Η ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής αρχίζει σήμερα στην σκιά των βρετανικών εκλογών. Μέχρι τις πρώτες ώρες της Παρασκευής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητούν, περιμένοντας ένα μήνυμα στο κινητό που θα τους ενημερώνει πώς ψήφισαν οι υπήκοοι της αυτού μεγαλειότητας. Αλλά τι θα συζητούν- αν αφήσουμε κατά μέρος την βρετανική αγωνία;
Το πρώτο θέμα στην ατζέντα, το κύριο θέμα της συνόδου είναι το περίφημο Green Deal που προτείνει η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Που είναι η κεντρική φιλοδοξία της νέας Επιτροπής, όπως παρουσιάστηκε χθες στο ευρωκοινοβούλιο, την ίδια ώρα που τον γύρο του κόσμου έκανε η είδηση πως η Greta Thunberg επελέγη από το περιοδικό Time ως το πρόσωπο της χρονιάς.
Η φιλοδοξία είναι αυτή: Η Ευρώπη, όχι μόνον να τηρήσει τις υποχρεώσεις από την σύνοδο του Παρισιού και να περικόψει κατά 45% τις εκπομπές ρύπων ως το 2030. Αλλά να κάνει ένα βήμα παραπάνω. Να μηδενίσει τις εκπομπές, ώστε να γίνει η πρώτη «κλιματικά ουδέτερη» ήπειρος, μέχρι το 2050. Και για να το κάνει πρέπει να αλλάξει ριζικά στρατηγική. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής να μην είναι πια ένα συμπλήρωμα (ή ένα φρένο) στην ανατπυξιακή στρατηγική. Να είναι η ίδια η νέα αναπτυξιακή στρατηγική. Να είναι στρατηγική επενδύσεων. Και να είναι δίκαιη- να βοηθά τις χώρες ή τις περιοχές που θα χάσουν κατά την μετάβαση.
Δεν είναι εύκολο. Οι αντιστάσεις είναι μεγάλες- ιδίως από τους «συνήθεις ύποπτους», τους «τραμπικούς» της ανατολικής Ευρώπης, την Πολωνία, την Τσεχία, την Ουγγαρία. Και η συζήτηση στο συμβούλιο κορυφής σήμερα προβλέπεται δύσκολη. Αλλά θα γίνει. Και η Ούρσουλα Φαν ντερ Λάυεν ανακοίνωσε χθες ότι θα βάλει στην άκρη 100 δις Ευρώ στον επόμενο προϋπολογισμό, για «πράσινες» επενδύσεις, ώστε να χρηματοδοτήσει μια οικονομικά αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη μετάβαση προς τον στόχο της πλήρους απαγόρευσης της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Το ποσό είναι τριπλάσιο από εκείνο που είχε αρχικά σχεδιαστεί ως προίκα του «Ταμείου δίκαιης μετάβασης». Κανείς δεν περιμένει θαύματα. Αλλά το «πρασίνισμα» της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι ένας δρόμος χωρίς επιστροφή.
Στην συζήτηση αυτή η Ελλάδα θα είχε κάθε συμφέρον να πάρει σήμερα ενεργά μέρος. Είναι από τις χώρες που έχουν περισσότερο να ωφεληθούν και που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από «πράσινες» επενδύσεις. Έχει περισσότερους λόγους από άλλες χώρες να υποστηρίξει την μετάβαση από την εποχή της λιτότητας και των μηδενικών ελλειμάτων στην εποχή των επενδύσεων- και ειδικά των πράσινων επενδύσεων. Έχει υπολογιστεί ότι για κάθε εκατομμύριο ευρώ που επενδύεται στην πράσινη οικονομία, η πιθανή θετική επίδραση στο ελληνικό ΑΕΠ είναι μεγαλύτερη απ ότι στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Έχει υπολογιστεί επίσης ότι η εφαρμογή του Green Deal στην Ελλάδα θα δημιουργούσε περίπου 190.000 θεσεις εργασίας τον χρόνο.
Αλλά για την Ελλάδα, στην σημερινή σύνοδο, αυτή η συζήτηση- παρ΄ότι είναι η σημαντικότερη απ όλες σ έναν κόσμο που βρίσκεται ήδη σε κατάσταση «κλιματικής έκτακτης ανάγκης»- μοιάζει πολυτέλεια. Είμαστε υποχρεωμένοι να συγκεντρώσουμε όλο μας το διπλωματικό κεφάλαιο για να το επενδύσουμε στον στόχο της μέγιστης δυνατής υποστήριξης απέναντι στις τουρκικές κινήσεις- την συμφωνία Αγκύρας Τρίπολης και την αυθαίρετη διανομή θαλασσίων ζωνών που προβλέπει, την απειλή ναυτικών προκλήσεων ή και μελλοντικών γεωτρήσεων νότια της Κρήτης.
Δεν έχουμε, βέβαια, επιλογή, όταν πρόκειται για υπεράσπιση κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Αλλά είναι αδύνατον να αποφύγει κανείς την σκέψη ότι την ώρα που η Γκρέτα και οι συνομήλικοί της προσπαθούν να τραβήξουν τον πλανήτη στην συζήτηση που είναι αναγκαία τον 21ο αιώνα, ο Ταγίπ Ερντογάν και η αναθεωρητική πολιτική του μας καθηλώνουν εμάς σε μια διαμάχη του 20ου αιώνα. Την διαμάχη που ξεκίνησε σε μιαν άλλη εποχή, το 1973, την επομένη της μεγάλης, παγκόσμιας πετρελαϊκής κρίσης, για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.