Μπορεί να κατασκευαστεί ένα έθνος;

Οι συζητήσεις για τον εθνικισμό, τα έθνη και τις εθνότητες έχουν προκαλέσει ομηρικές συζητήσεις και συγκρούσεις μεταξύ των ιστορικών και των κοινωνικών επιστημόνων. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι συγκρούσεις αυτές διαχέονται στη δημόσια συζήτηση με ιδιαίτερη ένταση. Η σύγχυση μεταξύ της εθνότητας και του σύγχρονου πολιτικού έθνους που εμφανίζεται με τον διαφωτισμό χαρακτηρίζει το σύνολο σχεδόν των αντιπαραθέσεων. Ξεφεύγοντας όμως από τα καθ' ημάς, έχουμε μια εξαιρετική περίπτωση για να κρίνουμε τις νέες κοινωνιολογικές θεωρίες. Και την περίπτωση αυτή μας τη δίνει η γειτονικής μας Τουρκία, η οποία ταλανίζεται επί πλέον από πλήθος υπαρξιακών ζητημάτων.
Anadolu Agency via Getty Images

Οι συζητήσεις για τον εθνικισμό, τα έθνη και τις εθνότητες έχουν προκαλέσει ομηρικές συζητήσεις και συγκρούσεις μεταξύ των ιστορικών και των κοινωνικών επιστημόνων. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι συγκρούσεις αυτές διαχέονται στη δημόσια συζήτηση με ιδιαίτερη ένταση.

Η σύγχυση μεταξύ της εθνότητας και του σύγχρονου πολιτικού έθνους που εμφανίζεται με τον διαφωτισμό χαρακτηρίζει το σύνολο σχεδόν των αντιπαραθέσεων. Ξεφεύγοντας όμως από τα καθ' ημάς, έχουμε μια εξαιρετική περίπτωση για να κρίνουμε τις νέες κοινωνιολογικές θεωρίες. Και την περίπτωση αυτή μας τη δίνει η γειτονικής μας Τουρκία, η οποία ταλανίζεται επί πλέον από πλήθος υπαρξιακών ζητημάτων.

Το σύγχρονο τουρκικό έθνος αποτελεί την απόλυτη κατασκευή νεωτερικού έθνους από ένα κράτος και μια ελίτ που έχει συμφέροντα στη συγκρότηση πληθυσμιακών οντοτήτων. Δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη για τις θεωρήσεις των Χομπσμπάουμ, Γκέλνερ κ.ά. από την τουρκική περίπτωση....

Το χωριό του Ερντογάν λέγεται «Ποταμιά» και βρίσκεται στη Ριζούντα του Πόντου. Απ' ότι λένε οι συντοπίτες του, ο πατέρας του προέρχεται από τους Έλληνες και η μητέρα του από Αρμένιους.

To ζήτημα αυτό διαπραγματεύεται ο Τούρκος κοινωνιολόγος Βozkurt Güvenç στο βιβλίο του Τürk Kimliği - Kültür Tarihinin Kaynakları (Τουρκική ταυτότητα. Πολιτισμός, ιστορία, πηγές), όπου υποστηρίζει ότι ιστορικά διαμορφώθηκε μια νέα ανθρώπινη φυλή, που δεν είχε καμία σχέση με τις καθαρά τουρκομογγολικές φυλές της σημερινής Κεντρικής Ασίας. Και ότι το σημερινό τουρκικό έθνος προέρχεται από Έλληνες και Αρμένιους που εξισλαμίστηκαν και στην συνέχεια εκτουρκίστηκαν. Υποστήριξε ότι οι Τούρκοι εισβολείς (από Μογγολία και στέπες Κεντρικής Ασίας) αναμείχτηκαν με Έλληνες, Κιρκάσιους, Γεωργιανούς, Άραβες και Αρμένιους. Yποστηρίζει επίσης ότι το μεγαλύτερο μέρος της πολιτιστικής παράδοσης των σημερινών Τούρκων, δεν είναι παρά αυτή η πολιτιστική παράδοση που υπήρχε ανέκαθεν στην Μικρά Ασία.

Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο ίδιος ο Ερντογάν, που έχει αναγάγει το 1071 στο σύμβολο της νέας οθωμανικής εποχής που ονειρεύεται.... Το χωριό του Ερντογάν λέγεται «Ποταμιά» και βρίσκεται στη Ριζούντα του Πόντου. Απ' ότι λένε οι συντοπίτες του, ο πατέρας του προέρχεται από τους Έλληνες και η μητέρα του από Αρμένιους. Ο ίδιος ποτέ δεν έκρυψε αυτό το υπαρξιακό του ζήτημα... So what; Αυτό σημαίνει κατασκευή έθνους...

Δημοφιλή