Διήμερη επίσκεψη στην Αθήνα πραγματοποιεί ο γενικός διευθυντής του CERN Ρολφ-Ντίτερ Χόγιερ, προσκεκλημένος από τη Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (ΣΕΜΦΕ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), στο πλαίσιο του εορτασμού των 15 ετών από τη δημιουργία της.
Στο πλαίσιο της επίσκεψής του, ο κ.Χόγιερ είχε την ευκαιρία να συζητήσει το πρωί για τις σχέσεις της Ελλάδας με το CERN και για τις δυνατότητες περαιτέρω ενίσχυσής τους σε συνάντησή του στη ΓΓΕΤ με τον αναπληρωτή υπουργό Έρευνας Κώστα Φωτάκη και με τον γενικό γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας Θωμά Μαλούτα.
Ο κ.Χόγιερ επισκέφθηκε στη συνέχεια το Πανεπιστήμιο Πειραιά, όπου υπέγραψε συμφωνία (μνημόνιο) συνεργασίας του πανεπιστημίου με το CERN. Η συμφωνία έχει τριετή διάρκεια και προβλέπει δράσεις για τη συμμετοχή του ελληνικού πανεπιστημίου στα ερευνητικά προγράμματα του CERN, ενίσχυση της κινητικότητας καθηγητών, ερευνητών και φοιτητών, πρακτική άσκηση στο CERN, διοργάνωση κοινών θερινών σχολείων κ.α.
Ο 67χρονος Γερμανός φυσικός θα επισκεφθεί το πρωί της Τρίτης θα επισκεφθεί τον Παρθενώνα και το Μουσείο της Ακρόπολης, ενώ το απόγευμα θα αναγορευθεί σε επίτιμο διδάκτορα της ΣΕΜΦΕ, σε τελετή που θα πραγματοποιηθεί στο ιστορικό κτίριο του Πολυτεχνείου στην Αθήνα.
Ο Χόγιερ υπήρξε καθηγητής φυσικής του Πανεπιστημίου του Αμβούργου και διευθυντής ερευνών στο γερμανικό κέντρο επιταχυντών DESY. Ανέλαβε γενικός διευθυντής του CERN το 2009 και η θητεία του λήγει στο τέλος του 2015, οπότε θα τον διαδεχθεί η ιταλίδα φυσικός Φαμπιόλα Τζιανότι.
Η Ελλάδα συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) από το 1953 ως ιδρυτικό μέλος. Αρκετοί Έλληνες φυσικοί, θεωρητικοί και πειραματικοί, έχουν συμμετάσχει από παλιά και συνεχίζουν να αποτελούν μέρος των μεγάλων ερευνητικών ομάδων και πειραμάτων στο CERN. Περίπου 30 Έλληνες ανήκουν στο μόνιμο προσωπικό του CERN στη Γενεύη, ενώ δεκάδες είναι οι έλληνες διδακτορικοί φοιτητές και μεταδιδακτορικοί ερευνητές που περνούν μερικούς μήνες κάθε χρόνο στον μεγάλο επιταχυντή.
Παρά τις εκκρεμείς οικονομικές υποχρεώσεις της Ελλάδας προς το CERN, που προσεγγίζουν τα 38 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα (περίπου 35 εκατ. ευρώ), και οι δύο πλευρές αναζητούν εποικοδομητικούς τρόπους για να λυθεί το πρόβλημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το «κλειδί» θα είναι η Ελλάδα να καταβάλει ένα ποσό περίπου 5 εκατομμυρίων μέχρι τον Δεκέμβριο.
Η θετική διάθεση καταγράφηκε τόσο κατά την πρωινή συνάντηση του γενικού διευθυντή του CERN Ρολφ Ντίτερ Χόγιερ με τον κ. Φωτάκη και τον γενικό γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας Θωμά Μαλούτα, η οποία έγινε σε πολύ θετικό κλίμα, όσο και κατά τη συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, μετά την απογευματινή ομιλία του που διοργάνωσε η Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (ΣΕΜΦΕ) του ΕΜΠ.
Κατά την πρωινή συνάντηση στη ΓΓΕΤ, που διήρκεσε μία ώρα, η ελληνική πλευρά διαβεβαίωσε τον γενικό διευθυντή του CERN ότι -στο πλαίσιο των γνωστών δημοσιονομικών δυσκολιών της χώρας- θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια να διευθετηθεί το ζήτημα, το οποίο αποτελεί μία από τις προτεραιότητές της. Η Ελλάδα, όπως τονίσθηκε, επιθυμεί να ενισχυθεί περαιτέρω η συνεργασία της με το CERN, εφ’ όσον εξομαλυνθεί και η οικονομική κατάσταση.
Η Ελλάδα καταβάλλει στο CERN ετήσια συνεισφορά περίπου 15 εκατ. Από την προηγούμενη διετία 2013 - 2014, οι συσσωρευμένες οφειλές της Ελλάδας ανέρχονται σε περίπου 20 εκατ. ευρώ, στα οποία πρέπει να προστεθεί και η μη καταβληθείσα συνεισφορά για το 2015. Φέτος, για τις υποχρεώσεις προηγούμενων ετών, η χώρα μας έχει καταβάλει ήδη 3 εκατ. ευρώ και πρέπει να καταβάλει άλλα 5 εκατ. περίπου έως το τέλος του έτους, ώστε να εξοφλήσει πλήρως το 2013 και ένα μικρό μέρος του 2014.
Οι Έλληνες επιστήμονες ανησυχούν ότι τυχόν αδυναμία εκπλήρωσης των οικονομικών υποχρεώσεων προς το CERN, θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη συμμετοχή της Ελλάδας ως πλήρους μέλους με δικαίωμα ψήφου, καθώς και στην απρόσκοπτη συμμετοχή των ελληνικών ερευνητικών ομάδων στα πειράματα και στα άλλα προγράμματα του CERN.
Η Ελληνική Εταιρεία Σπουδών Φυσικής Υψηλών Ενεργειών (ΕΕΣΦΥΕ) κατέθεσε σχετικό υπόμνημα στον γενικό γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας Θωμά Μαλούτα.
Σύμφωνα με το καταστατικό του CERN, αν δεν έχουν καταβληθεί συνεισφορές δύο ετών, το κράτος - μέλος χάνει το δικαίωμα ψήφου. Ορισμένες άλλες χώρες - μέλη επιθυμούν να τηρηθεί τυπικά το καταστατικό και γι’ αυτό έχουν εκφρασθεί φόβοι από τους Έλληνες επιστήμονες ότι υπάρχει κίνδυνος η Ελλάδα να απωλέσει το δικαίωμα ψήφου στο επόμενο Συμβούλιο του CERN.
Όπως επισημάνθηκε όμως τόσο από ελληνικής πλευράς, όσο και από τον Ρολφ Ντίτερ Χόγιερ, ο οποίος επιδεικνύει ιδιαίτερα θετική στάση, υπάρχει αμοιβαία διάθεση να μη συμβεί κάτι τέτοιο και το θέμα να διευθετηθεί έγκαιρα. Άλλωστε, στο παρελθόν και άλλες χώρες είχαν μεγαλύτερες οφειλές προς το CERN, τις οποίες κατέβαλαν σταδιακά, χωρίς να υπάρξει πρόβλημα με το καθεστώς τους στον Οργανισμό.
Ο Ρολφ Ντίτερ Χόγιερ διαβεβαίωσε ότι με την ελληνική πλευρά συζητήθηκε όλο το φάσμα των σχέσεων Ελλάδας - CERN και χαρακτήρισε τις συζητήσεις «ανοιχτές και εποικοδομητικές». Όπως είπε, από κυβερνητικής πλευράς εκφράσθηκε η σαφής δέσμευση η Ελλάδα να παραμείνει πλήρες μέλος του CERN με δικαιώματα ψήφου. «Εκτιμώ», είπε, «ότι, παρά τη δύσκολη δημοσιονομική κατάσταση, η Ελλάδα έδωσε ήδη φέτος ένα ποσό 3 εκατομμυρίων. Ήταν μια πολύ θετική εξέλιξη».
Επεσήμανε ότι, καθώς εκκρεμότητες υπάρχουν από το 2013 και μετά, πρέπει να εξοφληθεί πλήρως αυτό το έτος, καθώς και ένα μικρό μέρος της ετήσιας συνεισφοράς του 2014 για να μη χαθεί το δικαίωμα ψήφου της χώρας έως τον Δεκέμβριο.
«Στη διάρκεια της θητείας μου η Ελλάδα δεν ήταν το μόνο κράτος που είχε οικονομικά προβλήματα. Μόλις σταθεροποιηθεί η οικονομική κατάσταση στην χώρα, τότε θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε ένα πλάνο εξόφλησης των οφειλών. Είχαμε κάνει και στο παρελθόν τέτοια πλάνα, αλλά μεσολάβησαν οι δύο εκλογές και τα πράγματα άλλαξαν. Τώρα, θα κάνουμε ένα νέο αξιόπιστο σχέδιο εξόφλησης, μόλις υπάρξει σταθεροποίηση. Συμφωνήσαμε να συναντηθούμε ξανά μέσα στο επόμενο δίμηνο για να συζητήσουμε επ’ αυτού. Η διευθέτηση των οφειλών θα γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να διασφαλισθεί πως η Ελλάδα θα παραμείνει πλήρες μέλος του CERN», ανέφερε ο Γερμανός φυσικός.
Επεσήμανε, πάντως, ότι «αν η Ελλάδα δεν μπορέσει να πληρώσει τις συνεισφορές της στο CERN και χάσει το δικαίωμα ψήψου, τότε υπάρχει όντως πρόβλημα με τη συμμετοχή της ως πλήρες μέλος στο CERN. Η διοίκηση του CERN θα υποχρεωθεί να περιορίσει τα προνόμια της χώρας σε σχέση με τις άλλες χώρες».
«Έως τώρα», είπε ο γενικός διευθυντής, «αποφεύχθηκε οποιαδήποτε συζήτηση στο συμβούλιο του CERN από άλλη χώρα - μέλος, σχετικά με τα δικαιώματα της Ελλάδας. Όμως, έχω ενδείξεις πως αυτό το ζήτημα θα εγερθεί στο επόμενο συμβούλιο του Δεκεμβρίου, αν η Ελλάδα δεν καταβάλει τα πρόσθετα χρήματα έως τότε. Όμως, η συζήτηση με τις ελληνικές αρχές έδειξε ότι η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί να βρει μια λύση».
(πληροφορίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ)