Η δράση «Μια γέφυρα μουσικής πάνω από τη Συγγρού» συνεχίζεται φέτος για πέμπτη χρονιά. Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση συνεργάζεται με φοιτήτριες και φοιτητές της κατεύθυνσης «Πολιτισμός και πολιτιστική διαχείριση» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, για την οργάνωση μιας σειράς συναυλιών σύγχρονης μουσικής.
Το πρόγραμμα συντονίζει η πιανίστρια και μουσικολόγος Λορέντα Ράμου. Με την καθοδήγησή της, την επίβλεψη του Γιώργου-Μιχαήλ Κλήμη από το Πάντειο, τις συμβουλές των ανθρώπων της Στέγης και την επαφή με τους μουσικούς του προγράμματος, οι φοιτητές συνέβαλαν σημαντικά στη διοργάνωση και την επικοινωνία των συναυλιών.
Οι φοιτήτριες Μαρία - Ασπασία Παπαχριστοπούλου και Μαρία Ρακοπούλου έκαναν συνεντεύξεις με την πιανίστρια Αννίνη Τσιούτη και τον συνθέτη Μπρις Κατρίν και επέλεξαν τη HuffPost ως το κατάλληλο μέσο ενημέρωσης για την επικοινωνία της συναυλίας.
Ακολουθούν οι συνεντεύξεις:
Αννίνη Τσιούτη
«Ακόμη και αν δεν μας αγγίζει πάντα αισθητικά, η σύγχρονη μουσική, όπως και οι πλείστες μορφές σύγχρονης τέχνης, σκοπό έχει να μας ταρακουνήσει, να προβληματίσει γύρω από ουσιαστικά ζητήματα ύπαρξης, και να θέσει ερωτήματα.»
-Mε τι θα ασχολούσουν αν δεν ήσουν συνθέτης/πιανίστρια;
Θα ήμουν κτηνίατρος
-Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τη σύγχρονη μουσική;
Δεν ήταν συνειδητή απόφαση, προέκυψε μέσα από γνωριμίες με συνθέτες που μου ζήτησαν να παίξω την μουσική τους, και σιγά σιγά καλλιεργήθηκε και μέσα μου αυτή η προτίμηση για νέα έργα και διαφορετικές προσεγγίσεις.
-Σε τι διαφέρει η σκηνή στην Γαλλία σε σύγκριση με την Ελλάδα;
Στη Γαλλία η σύγχρονη μουσική δεν είναι ιδιαίτερα αποδεκτή από το ευρύ κοινό, θεωρείται αρκετά εξειδικευμένη και απρόσιτη. Τα προγράμματα που προτείνω για συναυλίες στη Γαλλία προσπαθώ να είναι θεματικά, για να μπορώ να εντάξω μέσα έργα από διάφορες εποχές, μέχρι και τις μέρες μας, που έχουν σχέση με την θεματική της συναυλίας. Με αυτό τον τρόπο το κοινό έρχεται σε επαφή με σύγχρονα έργα, σε μικρές δόσεις, και αντιλαμβάνεται ότι ενδεχομένως αυτά τα έργα έχουν περισσότερα κοινά στοιχεία με την παλαιότερη μουσική, απ’ ότι το υποψιαζόταν.
-Αν δεν έπαιζες πιάνο ποιο όργανο θα έπαιζες;
Θα ήθελα να μάθω εκκλησιαστικό όργανο, δεν έχω καν δοκιμάσει να παίξω ποτέ.
-Τι μουσική ακούς;
Rammstein, και κλασική, ανάλογα με τις συναυλίες που ετοιμάζω και τα project που δουλεύω, ακούω τα σχετικά με την προετοιμασία.
-Τί θα ήθελες να ξέρουν περισσότεροι άνθρωποι για τη σύγχρονη μουσική;
Ότι είναι εξέλιξη της παλαιότερης μουσικής, ότι έχει μια λογική δομή και ένα λόγο ύπαρξης και ότι δεν είναι αυθαίρετη και ακαταλαβίστικη.
-Πώς προετοιμάζεσαι πριν από μια συναυλία;
Μελετώ την μουσική, τις νότες, αλλά κάνω και μια έρευνα γύρω από τα κομμάτια και τους συνθέτες. Αυτό είναι σημαντικό για τη σύγχρονη μουσική, γιατί συχνά τα κομμάτια που παίζω είναι πρώτες εκτελέσεις ή δεν υπάρχουν ηχογραφημένα. Έχουμε συνηθίσει στην εποχή μας να έχουμε διαθέσιμη την ηχογράφηση και να τη συμβουλευόμαστε. Όταν δεν υπάρχει, για οποιονδήποτε λόγο, πρέπει να φανταστούμε μόνοι μας τον κόσμο του συνθέτη (εάν δεν είναι κάποιος που γνωρίζουμε) και να προσπαθήσουμε να τον αναπαραστήσουμε μέσα από τα στοιχεία που θα βρούμε για τη ζωή και το έργο του.
-Θα άλλαζες κάτι στην μέχρι τώρα πορεία σου στον χώρο;
Θα έπαιζα ακόμη περισσότερη σύγχρονη μουσική.
-Έχεις κάποιο αγαπημένο κομμάτι που δεν θα βαρεθείς ποτέ να παίζεις;
Δεν το έχω βρει ακόμη.
-Αν μπορούσες να παίξεις οπουδήποτε στον κόσμο, πού θα έπαιζες;
Στο Beethovenhaus στη Βόννη.
-Τη σύγχρονη μουσική, πέρα από το γεγονός ότι εσύ την αγαπάς, τη θεωρείς απρόσιτη για τον περισσότερο κόσμο ή δεν είναι απλά αυτός εξοικειωμένος μαζί της;
Πολύς κόσμος αντιδρά στη σκέψη της σύγχρονης μουσικής, χωρίς να έχει ποτέ ουσιαστικά ακούσει, ή παρακολουθήσει συναυλία τέτοιου είδους. Στις μέρες μας ο κάθε συνθέτης έχει την δική του μουσική γλώσσα, η οποία σε συνδυασμό με την πλειάδα μέσων που διαθέτουμε (διάφορα όργανα, ηλεκτρονικά και ηχητικά μέσα, υπολογιστές) και συχνά σε συνδυασμό με άλλες μορφές τέχνης (θέατρο, κείμενο, γραφικά, φωτισμό, χορό κ.ά.) δίνουν κάθε φορά ένα άλλο αποτέλεσμα. Ακόμη και αν δεν μας αγγίζει πάντα αισθητικά, η σύγχρονη μουσική, όπως και οι πλείστες μορφές σύγχρονης τέχνης, σκοπό έχει να μας ταρακουνήσει, να προβληματίσει γύρω από ουσιαστικά ζητήματα ύπαρξης, και να θέσει ερωτήματα.
-Σε προσωπικό επίπεδο τι ήταν αυτό που σε τράβηξε στη σύγχρονη μουσική; Τι σε έκανε να ασχοληθείς με αυτό το είδος; Πότε ξεκίνησες να γνωρίζεις αυτή τη μουσική;
Αρκετά σύγχρονα έργα διαθέτουν έντονο το στοιχείο της περφόρμανς, με τρόπο που δεν υπάρχει για παράδειγμα σε μια σονάτα του Μπετόβεν. Όπως μιλάμε για διευρυμένες τεχνικές (extended techniques) όσον αφορά τα όργανα, και υπάρχουν έργα για amplified ή extended piano, έτσι διευρύνονται και οι απαιτήσεις που έχουν οι συνθέτες από τους μουσικούς. Το ένα από τα έργα που θα παίξω είναι γραμμένο για multi-pianist, δηλαδή για έναν πιανίστα που παίζει περισσότερα από ένα πιάνα, ταυτόχρονα. Ένα άλλο έργο είναι για ομιλούντα πιανίστα. Υπάρχουν έργα όπου ο πιανίστας απαγγέλει, τραγουδά, σφυρίζει, κτλ. Κάποτε η κίνηση είναι μέρος του έργου, είναι δηλαδή γραμμένη μέσα στην παρτιτούρα, κάποτε είναι απαραίτητη για την εκτέλεση του έργου, χωρίς να είναι λεπτομερώς σημειωμένη, όπως όταν πρέπει να παίζουμε μέσα στο σώμα του πιάνου, στις χορδές, στα ξύλα κτλ. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει στη σύγχρονη μουσική μια προσπάθεια να ξεπεραστούν κάποιες τεχνικές και πρακτικές και να εφαρμοστούν νέοι ήχοι και νέα παραδείγματα, και αυτή η έρευνα είναι που με ενδιαφέρει.
-Στη συναυλία θα περίμενες να δεις κοινό μικρότερο σε ηλικία και όχι τόσο υποψιασμένο για τη σύγχρονη μουσική; Πώς θα σε έκανε να αισθανθείς αυτό;
Δεν περιμένω κάτι σε σχέση με το κοινό, αλλά σίγουρα θα ήθελα και θα χαιρόμουν να δω νέους στη συναυλία. Ας μην ξεχνάμε ότι και εγώ και οι δύο από τους συνθέτες στο πρόγραμμα δεν είμαστε τόσο μεγάλοι σε ηλικία!
Η σύγχρονη μουσική είναι η μουσική της εποχής μας, είτε είμαστε νέοι είτε πιο ηλικιωμένοι, είναι η μουσική που γράφεται τώρα από συνθέτες που ζουν ανάμεσά μας. Είναι το ίδιο σα να πηγαίναμε σε μια συναυλία έντεχνης ελληνικής ή ροκ μουσικής, όπου οι καλλιτέχνες που έγραψαν τα τραγούδια είναι παρόντες ή και πολλές φορές συμμετέχουν, μόνο που η σύγχρονη «κλασική» μουσική χρησιμοποιεί άλλα μέσα και διαφορετική γλώσσα.
Μπρις Κατρίν
Ο συνθέτης του έργου «Numéro 2», Brice Catherin, απαντά αυστηρά, αλλά και με χιούμορ στο τι είναι γι’ αυτόν η σύγχρονη μουσική. Ελεύθερες απόψεις, προσωπικές, για τη πραγματικότητά της, πού και πώς παράγεται, από ποιους παίζεται και γιατί.
-Πως αποφάσισες να ακολουθήσεις τη σύγχρονη μουσική;
Όταν ήμουν 15 χρονών, η δασκάλα μου μας παρείχε πάρα πολύ βαρετά μαθήματα στη τάξη. Ακόμη και όταν έκανε προβολή μιας ταινίας, ήταν βέβαιο ότι θα είναι κάτι εξαιτίας του οποίου 15χρονα παιδιά θα πέθαιναν από απόγνωση, όπως είναι η «Ηλέκτρα» του Κακογιάννη. Οπότε, για να γεμίσω αυτές τις ατελείωτες ώρες του ανυπόφορου υπαρξιακού κενού, ξεκίνησα να γράφω μουσική στα περιθώρια των τετραδίων μου.
Αργότερα απλώς συνέχισα να το κάνω επειδή φαινόταν να είναι ο τέλειος τρόπος να μην ικανοποιήσω τις προσδοκίες των γονιών μου, κάτι που ποτέ δεν ξεπέρασαν οι ίδιοι. Ήταν επίσης ένας τρόπος να εκφραστώ χωρίς να πρέπει να μιλήσω, μιας που η συζήτηση συχνά εκφυλίζεται σε διενέξεις, πάλι, με τον πατέρα μου που μοιάζει πολύ στον Λάϊο, από την οργή του οποίου ξέφυγα μόνο και μόνο χάρη στη καλή μου τύχη.
Τελικά έγινε ένα από τα πράγματα που μου δίνουν μεγάλη χαρά, όχι τόσο μεγάλη όσο η αγάπη, αλλά και πάλι όχι και άσχημα. Η ειρωνεία είναι ότι 20 χρόνια μετά ο Κακογιάννης έγινε ένας από τους αγαπημένους μου με διαφορά δημιουργούς ταινιών.
-Από πού αντλείς έμπνευση για να γράψεις ένα κομμάτι;
Ο Rachmaninov συνήθιζε να απαντά κυνικά σε αυτή την ερώτηση «από την επιταγή του εκδότη μου». Στις μέρες μας δεν θα ήταν τόσο κυνικοί πολλοί συνθέτες, και επίσης δε δεχόμαστε οι περισσότεροι από εμάς επιταγές ούτως ή άλλως.
Αφού είμαι αρκετά τυχερός να δουλεύω κυρίως με και για φίλους, έχω μια πιο «χίπικη» απάντηση: Εμπνέομαι από τη φιλία. Η καλοσύνη των καλών φίλων καθιστά υλοποιήσιμα πολύ απαιτητικά στυλ γραψίματος, τα οποία αντιμετωπίζονται από τα mainstream σύνολα με μεγαλύτερη απροθυμία, προφανώς για πρακτικούς λόγους όπως μειωμένο budget και επομένως περιορισμένος χρόνος για πρόβες.
-Για ποιο πράγμα σχετικά με τη σύγχρονη μουσική θα ήθελες να είναι ενημερωμένος ο κόσμος σήμερα;
Ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.
-Θα άλλαζες κάτι στη μουσική σου καριέρα;
Όχι.
-Ποιος είναι ο νέος σου στόχος ως συνθέτης;
Για την ακρίβεια δεν συνθέτω πια. Με απασχολούν περισσότερο η ποίηση και οι εικαστικές τέχνες αυτή την περίοδο. Κουράστηκα λίγο με όλα αυτά τα αλλόκοτα παιχνίδια δύναμης στον μικροσκοπικό κόσμο της σύγχρονης μουσικής. Αυτές οι άλλες δραστηριότητες μου δίνουν μεγάλη χαρά και έχω στήσει ένα δίκτυο φίλων, καλλιτεχνών και θαυμαστών (κάποιοι από τους οποίους ανήκουν σε περισσότερες από μία κατηγορίες) για τους οποίους η ηθική, η αδελφοσύνη και το δέσιμο δεν είναι αφηρημένες έννοιες τις οποίες τις κοιτάμε με μια αόριστη περιφρόνηση, αλλά πραγματικές, καθημερινές πρακτικές.
Μη με παρεξηγείτε, χαίρομαι πάντα και βασικά με τιμά όταν αφοσιωμένοι εκτελεστές παίζουν τη μουσική μου. Αλλά έχω γράψει γύρω σα 80 κομμάτια, και θέλω ένα μικρό διάλειμμα με σκοπό να μη πέσω στην κλασική παγίδα της αυτό-λογοκλοπής. Συνοπτικά, ο στόχος μου τώρα είναι να μπορέσω να κρατήσω τη σύνθεση σαν δεύτερη δραστηριότητα (έχω δύο δουλειές σε εξέλιξη ενώ το γράφω αυτό) και να εστιάσω στα πράγματα που ανέφερα παραπάνω και σε πολύ, αλλά πολύ ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.
Info
Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου
Αννίνη Τσιούτη: Πιάνο με ουρά, Όρθιο πιάνο, Toy Piano
Χριστίνα Αθηνοδώρου, “RE:MAINS” για multi-pianist (2013-15)*
Einojuhani Rautavaara, “Music for Upright Piano” (1976)*
John Cage, “Suite for toy piano” (1948)
Brice Catherin, “Numéro 2” εκδοχή για πιάνο και ηλεκτρονικά (2016)**
Frederic Rzewski, “Piano Piece no. 4” (1977)
Hλεκτρονικά: Brice Catherin
Έναρξη: 20:30
Πάντειο Πανεπιστήμιο, Λ. Συγγρού 136
Αίθουσα Τελετών (Ισόγειο παλαιού κτιρίου - Kόκκινο κτίριο)
Η είσοδος στον χώρο του Παντείου γίνεται από την οδό Φραγκούδη (είσοδος και για ΑΜΕΑ)
Είσοδος: Ελεύθερη είσοδος με δελτία προτεραιότητας μία ώρα πριν από κάθε συναυλία. Παραλαβή των δελτίων στην είσοδο της Αίθουσας Τελετών του Πανεπιστημίου. Η διανομή των δελτίων θα ξεκινά από τις 20:00 και μέχρι την έναρξη της κάθε συναυλίας.
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 900 5 800, 210 920 1671.