Κωδικοποίηση εργατικής νομοθεσίας: Μία αναγκαία φιλελεύθερη μεταρρύθμιση

Στην Ελλάδα το 2014 το άμεσο ετήσιο κόστος των εργατικών ατυχημάτων ξεπερνούσε το 1 δισ. ευρώ (χωρίς να υπολογίζονται οι δαπάνες περίθαλψης και τα επιδόματα μόνιμης ανικανότητας). Το συνολικό ποσό των κοινωνικών δαπανών της χώρας μας εκτιμάται περίπου στο 2.5% επί του ΑΕΠ. Ένα σημαντικό μέρος αυτών των δαπανών αφορά την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια. Η πολιτική πρόληψης πιθανώς θα οδηγούσε σε περιορισμό των εν λόγω δαπανών. Το έμμεσο (κρυφό) κόστος από ένα ατύχημα μπορεί να είναι μέχρι και 20 φορές πιο υψηλό από το φαινομενικά πραγματικό κόστος του ατυχήματος.
sooc

Στο παρόν άρθρο θα δοθεί ακόμη ένα παράδειγμα για να κατανοήσουμε τους λόγους για τους οποίους έχουμε φθάσει ως χώρα στην ηθική και οικονομική πτώχευση. Λόγοι οι οποίοι τις περισσότερες φορές συνδέονται με την εξυπηρέτηση κλειστών συντεχνιών, πελατειακών σχέσεων και ψηφοθηρίας των παλαιοσυντηρητικού αριστεροδεξιού πολιτικού συστήματος και όχι με το Μνημόνιο και την παρουσία της Τρόϊκας στη χώρα μας. Θα παρουσιασθεί ωστόσο και μία μεταρρυθμιστική πρόταση που αφορά την εργατική νομοθεσία.

Η εφαρμογή των μέτρων, ο έλεγχος και η βελτίωση των συνθηκών Υγιεινής και Ασφάλειας (Υ&ΑE) στις επιχειρήσεις είναι πολύ σημαντικά στοιχεία τόσο για τις ίδιες τις επιχειρήσεις όσο και για την εθνική οικονομία. Οι εποχές κατά τις οποίες οι επιχειρηματίες δεν έδιναν σημασία στις συνθήκες Υ&ΑE έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Οι επιχειρηματίες δεν διακινδυνεύουν (ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε) να μπλεχτούν σε δικαστικές διαμάχες θέτοντας σε κίνδυνο την φήμη των επιχειρήσεων, χρόνο και χρήμα.

  • Στην Ελλάδα το 2014 το άμεσο ετήσιο κόστος των εργατικών ατυχημάτων ξεπερνούσε το 1 δισ. ευρώ (χωρίς να υπολογίζονται οι δαπάνες περίθαλψης και τα επιδόματα μόνιμης ανικανότητας).
  • Το συνολικό ποσό των κοινωνικών δαπανών της χώρας μας εκτιμάται περίπου στο 2.5% επί του ΑΕΠ. Ενα σημαντικό μέρος αυτών των δαπανών αφορά την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια. Η πολιτική πρόληψης πιθανώς θα οδηγούσε σε περιορισμό των εν λόγω δαπανών.
  • Το έμμεσο (κρυφό) κόστος από ένα ατύχημα μπορεί να είναι μέχρι και 20 φορές πιο υψηλό από το φαινομενικά πραγματικό κόστος του ατυχήματος.
  • Για να καλυφτεί το κόστος 500 δολαρίων ενός ατυχήματος (σε τιμές του 2002) θα έπρεπε: μία εταιρεία αναψυκτικών να συσκευάσει και πουλήσει περίπου 61.000 κουτάκια αναψυκτικών ή μία αρτοβιομηχανία να ψήσει και πουλήσει 235.000 ντόνατς ή μία τσιμεντοβιομηχανία να παραδώσει 20 φορτηγά τσιμέντου!
  • Στις ΗΠΑ, η πλειοψηφία των επιχειρηματιών πιστεύει ότι κάθε ένα δολάριο που επενδύεται στην Υ&AΕ αποφέρει κέρδος στην εταιρεία τους τρία επιπλέον δολλάρια..
  • Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Μηχανικών Υ&ΑΕ (ASSE) για κάθε ένα δολάριο που επενδύεται στην Υ&ΑE υπάρχει επιστροφή 4 με 6 επιπλέον δολαρίων (Return on Investment-ROI).
Το θεσμικό πλαίσιο της Υ&ΑΕ στη χώρα μας διακρίνεται για την πανσπερμία και τη διασπορά του σε διάφορους
Νόμους, Προεδρικά Διατάγματα, Βασιλικά Διατάγματα (sic), Αναγκαστικούς (Μεταξικούς) Νόμους (sic), Υπουργικές Αποφάσεις, Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις, Υπηρεσιακές και Υπουργικές Εγκυκλίους, Κανονισμούς διάφορων φορέων (π.χ. Τεχνικές Οδηγίες Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος - ΤΟΤΕΕ) καθώς και Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
. Σημαντικά άρθρα που αφορούν θέματα Υ&ΑΕ περιλαμβάνονται σε νόμους-σκούπες καθιστώντας έτσι το έργο των εμπλεκομένων επαγγελματιών (π.χ. Μηχανικοί Ασφάλειας - Ιατροί Εργασίας, Δικηγόροι, Ασφαλιστές κλπ.) αλλά και οποιουδήποτε άλλου ενδιαφερόμενου Έλληνα πολίτη πολύ δύσκολο καθώς εμπλέκεται σε ένα κυκεώνα νομοθετημάτων:
το 1997 το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) είχε καταγράψει πάνω από 2.500 διεσπαρμένα νομοθετήματα σχετικά με την Υ&ΑΕ.
Σε άλλη έρευνα, το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ) είχε καταγράψει συνολικά 973 νομοθετήματα σχετικών με την Υγιεινή και Ασφάλεια Εργασίας που θεσμοθετήθηκαν μεταξύ των ετών 1861 και 2002.

Στις ΗΠΑ η αντίστοιχη εργατική νομοθεσία είναι συγκεντρωμένη σε μορφή Κώδικα ο οποίος είτε διατίθεται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση των ΗΠΑ είτε πωλείται σε έντυπη μορφή (πχ. ενδεικτικά εδώ.)

Η αναζήτηση λημμάτων και νόμων στον εν λόγω Κώδικα είναι πάρα πολύ εύκολη καθώς πραγματοποιείται με τη Λεξικογραφική Μέθοδο. Ως εκ τούτου δεν χρειάζεται κάποιος/α να διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις της νομικής επιστήμης ώστε να αναζητήσει τη νομοθεσία που τον/την ενδιαφέρει: η αναζήτηση των νόμων γίνεται σε ελάχιστο χρόνο. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το γεγονός πως σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum για τα έτη 2015-2016 η Ελλάδα κατατάσσεται στην 81η θέση μεταξύ 140 χωρών στο δείκτη Global Competitiveness Index. Σημαντικός παράγοντας για την άσχημη κατάταξη της χώρας μας στο δείκτη ανταγωνιστικότητας αποτελεί και η γραφειοκρατία.

Παράλληλα, σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών, η πολυνομία και η γραφειοκρατία αποθαρρύνουν την υγιή επιχειρηματικότητα και ενισχύουν την επιχειρηματικότητα που αποβλέπει στο γρήγορο και ευκαιριακό κέρδος. Επιπλέον, η πολυνομία και η γραφειοκρατία ωφελούν τη δημιουργία παρασιτικής οικονομίας και συμβάλλουν στη διαφθορά.

Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε πως στην Ελλάδα η γνώση της εργατικής νομοθεσίας αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο ορισμένων ελίτ. Η δόλια(;) πανσπερμία της εργατικής νομοθεσίας αποτελεί μία καθαρά ανελεύθερη, μη-φιλελεύθερη πολιτική πρακτική η οποία πρέπει να εξαλειφθεί. Οι μόνοι κερδισμένοι από την εν λόγω δόλια πανσπερμία της εργατικής νομοθεσίας είναι οι κλειστές συντεχνίες οι οποίες στηρίζουν την επιβίωσής τους στις πελατειακές σχέσεις με το παλαιοσυντηρητικό αριστεροδεξιό πολιτικό προσωπικό.

Σε κάθε περίπτωση, η υπεράσπιση των εργατικών δικαιωμάτων και της προστασίας των εργαζομένων δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση την αποκλειστικότητα των αριστερών ανελεύθερων ιδεοληψιών. Το αντίθετο μάλιστα: τα δικαιώματα των εργαζομένων υπερασπίζονται μόνο μέσα από τις ανοικτές διαδικασίες, τη διαφάνεια, και την ανοικτή πρόσβαση σε όλους/ες στη νομοθεσία. Όχι από τους παλαιοσυντηρητικούς αριστεροδεξιούς νομοθετικούς Λαβύρινθους. Αυτό αποτελεί το Μινώταυρο του αριστεροδεξιού συντηρητισμού.

Στρατηγικός μακροχρόνιος στόχος όλων των Κυβερνήσεων πρέπει να είναι η μείωση του αριθμού των εργατικών ατυχημάτων. Όμως, ακόμη πιο σημαντικός στόχος θα πρέπει να θεωρείται η συγκέντρωση των χιλιάδων διεσπαρμένων νομοθετημάτων σχετικών με την Υ&ΑΕ μέσω της σύστασης ενός Κώδικα Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας. Αυτό θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στα πρότυπα του Κώδικα Ποινικού Δικαίου ή του Αστικού Κώδικα ή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, ή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ή του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα ή του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών ή του Μεταλλευτικού Κώδικα.

Για όλους τους προαναφερόμενους λόγους, η πλήρης αποσαφήνιση και περιχαράκωση του θεσμικού πλαισίου της Υ&ΑΕ υπό τη μορφή Κώδικα κρίνεται αναγκαία μεταρρυθμιστική προϋπόθεση ώστε η χώρα μας να επιτύχει στο έπακρον αυτό που άλλες χώρες έχουν επιτύχει εδώ και δεκαετίες: ασφαλείς χώρους εργασίας με ταυτόχρονα βέλτιστα οικονομικά αποτελέσματα.

Τελικώς αναρωτιέται κανείς: χρειαζόταν άραγε η παρουσία της Τρόϊκας για να αντιληφθούμε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ώστε να αποτραπεί η πτώχευση της χώρα μας; Ή μήπως φταίνε πάλι οι «άλλοι» για τα κακιά μας χάλια; Προφανώς όχι. Κάπως έτσι όμως καταλήξαμε στην πλήρη ηθική και οικονομική πτώχευση.

Δημοφιλή