Επιχειρώντας να θέσω ένα πλαίσιο γύρω από το αποτέλεσμα των αμερικάνικων εκλογών κατέχοντας το πλεονέκτημα της ύστερης γνώσης του, θα αποπειραθώ μια πιο γενική εικόνα που ίσως βοηθήσει να εξηγηθούν τα φαινόμενα.
H πλοκή ξετυλίγεται εδώ και αρκετό καιρό. Κανείς μπορεί να υποθέσει πως το σημερινό αποτέλεσμα έχει τις ρίζες του στο μακρινό (αλλά όχι και τόσο) 2008.
Είναι μια καθοδική σπείρα που ξεκίνησε τότε με την ολιγωρία του συστήματος, στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την εικόνα του τιποτένιου καθημερινού ανθρώπου που αισθάνεται αναλώσιμος μπροστά στα μεγάλα ιδρύματα, που στεγάζονται σε μεγάλα κτίρια, στα οποία μπαινοβγαίνουν λευκοί κύριοι με γραβάτες και ορίζουν το πεπρωμένο του.
Η πλειοψηφία των ανθρώπων είναι θυμωμένοι με τον τρόπο που τα πράγματα λειτουργούν, περισσότερο όμως με εκείνους που τα λειτουργούν, και, ενώ οι ζωές τους είναι σημαντικά βελτιωμένες σε σχέση με το παρελθόν σε όποιον σημαντικό παράγοντα και αν αναλύσει κανείς (βιοτικό επίπεδο, πρόσβαση σε υγεία, ανεργία, παραγωγικότητα, περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ενεργειακή ανεξαρτησία) οι δημαγωγοί υποψήφιοι βρίσκουν τον τρόπο να τους πείσουν πως οι ζωές τους είναι πολύ χειρότερες, πως κινδυνεύουν από μειονότητες ανθρώπων και φαινομένων τα οποία οι ίδιοι υπόσχονται να καταργήσουν.
Σε αυτό μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουν τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικά δίκτυα. Υποψιάζομαι πως κάποιου είδους σύστημα συντακτικών αποφάσεων θα πρέπει να εφαρμοστεί για τη διασφάλιση της έγκυρης ενημέρωσης για όλους.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι το αποτέλεσμα και κανείς πρέπει να πάρει μια μεσοπρόθεσμη προοπτική σε αυτό. Η δική μου είναι απλή: είμαι, γενικά, οπαδός των πιο μετριοπαθών αποτελεσμάτων.
Ρεαλιστικά μιλώντας, θα υπάρξει δυσάρεστη και κακή έκβαση σε κάποια μικρή κλίμακα βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν θα υπάρξει κακή έκβαση σε μεγάλη κλίμακα μεσοπρόθεσμα. Δε λέω ότι δεν θα μπορούσε να συμβεί, αλλά υποστηρίζω ότι δεν θα συμβεί, για μια σειρά από λόγους - ο κύριος από τους οποίους είναι πως το ενδεχόμενο κέρδος και το αναλαμβανόμενο ρίσκο δημιουργούν μια εξίσωση πολύ χειρότερη από την παρούσα κατάσταση, άρα κανείς δεν θα το υποστηρίξει.
Η editor-in-chief του Guardian έγραψε πως «στον απόηχο των εκλογών, θα πρέπει να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας. Η ισότητα, το κράτος δικαίου, η φροντίδα για το περιβάλλον, η καταπολέμηση του ρατσισμού, του φεμινισμού, της θρησκευτικής ελευθερίας, η αντίθεση στην περιθωριοποίηση, η ευπρέπεια και η ευγένεια είναι πράγματα που εξακολουθούν να έχουν σημασία. Πάντα θα έχουν σημασία.»
Κατά την άποψή μου, θα υπερισχύουν πάντα τα ανοικτά συστήματα έναντι των κλειστών, τα χωρίς αποκλεισμούς έναντι των αποκλειστικών, τα ελεύθερα έναντι των ελεγχόμενων. Αυτό είναι ένα προσωρινό αποτέλεσμα και όπως συμβαίνει με κάθε δράση, γρήγορα θα προκαλέσει μια αντίδραση. Ακριβώς όπως αυτό είναι μια αντίδραση σε μια προηγούμενη δράση.
Μην αφήνετε αυτό να σας επηρεάσει στη μακριά πορεία που όλοι έχουμε προς μια κοινωνία πιο ανεκτική, πιο ανοικτή, και γενικά καλύτερη, για τις οικογένειές μας, τις γειτονιές μας, τις χώρες μας.
Σας λέω, οι Έλληνες είμαστε πάντα πολύ μπροστά. Εκλέξαμε τον δικό μας Ντόναλντ Τραμπ ήδη πριν από ένα χρόνο και κανείς μπορεί να ισχυριστεί πως τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο ανησυχούσαμε τότε. Είναι σίγουρα πολύ πιο θεατρικά, ίσως και παρανοϊκά, αλλά όχι τόσο χειρότερα.
Οι άνθρωποι αυτού του είδους ξεμένουν από καύσιμα τόσο γρήγορα που κάνουν «τα κεφάλια μας να στριφογυρίζουν», που λένε οι Αμερικάνοι.
Και όταν αυτό συμβεί, εμείς θα είμαστε εκεί για να αδράξουμε την ευκαιρία να κατευθύνουμε το πλοίο μας ξανά προς μια πιο ευνοϊκή -για όλους- κατεύθυνση.