Αντιμετωπίζοντας τη φτώχεια, την ανισότητα και την αδικία

Στην αυγή της νέας χιλιετίας, ο ΟΗΕ συνέταξε τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας, με ορίζοντα ως το 2015. Οι Στόχοι έθεσαν για πρώτη φορά επίσημα την έννοια της «συλλογικής ευθύνης» απέναντι στο μέλλον του πλανήτη και στο δικαίωμα όλων των ανθρώπων να ζήσουν με αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και ισότητα. Από τότε μέχρι σήμερα υπήρξε πρόοδος και ηταν αποτέλεσμα της παγκόσμιας κινητοποίησης που πυροδότησαν οι Στόχοι. Ο βασικός στόχος της μείωσης στο μισό της ακραίας φτώχειας έχει επιτευχθεί, 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε πόσιμο νερό, εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί με την αύξηση της πρόσβασης σε φάρμακα. Κανείς δε μπορεί όμως να επαναπαύεται με τη βελτίωση των στατιστικών. όταν 6 εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να πεθαίνουν ετησίως προτού φθάσουν την ηλικία των έξι ετών.
MAHMUD HAMS via Getty Images

Υπάρχει ρόλος για όλους μας

Αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο ανταποκρινόμενη στη πρόσκληση -πρόκληση να γίνω μία απο τους 700.000 πρεσβευτές που θα μεταλαμπαδεύσουν τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης σε 2 δισ. ανθρώπους μέχρι το 2020.

Είχα την τιμή να προσκληθώ πριν λίγες μέρες από το Athens Democracy Forum για να συντονίσω μια ομάδα διεθνών προσωπικοτήτων για να επιλέξουμε τρεις προτάσεις στην Κατηγορία 5: Ισότητας των Φύλων.

Όταν άκουσα για πρώτη φορα για τους Στόχους ομολογώ ότι σκέφθηκα: ακόμα μια ουτοπική συμφωνία; Γιατί πόσες συμφωνίες καταλήγουν στο καλάθι των αχρήστων από έλλειψη συντονισμού ή αντικρουόμενες ατζέντες...

Όμως σκεφτείτε! Πριν από λίγα χρόνια η ισότητα των έγχρωμων στις ΗΠΑ φάνταζε αδύνατη. Το ίδιο και η ψήφος των γυναικών και πολλά ακόμη δικαιώματα που σήμερα θεωρούμε δεδομένα.Τίθενται λοιπόν τα εξής ερωτήματα:

Οι 85 πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο θελουμε να συνεχίσουν να «αξίζουν» όσο τα φτωχότερα 3,5 δισεκατομμύρια;

Το 20% του πλανήτη θελουμε να συνεχίσει να καταναλώνει το 80% των οικολογικών πόρων;

Μπορούμε να περιμένουμε η ισότητα των φύλων να έλθει μετά απο 118 χρόνια, όπως δυσοίωνα προβλέπει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ;

Είναι αυτό το μέλλον που θέλουμε; Τι κληρονομιά θελουμε να αφήσουμε στα παιδιά μας; Ειναι ηλίου φαεινότερον οτι τα σχέδια ανάπτυξης των περισσότερων βιομηχανικών χωρών δε λαμβάνουν υπόψιν την οπτική γωνία της βιωσιμότητας. Και βέβαια οικονομική ανάπτυξη σε βάρος του περιβάλλοντος και ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων οδηγεί σε διενέξεις και κοινωνικές εντάσεις με το πρόσφατο προσφυγικό κύμα να αποτελεί τρανό παράδειγμα.

Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει , αλλλά καμία παγκοσμίως συντονισμένη -τουλάχιστον μεχρι το 2000. Στην αυγή της νέας χιλιετίας, ο ΟΗΕ συνέταξε τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας, με ορίζοντα ως το 2015. Οι Στόχοι έθεσαν για πρώτη φορά επίσημα την έννοια της «συλλογικής ευθύνης» απέναντι στο μέλλον του πλανήτη και στο δικαίωμα όλων των ανθρώπων να ζήσουν με αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και ισότητα.

Από τότε μέχρι σήμερα υπήρξε πρόοδος και ηταν αποτέλεσμα της παγκόσμιας κινητοποίησης που πυροδότησαν οι Στόχοι. Ο βασικός στόχος της μείωσης στο μισό της ακραίας φτώχειας έχει επιτευχθεί, 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε πόσιμο νερό, εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί με την αύξηση της πρόσβασης σε φάρμακα. Κανείς δε μπορεί όμως να επαναπαύεται με τη βελτίωση των στατιστικών όταν 6 εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να πεθαίνουν ετησίως προτού φθάσουν την ηλικία των έξι ετών...

Το χρονοδιάγραμμα για επίτευξη των Στόχων Χιλιετίας εξέπνευσε πέρυσι και η παγκόσμια κοινότητα προχώρησε στην υπογραφή ενός νέου αναπτυξιακού «συμβολαίου». Οι 17 νέοι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης ψηφίστηκαν στις 24 Σεπτεμβρίου του 2015 και πρέπει να υλοποιηθούν έως το 2030. Είναι αλληλένδετοι και αντιμετωπίζουν τις αναδυόμενες παγκόσμιες πραγματικότητες , αλλά παραμένουν εστιασμένοι σε 3 κύριους άξονες:

1) στην εξάλειψη των πολλαπλών διαστάσεων της ακραίας φτώχειας

2) στην αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος

3) στην καταπολέμηση των ανισοτήτων και της κοινωνικής αδικίας

Πολλοί σκέφτονται τους Αναπτυξιακούς Στόχους, ως στόχους του ΟΗΕ. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι κανένα μεμονωμένο άτομο ή οργανισμός δεν είναι υπεύθυνοι για την επίτευξή τους. Οι στόχοι έχουν φέρει την διάσπαρτη διεθνή αναπτυξιακή κοινότητα πιο κοντά. Αμέτρητοι δημόσιοι και μη κερδοσκοπικοί φορείς τους έχουν προωθήσει, ενώ οι επιχειρήσεις αναδιαμορφώνουν την ατζέντα εταιρικής και κοινωνικής ευθύνης τους. Και -κυρίως- υπάρχει ρόλος για κάθε ένα απο μας. Και είναι σημαντικό να τον διερευνήσουμε και να τον αποδεχθούμε. Για περισσότερες λεπτομέρειες.

Θα ήθελα να κλείσω με ένα απόσπασμα του Μπέρτολτ Μπρεχτ που κρίνω ότι δίνει το στίγμα που πρέπει: «Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους, δεν διαμαρτυρήθηκα, γιατί δεν ήμουν Εβραίος. Όταν ήρθαν για τους κομμουνιστές δεν φώναξα, γιατί δεν ήμουν κομμουνιστής. Όταν κατεδίωξαν τους τσιγγάνους, ούτε τότε φώναξα, γιατί δεν ήμουν τσιγγάνος. Όταν έκλεισαν το στόμα των Ρωμαιοκαθολικών που αντιτάσσονταν στο φασισμό, δεν έκανα τίποτα γιατί δεν ήμουν καθολικός. Μετά ήρθαν να συλλάβουν εμένα, αλλά δεν υπήρχε πια κανείς να αντισταθεί μαζί μου ...»

Δημοφιλή