έχουν δίκιο ή άδικο. Ο καθένας τους έχει δίκιο και άδικο ταυτόχρονα. Και για αυτό η μοίρα τους είναι τραγική.

Κι αυτό μοιάζει πράγματι με ό,τι μας συμβαίνει τώρα, πριν από τις κάλπες της Κυριακής. Το δίκιο και το άδικο, μ' έναν τρόπο, συνυπάρχουν και συγκρούονται στην συνείδηση του καθενός μας, στις οικογένειες, τις παρέες μας, στη χώρα. Κι αυτή είναι η τραγωδία. Για την παραγωγή της οποίας, όπως πάντα, προηγήθηκε μια "Ύβρις". Όχι έναντι των θεών όπως στον Σοφοκλή ή τον Αισχύλο, αλλά έναντι της δημοκρατίας. Γιατί- αυτό τουλάχιστον πιστεύω- το δημοψήφισμα της Κυριακής συνιστά μια προσβολή στην δημοκρατία την οποία επικαλείται. Οι πολίτες καλούνται να απαντήσουν «ναι» ή «όχι», χωρίς στ' αλήθεια να ξέρουν σε ποια ερώτηση απαντούν. Σαν ένα ραντεβού στα τυφλά. Ο καθένας θα απαντήσει «ναι ή όχι» σ' ένα ερώτημα που ο ίδιος έχει στο μυαλό του, για ν' ανακαλύψει εκ των υστέρων ότι κάποιος άλλος θα διατυπώσει τη Δευτέρα το ερώτημα στο οποίο θα έχουν ήδη δώσει απάντηση και δεν θα μπορούν πια να την αλλάξουν. Εκτός κι αν το διατυπώσουν με τρόπο που να μην επιδέχεται παρερμηνείας.

Ώστε ν' αποφύγουμε το χειρότερο: Να διαπιστώσουμε πως ό,τι κι αν απαντήσαμε, η μοίρα μας εξαρτάται από την ερμηνεία που θα δώσουν στην απάντησή μας οι Ευρωπαίοι εταίροι. Πως όσα έγιναν (στο όνομα της αξιοπρέπειας και της αυτοδιάθεσης, υποτίθεται) τις τελευταίες μέρες, η διακοπή της διαπραγμάτευσης, το δημοψήφισμα, το κλείσιμο των τραπεζών, η απότομη βύθιση της οικονομίας, μάς παραδίδουν ανυπεράσπιστους στα χέρια των άλλων, των συνομιλητών μας. Όπως η μοίρα των ηρώων μιας αρχαίας τραγωδίας, για τους οποίους αποφασίζουν οι θεοί.

Δημοφιλή