Ο χάρτης έχει δημιουργηθεί από το cartopsis για τη HuffPost Greece
Στις 7 Δεκεμβρίου, στην ιστοσελίδα του ισραηλινού κέντρου ερευνών «Νταγιάν» (Moshe Dayan Center for Middle Eastern and African Studies), έγινε ανάρτηση εκτενούς ανάλυσης του Τζιχάτ Γιαϊτζί, (του εμπνευστή της «Γαλάζιας Πατρίδας»), αναφορικά με τις οριοθετήσεις ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ανάρτηση έγινε την ίδια ημέρα όπου έλαβε χώρα η εμπλοκή μεταξύ τουρκικής και αιγυπτιακής φρεγάτας – στα πλαίσια της άσκησης «Μέδουσα» που πραγματοποιούν οι αιγυπτιακές από κοινού με τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις – και φυσικά ενόψει της συνάντησης των Ευρωπαίων αρχηγών κρατών στις 10 και 11 Δεκεμβρίου όπου θα συζητηθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Στην ανάλυσή του, ο Τούρκος ναύαρχος παραθέτει την επίσημη επιχειρηματολογία της Άγκυρας για την ακραία πρόταση οριοθέτησης ΑΟΖ με το Ισραήλ. Η τουρκική θέση στηρίζεται στα επιχειρήματα της «μη καταπάτησης» του ηπειρωτικού ανυψώματος, στην «αναλογικότητα» μεταξύ μήκους της ακτογραμμής και έκτασης ΑΟΖ και στην αυθαίρετη «αρχή της κυριαρχίας του εδάφους επί της θάλασσας».
Προφανώς, τα επιχειρήματα αυτά δεν έχουν άλλο στόχο από την άρνηση των δικαιωμάτων ΑΟΖ στα ελληνικά νησιά, πράγμα για το οποίο δεν υπάρχει κανένα προηγούμενο διεθνώς (πόσο μάλλον στη περίπτωση της Κύπρου που αποτελεί ανεξάρτητο κράτος), σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει στο κείμενό του ο Γιαϊτζί. Το αξιοσημείωτο όμως στην εν λόγω ανάρτηση δεν είναι η τόσο η επιχειρηματολογία Γιαϊτζί καθαυτή, όσο η προβολή που της δίνεται σε μία χώρα την οποία Ελλάδα και Κύπρος θεωρούν εδώ και μερικά χρόνια στενό σύμμαχο στην περιοχή και μάλιστα από ερευνητικό κέντρο που υπάγεται στο δημόσιο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.
Παρότι το Ισραήλ – όπως και η Τουρκία – δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας του 1982, εκτιμάται εξαιρετικά απίθανο, σε αυτή τη συγκυρία, να αθετήσει τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ που έχει συνάψει με τη Κυπριακή Δημοκρατία το 2010. Όποια αναπαραγωγή των θέσεων Γιαϊτζί από τα ισραηλινά μέσα δεν εκφράζει τις επίσημες θέσεις της κυβέρνησης του Ισραήλ. Εντούτοις, καταδεικνύει πως στο Τελ Αβίβ η Άγκυρα διαθέτει πολλούς φίλους οι οποίοι επιθυμούν διαφορετική προσέγγιση στα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου και θα επιχειρήσουν να υπονομεύσουν τις προσπάθειες ευθυγράμμισης του Ισραήλ με τις ελληνικές θέσεις, με κυριότερο ζήτημα αυτή τη στιγμή, τον σχεδιασμό της πορείας του East Med που τείνει να αποδειχθεί παγίδα για τα ελληνικά συμφέροντα.
Από εκεί και πέρα, η επαναφορά των «τουρκικών τυχοδιωκτισμών επί χάρτου» (σύμφωνα με την εύστοχη έκφραση του Άγγελου Συρίγου), είναι μία ευκαιρία να σχολιαστεί κάτι ακόμα, που αφορά τους ελληνικούς χειρισμούς. Το 2021 θα κλείσουν δεκαπέντε χρόνια από τη διατύπωση του οράματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» και δέκα χρόνια από τις πρώτες χαρτογραφικές απεικονίσεις των τουρκικών θέσεων για τον διαμοιρασμό της Ανατολικής Μεσογείου. Όλο αυτό το διάστημα, από την ελληνική πλευρά δεν συστάθηκε ούτε ένα γραφείο σε κάποια κρατική υπηρεσία, ή έστω σε κάποια από τις λιγοστές δεξαμενές σκέψης που διαθέτει η χώρα, το οποίο να εργάζεται στη συστηματική αποτύπωση των ελληνικών θέσεων στον χάρτη. Είμαστε χαρτογραφικά γυμνοί.
Η Τουρκία αντίθετα, έχει επενδύσει σε αυτό το παιχνίδι των αναπαραστάσεων, πράγμα που της επιτρέπει πλέον να διακινεί εξειδικευμένες προτάσεις προς το εξωτερικό (το κείμενο και οι χάρτες του Τζιχάτ Γιαϊτζί στο κέντρο Νταγιάν δεν προορίζονται σε Τούρκους αναγνώστες). Το αποτέλεσμα της ολιγωρίας μας είναι, κάθε φορά, λιγοστοί γνώστες της χαρτογραφίας σε Ελλάδα και Κύπρο να τρέχουνε να ερμηνεύσουμε τί σημαίνουν για εμάς και τί επεισόδια προμηνύουν οι εκάστοτε τουρκικές προβολές: καμία δυνατότητα πρόγνωσης, καμία δυνατότητα ανάλυσης προοπτικών, καμία προβολή θέσεων…
Το διεθνές δίκαιο είναι αμιγώς αποτέλεσμα συσχετισμών ισχύος. Στις συγκρούσεις που το ορίζουν, τα σύμβολα και οι αναπαραστάσεις (κατ’ εξοχήν, οι χαρτογραφικές αναπαραστάσεις όταν αναφερόμαστε σε γεωπολιτικές διαφορές) επιστρατεύονται ως εργαλεία προβολής ισχύος. Η εξάσκηση της χαρτογραφίας σε ένα κράτος που βρίσκεται στη θέση της Ελλάδας ή της Κύπρου δεν είναι πολυτέλεια, είναι ταυτόσημη με τη βούλησή να διεκδικήσει τα δικαιώματά του.