Άσκηση και ψυχική υγεία

Άσκηση και ψυχική υγεία
Halfpoint Images via Getty Images

Τον Μάιο υπήρξε πτώση στις εγγραφές των γυμναστηρίων - μήνα που συνήθως η πελατεία αυξάνεται λόγω της επικείμενης εμφάνισης μας στην παραλία. Οι αναλυτές αποδίδουν τη μείωση αυτή στην οικονομική κρίση και την άσχημη ψυχολογική κατάσταση των Ελλήνων. Κακώς , γιατί η άσκηση- σύμφωνα με Αμερικάνους ερευνητές - δεν φτιάχνει μόνο το κορμί, αλλά και την διάθεση μας!

“Καθόλου σπορ, μόνο ουίσκυ και πούρα “. Έτσι συνήθιζε να περιγράφει ο Άγγλος πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ το ελιξίριο της ζωής του. Ένα μότο που δυστυχώς του κόστισε πολύ ακριβά. Ο Τσώρτσιλ υπέφερε από βαριά κατάθλιψη, την οποία αυτοσαρκαζόμενος αποκαλούσε “το μαύρο σκυλί” που ποτέ δεν έφευγε από το πλευρό του. Οι παθολογικές μορφές της μελαγχολίας, όπως τις βίωνε ο Τσώρτσιλ, πιθανότατα να έχουν τις ρίζες τους στα γονίδια μας. Εντούτοις, ακόμη και σε βαθιά κατάθλιψη, η φυσική άσκηση φτιάχνει τη διάθεση, όπως έδειξαν εκτεταμένες έρευνες των τελευταίων δύο δεκαετιών. Επίσης κατέδειξαν ότι για ανθρώπους με ελαφριά κατάθλιψη, ένα τζόγκινγκ στο πάρκο έχει ακριβώς την ίδια επίδραση με την ψυχοθεραπεία και με τη χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Στην Αμερική μάλιστα, όλο και περισσότεροι ψυχίατροι αρνούνται να αναλάβουν ασθενείς εάν αυτοί δεν δεσμευτούν προηγουμένως ότι θα γυμνάζονται τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα.

Οι θετικές επιδράσεις της άσκησης σε υγιή άτομα είναι ακόμη μεγαλύτερες. Ογδόντα εκτενείς μελέτες που έγιναν σε Ευρώπη και Αμερική κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα: οι άνθρωποι που αθλούνται σταθερά νιώθουν καλύτερα και έχουν περισσότερη αυτοπεποίθηση. Τολμούν περισσότερο και μελαγχολούν λιγότερο. Ο λόγος; Είμαστε εξελιξιακά φτιαγμένοι για κίνηση. Στις γυναίκες μάλιστα τα αποτελέσματα είναι πιο εντυπωσιακά , καθώς το ποσοστό των γυναικών που δηλώνουν ότι νοιώθουν καλύτερα μετά από άσκηση ξεπερνά αυτό των ανδρών κατά 20% .

Το τρέξιμο, το κολύμπι, ο χορός – όλα τα είδη των σπορ είναι αποτελεσματικά, μιας και το είδος της κίνησης δεν έχει καμμία σημασία. Ακόμη πιο επουσιώδης είναι η καταγραφή των επιδόσεων ή η βαθμολογία της επιτυχίας. Αντιθέτως , υπάρχουν ενδείξεις ότι η φιλοδοξία είναι περισσότερο επιβλαβής παρά χρήσιμη. Οι στόχοι που μπαίνουν πολύ ψηλά συνήθως δεν πιάνονται, οδηγούν σε άγχος και τελικά σε αποτυχία των καλύτερων προθέσεων. Μισή ώρα γυμναστικής κάθε μέρα αρκούν, μιας και το ζητούμενο δεν είναι η εμφάνιση τύπου μπόντυ - μπίλντερ. Όπως έλεγε και ο Ρουσώ “για το καλό του μυαλού, είναι απαραίτητο να γυμνάζουμε το σώμα”. Είχε βέβαια προηγηθεί μερικούς αιώνες (2ος αι. Μ.Χ.) ο σατιρικός ποιητής Ιουβενάλης με την φημισμένη φράση στο ποίημα του Σάτιρες: «Νους υγιής ένα σώματι υγιεί». Μάλιστα αυτό το αρχαίο λατινικό ρητό υποστήριξε ως σύνθημα τις ανάγκες αναβίωσης του αθλητισμού και ειδικότερα των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η άσκηση καλυτερεύει την διάθεση με πολλούς τρόπους. Οι μύες που κινούνται διεγείρουν την έκκριση ορμονών όπως η σερετονίνη αλλά και ενδορφίνες , οι οποίες ευθύνονται για συναισθήματα ελαφράς ευφορίας. Υπάρχουν αισθητήρες σε όλο το σώμα που προκαλούν την συναισθηματική ανάταση μετά τη γυμναστική και που υπηρετούν το νευρικό σύστημα καθώς προσέχουν τον οργανισμό. Χάρη σε αυτούς τους υποδοχείς μπορούμε να παρακολουθήσουμε την κατάσταση της καρδιάς μας, του στομαχιού, των πνευμόνων, και των εντέρων , καθώς και την ένταση όλων των μυών.

Οι ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι αν και η άσκηση δεν αποτελεί άμεση θεραπεία για την κατάθλιψη, πρέπει να κινηθεί το μυαλό, και αν κινήσουμε το σώμα το μυαλό μας δεν μπορεί παρά να ακολουθήσει. Η κατάθλιψη άλλωστε ορίζεται σαν την απουσία οποιασδήποτε διάθεσης να κινηθούμε προς κάτι, και η άσκηση είναι ο τρόπος να παρακάμψουμε αυτά τα αρνητικά αυναισθήματα και να βγάλουμε το μυαλό από την χειμερία νάρκη του.