«Καλλιεργούμε εγκεφάλους έξω από το σώμα»: Ένα απίστευτο επιστημονικό εγχείρημα

«Καλλιεργούμε εγκεφάλους έξω από το σώμα»: Ένα απίστευτο επιστημονικό εγχείρημα
Model of human brain, studio shot
Model of human brain, studio shot
Mike Kemp via Getty Images

Ένός απίστευτου επιστημονικού εγχειρήματος ηγείται η Μάντελιν Λάνκαστερ, στο εργαστήριο μοριακής βιολογίας MRC στο Κέμπριτζ: Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του BBC, πρόκειται για την καλλιέργεια...ανθρωπίνων εγκεφάλων.

Στο MRC είναι σε εξέλιξη σειρά προγραμμάτων που θυμίζουν ταινίες επιστημονικής φαντασίας- και ένα από αυτά είναι η μετατροπή ανθρωπίνου δέρματος σε εγκεφάλους.

«Οι εγκέφαλοι αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο που θα έβλεπες σε ένα έμβρυο» σημειώνει σχετικά η επιστήμονας. Ωστόσο, αντί για μήτρα, οι εν λόγω εγκέφαλοι αναπτύσσονται σε εκκολαπτικές συσκευές. Καθώς δεν υπάρχει αίμα, τροφοδοτούνται με έναν θρεπτικό υγρό που ανανεώνεται ανά λίγες ημέρες, ενώ δεν έχουν καθόλου ανοσοποιητικό σύστημα, οπότε οτιδήποτε έρχεται σε επαφή μαζί τους πρώτα απολυμαίνεται με οινόπνευμα.

Εκ πρώτης όψεως θυμίζουν περισσότερο ποπκόρν παρά εγκεφάλους, ωστόσο τα συγκεκριμένα «εγκεφαλικά οργανοειδή», όπως έχουν βαφτιστεί, έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τους ανθρώπινους εγκεφάλους: Χωρίζονται σε φαιά και λευκή ουσία και αποτελούνται από διαφορετικούς τομείς, όπως το ιππόκαμπο, τον φλοιό, την παρεγκεφαλίδα κ.α.

Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, η δημιουργία ενός εγκεφάλου δεν είναι τόσο δύσκολη όσο θα περίμενε κανείς, καθώς για τη δημιουργία ενός μικρού μέσα σε μήνες χρειάζονται κάποια απλά συστατικά. Το πρώτο είναι κάποια κύτταρα, τα οποία μπορούν να αποκτηθούν με λίγα απλά ανθρώπινα κύτταρα (από οπουδήποτε). Αυτά πρέπει να μετατραπούν σε βλαστοκύτταρα, τα οποία μπορούν να εξελιχθούν σε οποιονδήποτε ιστό- για αυτό οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν ειδικό ορό- κοκτέιλ πρωτεϊνών, που μπορεί να «γυρίσει τον χρόνο πίσω» σε κύτταρα, επαναφέροντάς τα σε κατάσταση παρεμφερή με αυτήν των κυττάρων στα έμβρυα. Μετά από μια εβδομάδα ανάπτυξης, προκύπτει ένα στρώμα κυττάρων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ύλη για να πλαστεί μια μπάλα.

Το κάθε βλαστοκύτταρο, αναπτυσσόμενο, εξειδικεύεται, και η μπάλα αυτή μετατρέπεται σε ένα αμάλγαμα διαφορετικών τύπων κυττάρων, μεταξύ των οποίων και εγκεφαλικά. Μέχρι τότε, οι ερευνητές τρέφουν τα κύτταρα- αλλά κάποια στιγμή σταματούν, αφήνοντάς τα να «λιμοκτονήσουν». Επιβιώνουν μόνο τα εγκεφαλικά, τα οποία, όπως επισημαίνει η Λάνκαστερ, είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά: «Δε νομίζω πως ξέρει κανείς γιατί».

Εν τέλει, οι εγκέφαλοι αυτοί καλύπτονται από τζελ, που δρα όπως θα δρούσε ο ιστός που καλύπτει τον εγκέφαλο ενός εμβρύου (ένα αυτοσχέδιο, τεχνητό «κρανίο») και αναπτύσσονται (σχετικά) κανονικά. Τρεις μήνες μετά, το τελικό «προϊόν» έχει μήκος τέσσερα χιλιοστά και περιέχει δύο εκατομμύρια νευρώνες. Σημειώνεται πως ένας πλήρως ανεπτυγμένος, ενήλικος εγκέφαλος ποντικιού έχει τέσσερα εκατομμύρια. Η ηλεκτρική δραστηριότητα στους εγκεφάλους αυτούς είναι συνεχής.

Δεν θεωρείται πως οι εν λόγω εγκέφαλοι μπορούν να σκέφτονται- άλλωστε, κανείς δεν κατανοεί πώς η δραστηριότητα των εγκεφάλων μας «γεννά» τη σκέψη, αν και θεωρείται πως έχει να κάνει με την έκθεση σε ερεθίσματα (ήχους, οσμές, ιδέες κλπ) και την «αποθήκευσή» τους μέσω ενίσχυσης των συνδέσεων μεταξύ νευρώνων ή της γένεσης καινούριων. Ο μέσος ενήλικος έχει περίπου 1.000 τρισεκατομμύρια. Και εδώ είναι η βασική διαφορά, καθώς, ακόμα και με τα ίδια συστατικά, οι εγκέφαλοι δεν μπορούν να αναπτυχθούν φυσιολογικά, καθώς οι νευρώνες λειτουργούν, αλλά δεν έχουν οργανωθεί σωστά μεταξύ τους.

Ωστόσο, σκοπός του προγράμματος δεν είναι η δημιουργία εγκεφάλων με συνειδήσεις, αλλά η μελέτη των γενετικών διαφορών μεταξύ ανθρώπων και χιμπατζήδων, που είναι πολύ μικρές, αλλά με τόσο μεγάλα αποτελέσματα.

Δημοφιλή