Πρώτον, τι σημαίνει λύση στο Σκοπιανό;
Το πακέτο της επίλυσης του Σκοπιανού περιλαμβάνει πρώτ’ απ’ όλα συμφωνία στην ονομασία. Δεν αρκεί όμως αυτή. Λύση στο Σκοπιανό σημαίνει και τέλος στην αλυτρωτική προπαγάνδα και την καπηλεία της ιστορίας από τη γειτονική χώρα καθώς και διευθέτηση μιας σειράς ζητημάτων που αφορούν ζητήματα γλώσσας, εθνότητας, επιθετικών προσδιορισμών. Τα παραπάνω σημεία θα πρέπει να διασφαλίζονται α) από την ονομασία στην οποία τελικά θα καταλήξουν οι δύο πλευρές, β) να εξασφαλίζονται ρητά ως όροι της συμφωνίας, και γ) να υπάρχει σαφές σχέδιο για την εφαρμογή τους.
Δεύτερον, ποιος ωφελείται και πώς από τη λύση του Σκοπιανού;
Οι γείτονες μας επωφελούνται δυσανάλογα σε σχέση με όλες τις άλλες πλευρές, για αυτό και σε μία κρίσιμη για αυτούς στιγμή εμφανίζονται περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν πρόθυμοι για λύση. Η συμφωνία θα τους ανοίξει την πόρτα για την είσοδο τους στις ευρωατλαντικές δομές, πιο σύντομα στο ΝΑΤΟ, και σε βάθος χρόνου υπό προϋποθέσεις πιθανόν και στην Ε.Ε. Συνεπώς θα ενισχύσει την ασφάλεια, την οικονομία, τη σταθερότητα, την ίδια την κρατική υπόσταση της γειτονικής χώρας. Μια τέτοια εξέλιξη είναι σαφώς θετική για την ευρύτερη περιοχή και θεμιτή για την Ελλάδα. Επιπλέον, οι εταίροι μας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. θα τακτοποιήσουν έναν ακόμη λογαριασμό στα Βαλκάνια, με την ελπίδα ότι ενισχύουν τη σταθερότητα και την ανάπτυξη και θα γλυτώσουν, επιτέλους, από τον πονοκέφαλο της ονομασίας. Τέλος, η Ελλάδα, εφόσον υπάρξει θετική για την ελληνική πλευρά συμφωνία και εφαρμογή της, θα κλείσει ένα από τα μεγάλα εθνικά ζητήματα που την ταλανίζουν σχεδόν από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, θα θέσει τα θεμέλια για μια σχέση καλής γειτονίας και συνεργασίας με τους γείτονες και θα έχει σαφώς συμβάλλει στη σταθερότητα στην περιοχή. Τα κέρδη αυτά όμως δεν είναι αρκετά για τη χώρα μας, καθώς και το κλειδί της πόρτας για την είσοδο της γειτονικής χώρας στις ευρωατλαντικές δομές κρατάει και υποχωρήσεις προς έναν έντιμο συμβιβασμό έχει κάνει έως σήμερα. Η Ελλάδα θα πρέπει να διεκδικήσει ανταλλάγματα, προβλέποντας ωστόσο τον κίνδυνο να απομονωθεί ή να πληρώσει κόστος και αντιμετωπίζοντάς τον. Είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο, δεν είναι μόνο θέμα επιθυμιών, αλλά κυρίως ικανοτήτων. Απαιτεί επιδέξια και πολυεπίπεδη διπλωματία.
Τρίτον, είναι η οποιαδήποτε συμφωνία, επιτυχία για την ελληνική διπλωματία;
Από τη δεκαετία του 1990 που το ζήτημα επανήλθε στο προσκήνιο μέχρι και σήμερα η Ελληνική διπλωματία έχει ξοδέψει ενέργεια, πόρους, και κύρος στη μάχη του ονόματος. Η Ελλάδα έχει πληρώσει μεγάλο κόστος και έχει σημειώσει εξίσου μεγάλες αποτυχίες και επιτυχίες. Έχει, όμως, κάνει και πολλά βήματα προς την κατεύθυνση της λύσης. Από τη μη αποδοχή του όρου Μακεδονία στην ονομασία της γειτονικής χώρας (θέση 1992), φτάσαμε στη σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό και χρήση απέναντι σε όλους. Αυτή τη θέση το 2007 την είχε αποδεχθεί σχεδόν το σύνολο των πολιτικών κομμάτων. Σήμερα, εάν η Ελλάδα επιθυμεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη από τη συμφωνία καθώς η συγκυρία είναι ευνοϊκή, θα μπορούσε να στοχεύσει στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, για παράδειγμα η σύνθετη ονομασία να έχει σλαβική διάσταση. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα έλυνε το θέμα του ονόματος, αλλά θα έπληττε και την προπαγάνδα του αλυτρωτισμού. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι αυτονόητο ότι οποιαδήποτε συμφωνία για να είναι επιτυχημένη δεν θα πρέπει να υπερβεί την κόκκινη γραμμή που τέθηκε στο Βουκουρέστι το 2008 και επιπλέον θα πρέπει να εξασφαλίζει, πρώτον, την εφαρμογή της συμφωνίας και δεύτερον, ανταλλάγματα για τη χώρα μας που υποστηρίζει σταθερά και υπεύθυνα τη σταθερότητα και την ανάπτυξη στην περιοχή.
Τέταρτον, τι απαιτείται από την Ελληνική πλευρά για μια επιτυχία στο Σκοπιανό;
Τίποτα περισσότερο από τα αυτονόητα και από όσα μας έχουν διδάξει οι αποτυχίες και οι επιτυχίες του παρελθόντος: σαφή στρατηγική, γνώση του περιβάλλοντος, εγρήγορση και καλή προετοιμασία στις διαπραγματεύσεις, συμμάχους που στηρίζουν τις θέσεις μας στο εξωτερικό, εθνική συνεννόηση και ενότητα στο εσωτερικό. Τα εθνικά ζητήματα δεν μπορούν να θυσιάζονται στο βωμό της πολιτικής επιβίωσης ή επικράτησης κανενός. Η εξωτερική πολιτική είναι η ουσία της πολιτικής και δεν προσφέρεται για πολιτικά παιχνίδια.