Το «ΟΧΙ» επικράτησε στην Ελλάδα, επικράτησε στο twitter και σε άλλα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Αλλά επικράτησε και στον γερμανικό τύπο! Το ελληνικό δημοψήφισμα μονοπωλεί το ενδιαφέρον πολλών πολιτών ανά την Ευρώπη, την Γερμανία και το Βερολίνο.
Στο μετρό του Βερολίνου οι οθόνες μιλάν για το δημοψήφισμα, κάθε εφημερίδα - έντυπη ή ηλεκτρονική έκδοση, έχει πρωτοσέλιδα τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Κόμματα και πολιτικοί κάνουν δηλώσεις ενώ η γερμανική κυβέρνηση εξέδωσε μόνο ένα σημείωμα, με το οποίο λέει πως περιμένει τις κινήσεις της Ελληνικής κυβέρνησης. Ο κύριος Schäuble και η Καγκελάριος Merkel δεν έχουν κάνει δηλώσεις ακόμα, ενώ η Κυρία Μέρκελ βρίσκεται στο Παρίσι για συνομιλίες με τον Γάλλο ομόλογο της. Η ατμόσφαιρα ασαφής και πολύπλοκη. Αλλά σε ποιο βαθμό;
Τι γίνεται στα ΜΜΕ; Το μεγαλύτερο μέρος, ιδιαίτερα των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων τονίζουν πως θα ακολουθήσουν δύσκολες μέρες για την Ελλάδα ενώ μερικές εφημερίδες επιμένουν πως πλησιάζει το Grexit ή πως το Grexit μοιάζει να είναι το επόμενο βήμα. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για όλα τα μέσα. Ιδιαίτερα η ZEIT, κάποια άρθρα του SPIEGEL και σε κάποιες συνεντεύξεις φαίνεται το άλλο πρόσωπο της Γερμανίας. Υπάρχει και η άποψη πως τα προγράμματα είναι πλέον δυσβάσταχτα, πως η Ε.Ε. και η Γερμανία πρέπει να αναθεωρήσουν τις πρακτικές τους, να μπει η αναδιάρθρωση του χρέους στην ατζέντα. Ταυτόχρονα υπάρχει μεγάλη κριτική στις ως τώρα πρακτικές που προέρχεται από κωμικούς, και σατιρικές εκπομπές. Αλλά επικρατεί μια επικριτική τάση ως προς τις επιλογές των Ελλήνων πολιτών και φυσικά της κυβέρνησης. Πέρα από τα ΜΜΕ τα οποία περνούν μια «πανικολογία», επικράτησε και μεγάλη χαρά ως προς την παραίτηση του Βαρουφάκη. «Ο ρόλος του Ράμπο τελείωσε» (ΤΑΖ) ή το «επιτέλους εγκαταλείπει ο μεγάλος εμπρηστής την σκηνή» (WELT) είναι αστείοι τίτλοι. Η κατάσταση είναι κωμικοτραγική, ειδικά άμα παρατηρείς πως στην Γερμανία μάλλον γράφονται πιο πολλά άρθρα για την Ελλάδα, απ'ότι στην Ελλάδα, αν κι αυτό έχει να κάνει και με τις πάμπολλες εφημερίδες και το μέγεθος του πληθυσμού της Γερμανίας.
Και ο πληθυσμός; Ο πολίτης; Οι φωνές, πως μια αναθεώρηση της ευρωπαϊκής και γερμανικής πολιτικής απέναντι στην Ελλάδα είναι απαραίτητη, πληθαίνουν. Αυτό έχει να κάνει ιδιαίτερα με τις προσπάθειες του κόμματος αριστεράς DIELINKE, με έγκυρη ενημέρωση από συγκεκριμένες εφημερίδες, αρθρογράφους και ρεπόρτερ αλλά και με τις σατιρικές εκπομπές, οι οποίες αγγίζουν μέσω τηλεόρασης και διαδίκτυο, πολύ κόσμο. Φυσικά παραμένουν πολλές φωνές οι οποίες επιμένουν στον πανικό, στην τιμωρία της ελληνικής επιλογής και στο «τους βοηθάμε και δεν κάνουν τίποτα». Αυτές οι τάσεις υπήρχαν εξαρχής, για αυτό είναι σημαντικό πως δυναμώνει και η άλλη πλευρά. Η κοινή γνώμη σε καμία χώρα δεν είναι ομογενής, και τώρα στη Γερμανία, αρχίζουν όλο και περισσότεροι να καταλαβαίνουν πως η Ελλάδα και οι πολίτες της, έχουν φτάσει στα όρια τους. Φυσικά και η Ελλάδα πρέπει να διορθώσει πολλά στις δομές της, αλλά πρέπει και να αναπνέει, κι αυτό γίνεται όλο και περισσότερο κατανοητό. Αυτό όμως ακόμα δεν φαίνεται να το βλέπουν πολιτικά πρόσωπα. Τι σημαίνει αυτό;
Πέρα από το DIELINKE, τα περισσότερα κόμματα, οι ηγεσίες τους και κάποια άλλα πολιτικά πρόσωπα υποδέχτηκαν με αρνητικότητα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Αυτό είναι φυσιολογικό, επειδή είναι παράλογο να περιμένουμε όλοι να λένε «ζήτω» για ένα αποτέλεσμα που εξαρχής πολλοί εντός της Ε.Ε. δεν ήθελαν να υπάρξει. Επειδή η κατάσταση είναι αβέβαιη, είναι μεγάλο το πολιτικό ρίσκο της επιβράβευσης. Έτσι οι περισσότεροι παρουσιάζονται επιφυλακτικοί εώς αρνητικοί. Κάποιοι φαίνονται και εκδικητικοί όπως το CSU με το tweet: «Καληνύχτα Ελλάδα. Τώρα θα βαδίσετε έναν δύσκολο δρόμο».
Το κόμμα αυτό, αδελφό κόμμα της CDU στη Βαυαρία (Χριστιανική Κοινωνική Ένωση), είναι δυνατό μόνο στη Βαυαρία και δεν αντιπροσωπεύει την κυβέρνηση. Δυστυχώς στις γραμμές του έχει πολλούς συντηρητικούς πολιτικούς που χρησιμοποιούν σκληρή γλώσσα. Υπάρχουν άλλοι, από την αριστερά, κάποιοι από τους σοσιαλδημοκράτες και από τους οικολόγους που άρχισαν να μιλάν για «αλλαγή πλεύσης» για το θέμα της Ελλάδας. Παρατηρείται λοιπόν, πως οι φωνές λογικής πληθαίνουν. Κάτι το οποίο κανείς στην Ελλάδα δεν γνωρίζει είναι πως τα γερμανικά συνδικάτα (DGB και ver.di) στηρίζουν έντονα την ιδέα της αλλαγής πολιτικής και την ελάφρυνση των Ελλήνων. Τα συνδικάτα της Γερμανίας είναι τα μεγαλύτερα του κόσμου και στηρίζουν την λήξη της λιτότητας για την Ελλάδα και για ολόκληρη την Ε.Ε.
Τι είναι σημαντικό αυτή τη στιγμή; Σημαντικό είναι να μείνουμε όλοι - πολίτες, ΜΜΕ και πολιτικοί - ψύχραιμοι. Η ψυχραιμία είναι ο καλύτερος σύμβουλος, ειδικά εφόσον ο στόχος των Ελλήνων είναι η βελτίωση της κατάστασης. Αυτό θα πρέπει να γίνει στόχος σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και για να συμβεί πρέπει να μειωθεί η πανικολογία και να πέσουν οι τόνοι. Φυσικά και κάποιες εφημερίδες και κανάλια, σε Ελλάδα, Γερμανία, Ευρώπη θα συνεχίσουν με επιθετικές ρητορείες - μόνο που αυτό δεν θα εξυπηρετήσει ούτε την εξυγίανση της Ελλάδας, ούτε την ενότητα των ευρωπαϊκών κρατών και ιδιαίτερα όχι των Ευρωπαίων πολιτών μεταξύ τους. Σημαντικό επίσης είναι να δυναμώσουν οι φωνές στην Γερμανία και στην Ε.Ε. που καταλαβαίνουν πως η κατάσταση στην Ελλάδα έχει φτάσει στο απροχώρητο και πως πρέπει να βαδίσουμε σε νέους δρόμους. Θέλει μεγάλη πολιτική θέληση για να γίνει αυτό και το ερώτημα παραμένει, άμα κάτι τέτοιο θα γίνει σύντομα. Ενδεικτικά το ίδιο αναρωτιέται και η πολιτικός του DIELINKE Katja Kipping: «Τώρα η μπάλα είναι στην Μέρκελ και τον Ολάντ. Θα ακολουθήσουν την θρησκεία της λιτότητας οδηγώντας σε γκρεξιτ - που είναι η ακριβότερη λύση για όλους μας ή θα βρουν μια διαπραγματεύσιμη λύση;»
Μέχρι το Eurogroup και μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα φανεί κατά πόσο υπάρχει η θέληση για αλλαγή πορείας από τη Γερμανία και την Ε.Ε. Τα πρώτα βήματα προς επαναπροσδιορισμό του διαλόγου γίνονται κι αυτό είναι βασικό για τη συνέχιση της συζήτησης και την επίλυση των προβλημάτων της Ελλάδας και των άλλων χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου.
Και εδώ ένα αντιπροσωπευτικό σατιρικό βίντεο
*το παρόν κείμενο γράφτηκε μερικές ώρες μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος