Τα ασυνόδευτα ανήλικα αποτελούν τους πλέον πιο ευάλωτους μετανάστες παγκοσμίως. Το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αναγνωρίζει αυτή την «ευαλωτότητα» και υποχρεώνει τις χώρες να παρέχουν την απαραίτητη φροντίδα στα ασυνόδευτα ανήλικα. Το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι το βέλτιστο συμφέρον (best interest) του παιδιού αποτελεί πρωταρχικό μέλημα οποιασδήποτε απόφασης που επηρεάζει το παιδί και ότι τα παιδιά που στερούνται του οικογενειακού περιβάλλοντος τους δικαιούνται ειδική προστασία και βοήθεια από το κράτος.
Ωστόσο, ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που κρατούνται σε αστυνομικά κέντρα στην Ελλάδα έχει αυξηθεί ανησυχητικά πολύ. Μάλιστα, σύμφωνα με το ΕΚΚΑ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης), από τις 19 Ιουλίου 2017, εκτιμάται ότι 117 παιδιά βρίσκονται υπό κράτηση σε αστυνομικά τμήματα. Ο αριθμός αυτός είναι εξαιρετικά υψηλότερος από εκείνον το Νοέμβριο του 2016, αφού τότε στα τμήματα ήταν μόνο δύο.
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να λάβει επειγόντως μέτρα για τη μείωση του αριθμού των ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται υπό κράτηση. Αντί να φροντίζονται, δεκάδες ευάλωτα παιδιά βρίσκονται κλειδωμένα σε βρώμικα, συνωστισμένα αστυνομικά τμήματα και άλλα κέντρα κράτησης σε όλη την Ελλάδα, και σε ορισμένες περιπτώσεις με άσχετους ενήλικες. Η κυβέρνηση έχει, λοιπόν, την υποχρέωση να τερματίσει αυτή την πρακτική που καταπατά τα δικαιώματα των παιδιών και να διασφαλίσει ότι αυτά τα ευάλωτα παιδιά θα έχουν τη φροντίδα και την προστασία που χρειάζονται και δικαιούνται.
Η συχνά αυθαίρετη και παρατεταμένη κράτηση ασυνόδευτων ανηλίκων στα αστυνομικά τμήματα αποτελεί παραβίαση του διεθνούς και του ελληνικού νόμου. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, τα ασυνόδευτα ανήλικα θα έπρεπε να μεταφερθούν σε ασφαλή κέντρα φιλοξενίας, αλλά η Ελλάδα έχει χρόνιο έλλειμμα χώρου σε όσους μπορούν να θεωρηθούν κατάλληλες εγκαταστάσεις.
Όσο περιμένουν να μεταφερθούν αλλού, τα ασυνόδευτα ανήλικα κρατούνται πολλές φορές και για εβδομάδες ή μήνες σε υπερπλήρεις και ανθυγιεινές συνθήκες σε μικρά αστυνομικά τμήματα και κέντρα κράτησης, όπου δεν έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη φροντίδα και σε βασικές υπηρεσίες. Συχνά, μάλιστα, δεν λαμβάνουν καν πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά τους ή σχετικά με το πώς μπορούν να αναζητήσουν άσυλο.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ο συγκεκριμένος φόβος της κράτησης πολλές φορές είναι και ο λόγος που αποτρέπει τα ίδια τα παιδιά να δηλώσουν ότι είναι ανήλικα, γεγονός που τα καθιστά ακόμη πιο ευάλωτα και απροστάτευτα. Σύμφωνα με το ελληνικό και το διεθνές δίκαιο, τα ασυνόδευτα ανήλικα δικαιούνται ιδιαίτερη φροντίδα και προστασία, αλλά τα παιδιά που ισχυρίζονται ότι είναι ενήλικες, πιστεύοντας ότι θα αποφύγουν την κράτηση ή επειδή ακολουθούν λάθος συμβουλές από πραγματικούς ενήλικες, δεν αντιμετωπίζονται και δεν αναγνωρίζονται ως παιδιά. Εκτός από νομικά ζητήματα ή ζητήματα που αφορούν τη φροντίδα τους, αυτό τα κάνει να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στο να πέσουν θύματα βίας, εκμετάλλευσης και εμπορίας ανθρώπων.
Ο κ. Μουζάλας πρέπει επειγόντως να βρει επαρκείς και κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις για τη φιλοξενία αυτών των παιδιών και να βάλει τέλος στην αδικαιολόγητη κράτηση τους σε αστυνομικά τμήματα, γεγονός που τα αποτρέπει κιόλας από το να δηλώσουν την πραγματική τους ηλικία, δημιουργώντας έτσι ακόμη περισσότερα ζητήματα όπως εκμετάλλευση, κακοποίηση, εμπορία κτλ.
Πρέπει επίσης να δημιουργηθούν κατάλληλες χωριστές εγκαταστάσεις υποδοχής για νέους ενήλικες και αμφισβητήσιμες περιπτώσεις και, παράλληλα, να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν επαρκείς και προστατευόμενοι χώροι σε υπάρχουσες εγκαταστάσεις.
Η ελληνική νομοθεσία θα πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να διασφαλιστεί ότι τα ασυνόδευτα ανήλικα θα κρατούνται μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις και για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα.
Ακόμα και πριν από οποιαδήποτε αλλαγή νόμου ή τη δημιουργία επαρκών εγκαταστάσεων, οι αρχές δεν πρέπει να κρατούν παιδιά στα αστυνομικά κέντρα όταν υπάρχουν εγκαταστάσεις με καλύτερες συνθήκες. Οι αρχές θα πρέπει να μεταφέρουν τα παιδιά σε μεταβατικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων καθορισμένων ασφαλών χώρων σε κέντρα ανοιχτής φιλοξενίας και σε άλλες κατάλληλες εγκαταστάσεις.