Μια σειρά 11 ερωτήσεων και απαντήσεων σχετικά με το ενδεχόμενο ελληνικής χρεοκοπίας δημοσιεύει το Bloomberg, σε μια προσπάθεια απλοποίησης/ επεξήγησης των κομβικών όρων/ εννοιών και δεδομένων.
1: Τι είναι το default; (πιστωτικό γεγονός)
Το investopedia.com το προσδιορίζει ως «αποτυχία έγκαιρης πληρωμής τόκων ή κεφαλαίου, όταν εκπνέει. Το default λαμβάνει χώρα όταν ένας οφειλέτης δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις νομικές υποχρεώσεις αποπληρωμής χρέους.
2: Ποιο είναι το χρέος της Ελλάδας;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει περίπου 313 δισ. ευρώ χρέος, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου εκπνέει μετά το 2021. «Βάλτε και τις εταιρείες και τράπεζες και το σύνολο είναι πιο κοντά στο μισό τρισ. ευρώ. Δεδομένου το ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι πιθανόν να αναχρηματοδοτήσουν το μεγαλύτερο μέρος των εντόκων χωρίς κάποια διαμαρτυρία- με τα συνταξιοδοτικά ταμεία και την αυτοδιοίκηση να καλύπτουν το κενό- οι σημαντικές κοντινές ημερομηνίες είναι η 6η και η 12η Μαΐου, όταν το ΔΝΤ είναι να λάβει περίπου ένα δισ. ευρώ συνολικά. Η πραγματικά κρίσιμη στιγμή είναι στα μέσα του έτους, όταν ωριμάζουν ομόλογα περίπου επτά δισ. ευρώ, που έχει στην κατοχή της ΕΚΤ, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο».
3: Τι συμβαίνει αν δεν πληρωθεί το ΔΝΤ;
Μια χαμένη πληρωμή βάζει μπροστά την αντίστροφη μέτρηση. Δύο εβδομάδες μετά την αρχιή ημερομηνία και ένα μήνυμα από την Ουάσινγκτον που συστήνει άμεση αποπληρωμή, το Ταμείο στέλνει άλλο ένα μήνυμα στο οποίο τονίζεται η σοβαρότητα της αποτυχίας να τηρηθούν οι υποχρεώσεις και ζητείται εκ νέου άμεση διευθέτηση. Δύο εβδομάδες μετά, η γενική διευθύντρια ενημερώνει το Εκτελεστικό Συμβούλιο ότι η υποχρέωση είναι εκπρόθεσμη. «Για την Ελλάδα, τότε αρχίζουν οι σοβαρές συνέπειες. Είναι γνωστές ως cross default και cross acceleration».
4. Τι είναι cross default και cross acceleration;
Πιθανή αποτυχία πληρωμής του ΔΝΤ θα έχει ως αποτέλεσμα και άλλοι πιστωτές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων και το Ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης, να διακηρύξουν και αυτοί ότι υπάρχει default. Σε αυτή την περίπτωση έχουν τη δυνατότητα να απαιτήσουν άμεση αποπληρωμή όλου του ποσού του δανείου, μια διαδικασία γνωστή ως acceleration (επιτάχυνση). Μπορεί να ακολουθήσουν και άλλοι δανειστές. Αν και η ανακήρυξη default διασφαλίζει τις αξιώσεις των δανειστών, η επιτάχυνση- η οποία είναι «οδυνηρή»- δεν είναι αυτόματη, καθώς κάθε δανειστής αποφασίζει μόνος του. Σε πολλά επίπεδα το χρέος συνδέεται με ένα «δίκτυο» ρητρών cross-default και cross-acceleration που καθιστούν ασφαλές να υποτεθεί ότι ένα default και acceleration θα «πυροδοτούσε» απαιτήσεις για αποπληρωμή από περισσότερους, αν όχι όλους τους υπόλοιπους.
5. Τι λένε οι εταιρείες αξιολόγησης;
Και οι τρεις μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης θεωρούν τους απίστευτους δανειστές όπως το ΔΝΤ ως μία διαφορετική κατηγορία από τους κατόχους ομολόγων. Αποτυχία εξυπηρέτησης επίσημων δανείων δεν θα προκαλούσε απαραίτητα υποβάθμιση σε «default». Ωστόσο, αυτό μπορεί να συνέβαινε με την αποτυχία αποπληρωμής των ιδιωτών ομολογιούχων.
6. Τι γίνεται με τα credit default-swaps;
Η αρμόδια επιτροπή της ISDA ( International Swaps & Derivatives Association)πρέεπι να λάβει πρώτα αίτημα για απόφαση πάνω στο τι θα συνέβαινε στα συμβόλαια CDS. Στη συνέχεια λαμβάνει δεσμευτική απόφαση για το αν έχει λάβει χώρα πιστωτικό γεγονός, που μπορεί να τα ενεργοποιήσει. Επί της παρούσης υπάρχουν 622 ανοικτά συμβόλαια.
7. Τι θα μπορούσε να προκαλέσει default στις ελληνικές τράπεζες;
Αυτό εξαρτάται από τη στάση της ΕΚΤ και το ίδιο το default. Με την απώλεια καταθέσεων, μόνο μια αδύναμη ροή από τον ELA, μέσω της ΤτΕ, παραμένουν εν πλω. Αποτυχία αποπληρωμής της ΕΚΤ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο θα είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή του ELA, σύμφωνα με τον Κρις Άτφιλντ, της HSBC Holdings Plc. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα, εκτιμάται, ένα σίγουρο «bank run», με αποτέλεσμα την επιβολή capital controls (μηχανισμών ελέγχου ροής κεφαλαίων).
8. Πώς λειτουργούν τα capital controls;
Στην Ελλάδα, όχι και τόσο καλά, εκτιμάται. Εν αντιθέσει με την Κύπρο, η Ελλάδα έχει «πορώδη» σύνορα και πολίτες που εμφανίζουν μεγάλη κινητικότητα. Αν και οι μηχανισμοί θα σταματούσαν τη φυγή κεφαλαίων από τις τράπεζες, θα υπήρχε και πάλι το ρευστό που έχουν αποσύρει ήδη οι πολίτες.
9. Τι είναι το Target2;
Πρόκειται για το σύστημα πληρωμών της ΕΚΤ που επιτρέπει σε ευρώ που έχουν δημιοηργηθεί από κάθε κεντρική τράπεζα να κυκλοφορούν ελεύθερα στην ευρωζώνη. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ΕΚΤ, το 2013 διακινήθηκαν 1,9 τρισ. ευρώ σε συναλλαγές ημερησίως. Επίσης καταγράφεται ποιος χρωστάει τι και σε ποιον. Στο τέλος Μαρτίου, η Ελλάδα είχε μια «τρύπα» προς τους εταίρους της ύψους 96 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την τράπεζα της Ελλάδας. Όσο η Ελλάδα παραμένει επισήμως στην ευρωζώνη -ακόμη κι αν κυκλοφορήσει παράλληλο νόμισμα- οι υποχρεώσεις Target2 της χώρας αποτελούν πολιτική ανησυχία, όχι χρηματοοικονομική.
10. Τι θα συνέβαινε στις ελληνικές εταιρείες;
Κρατικό default θα συνοδευόταν πιθανότατα από εταιρικά. Ελληνικά assets στο εξωτερικό θα γίνονταν «θηράματα» για τους πιστωτές, ακόμα και αν δεν υπάρχουν πολλά. Επίσης, τα capital controls θα συνοδεύονταν πιθανότατα και από άλλα μέτρα, όπως εντολές σε εταιρείες να επαναπατρίσουν ευρώ που βρίσκονται στο εξωτερικό και απαγορεύσεις πληρωμής μερισμάτων. Επίσης, η κυβέρνηση θα μπορούσε να εμφανίσει και IOUs για να υποκαταστήσει τα χαμένα ευρώ.
11. Μπορεί η Ελλάδα να προβεί σε default και να παραμείνει στο ευρώ;
Έξοδος από το ευρώ θα ήταν δυνατή μόνο αν η Ελλάδα βγει από την Ε.Ε., σύμφωνα με τον Γιάννη Μανουηλίδη, της Allen&Overy. «Το ευρώ είναι αναπόσπαστο τμήμα της ένωσης και προορίζεται ως μονόδρομος. Δεν υπάρχει τρόπος να εκδιωχθεί ένα μέλος και το να επιτραπεί ή να υποχρεωθεί σε έξοδο, θα ήταν πολύ άσχημο για την ΕΕ. Θα κάνουν οτιδήποτε μπορούν για να το αποφύγουν», αναφέρει. Ωστόσο, ο Μπένεντικτ Τζέιμς, της Linklaters, υποστηρίζει τα capital controls θα ήταν σαν αρχικό στάδιο προετοιμασίας για μία έξοδο, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι ο μόνος τρόπος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν μέσω εξόδου από την Ε.Ε.
Συνοψίζοντας, το δημοσίευμα καταλήγει ότι ένα Grexit θα ήταν χαοτικό, θα διαρκούσε πολύ και θα ήταν επώδυνο για όλους- και περισσότερο από όλους για τους Έλληνες.