Η Lebaniz Blonde κάνει «λογοτεχνία δρόμου» στους τοίχους της Αθήνας

Η Lebaniz Blonde κάνει «λογοτεχνία δρόμου» στους τοίχους της Αθήνας
Lebaniz Blonde

Η Lana Del Rey σε κοιτάζει πονηρά από τη γωνία του δρόμου ενώ πάνω από το κεφάλι της είναι γραμμένη μια παραλλαγή του ονόματός της που, (καθόλου) συμπτωματικά, περιγράφει τέλεια και τη μουσική της: Klama Na Rey. Λίγο πιο κάτω, σε έναν άλλο τοίχο, μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες σταρ του αθάνατου ελληνικού κινηματογράφου, με κάπως αλαφιασμένο βλέμμα, συνοδεύεται από μια εξίσου έξυπνη παραλλαγή του ονόματός της: Η Ζωή Λάσκαρε. Σε έναν άλλο δρόμο η Δάφνη Μπόκοτα παραπονιέται γιατί αυτήν «δεν την κάλεσε κανείς» ενώ στον απέναντι τοίχο η Άντζελα Δημητρίου περηφανεύεται πως «Εγώ είμαι και Lady και Gaga».

Όλα αυτά δεν συμβαίνουν σε κάποιο σουρεαλιστικό παράλληλο σύμπαν όπου έχουν μετοικίσει διάφορες διασημότητες και καλτ φιγούρες της ελληνικής showbiz αλλά στους δρόμους και στα κτίρια της Αθήνας, στους τοίχους και στις κολώνες της. Η Lebaniz Blonde αποφάσισε πριν από λίγα χρόνια να μετατρέψει την πόλη σε καμβά της και αποτύπωσε πάνω σε αυτόν τις ειρωνικές, έξυπνες, σαρκαστικές, συχνά φιλοσοφικές αλλά σταθερά απολαυστικές ατάκες της, άλλοτε με τη συνοδεία ενός stencil άλλοτε μόνες τους. Ατάκες που, σχεδόν αμέσως, έγιναν εξαιρετικά δημοφιλείς ανάμεσα στις παρέες της Αθήνας αλλά και viral στα κοινωνικά δίκτυα, ατάκες που σίγουρα έχετε πετύχει κι εσείς σε κάποια βόλτα σας στο κέντρο και τα πέριξ.

Η Lebaniz Blonde, που προτιμά να κρατά την πραγματική της ταυτότητα κρυφή πίσω από το -εμπνευσμένο από το ομώνυμο τραγούδι των Thievery Corporation- ψευδώνυμό της, κάνει «λογοτεχνία του δρόμου». Και αυτό είναι το πιο συναρπαστικό στοιχείο της δουλειάς της (ακόμα και από το «Ήμουν Φτωχειά Πολύ Πριν Γίνει Μόδα» σύνθημά της). Όταν επικοινώνησα μαζί της για μια “τυπική” συνέντευξη, καταλήξαμε να κάνουμε μια κουβέντα εφ' όλης της ύλης για την street art, την συνθηματολογία, τις νέες μορφές τέχνης και την (εκπληκτικά) άμεση αποδοχή τους από το κοινό και, φυσικά, για την ουσία, αυτή καθεαυτή, της λογοτεχνίας του δρόμου.

Αλλά ας σας τα πει καλύτερα η ίδια.

Η τέχνη του δρόμου και το ελληνικό κοινό

«Την περίοδο που διανύουμε αναπτύχθηκε έντονο ενδιαφέρον στη χώρα μας για το graffiti και την street art. Οι εξελίξεις σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο αλλά και το γεγονός ότι graff και street art έχουνε μπει δυναμικά στο χρηματιστήριο αξιών τέχνης στο εξωτερικό έπαιξαν μεγάλο ρόλο σε αυτό. Δε θα σταθώ στα χρηματικά ποσά που διακινούνται στην αγοραπωλησία έργων graff style κτλ αλλά αξίζει να αναφερθεί ότι το 2008 ο εμπνευστής του ''OBEY'' poster, Fairey, ανέλαβε καλλιτεχνικά το επικοινωνιακό κομμάτι της προεκλογικής εκστρατείας του μετέπειτα προέδρου των Ην. Πολιτειών (Βarak Obama ''HOPE'' poster). Σε ευχαριστήρια επιστολή του προς τον καλλιτέχνη, ο Οbama ανέφερε ότι τα έργα του Fairey ασκούν μεγάλη επιρροή είτε ιδωμένα σε gallery είτε στο δρόμο.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, κι εδώ έχουμε αφενός μία φαινομενικά άναρχη τάση “του δρόμου” και αφετέρου ένα πλαίσιο καλλιτεχνικών δρώμενων όπως εκθέσεις, κάποια festivals με χορηγίες, ορισμένη προβολή από τα ΜΜΕ και παράλληλα μία δυσανάλογα μεγάλη απήχηση στα social media. Το κοινό αποδείχθηκε πιο αφυπνισμένο από τους κριτικούς τέχνης, τους art dealers και λοιπούς “ειδικούς”, οι περισσότεροι εκ των οποίων εμφανίζονται προσκολλημένοι σε τάσεις παρωχημένες, προσανατολισμένοι περισσότερο σε decorative art την οποία έχουν συνηθίσει να θεωρούν ευπώλητη και ανίκανοι να αντιληφθούν τη δυναμική που προσφέρει η συνθηματολογία ως μία ξεχωριστή μορφή τέχνης».

Η αξία της συνθηματολογίας ως μέσο έκφρασης

«Την περίοδο που αναπτύχθηκε το ενδιαφέρον για το graffiti και τη street art, εμένα μου προκάλεσε το ενδιαφέρον ο διάλογος που εξελισσόταν μέσω των συνθημάτων στους τοίχους της πόλης. Διατηρώ φωτογραφικό αρχείο το οποίο και συνεχώς εμπλουτίζω. Στο “γράφειν” σε τοίχους διακρίνω μεταξύ άλλων μία ερμηνεία ψυχαναλυτικού τύπου. Το σύνθημα εμπεριέχει μία πρόθεση για αποκάλυψη, κάτι σαν να προδίδεις ένα μυστικό. Όταν το μήνυμα τυγχάνει να είναι και “κοινό μυστικό”, τότε έχει απήχηση. Σε κάθε περίπτωση όμως και εάν υποθέσουμε ότι ο γράφων είναι ο πομπός επικοινωνίας και το κοινό ο δέκτης αυτής, μπορώ να πω με σχετική βεβαιότητα ότι κάθε μήνυμα βρίσκει τον αποδέκτη του μέσω αυτής της κεκαλυμμένης κι αόριστης επικοινωνίας. Γενικά, θεωρώ ότι λόγω των σημερινών κοινωνικοπολιτικών συνθηκών υπάρχει περισσότερη ανάγκη για αναζήτηση της όποιας “αλήθειας”. Σε ένα βαθμό, αυτό αντανακλάται ήδη στις τέχνες. Ωστόσο έχω την αίσθηση ότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα στην αφήγηση. Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται στον ελιτισμό που μαστίζει τον χώρο ακόμη και σήμερα, δηλαδή στο ποιος δύναται ή δεν δύναται να ασκήσει την καλλιτεχνία στην πράξη και στο διηνεκές.

Εδώ λοιπόν έγκειται η αξία της συνθηματολογίας ως μέσο έκφρασης για κάποιον, ενδεχομένως, κοινωνικά αποκλεισμένο ή και υπαρξιακά καταπιεσμένο. Μπορεί να γνωστοποιήσει την προσωπική του προβληματική ανοίγοντας διάλογο δημόσιο, σε χώρο δημόσιο και σε πραγματικό χρόνο με την όποια επικαιρότητα. Και όλο αυτό ανέξοδα. Φυσικά, δεν είναι όλα τα γραφόμενα σε τοίχους φαινόμενα πολυσημίας φέροντα κρυφά νοήματα (sic) και σαφώς πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος της υστερικής αυτοέκφρασης για όσους επιχειρήσουν να καπηλευτούν το δημόσιο χώρο. Οφείλουμε ωστόσο να αναγνωρίσουμε στο μέσο τη δημοκρατικότητα».

Η λογοτεχνία του δρόμου

«Προτιμώ μία κουλτούρα “συμμετοχική” και pop και για αυτό το λόγο δημιούργησα έργα υβριδικά, συνδυάζοντας high culture και low culture στοιχεία. Ωστόσο, ένιωσα άμεσα την ανάγκη να βρω έναν όρο περιγραφικό της διαδικασίας αλλά και αναφορικό στην κουλτούρα του δρόμου ο οποίος θα αποσπούσε την προσοχή από την αρνητική χροιά που είχε πάρει ο όρος “συνθηματολογία” συνυφασμένος με τσιτάτα οπαδικά και κομματικά. Κατέληξα στον όρο “λογοτεχνία δρόμου” ή αλλιώς “street narrative”. Η αρχική μου υπόθεση ότι ένα έργο φραστικό/λεκτικής έκφρασης μπορεί να συστηθεί εκ νέου στο κοινό ως έργο παραστατικό χωρίς την αρωγή της καλλιγραφίας, επιβεβαιώθηκε με την ανατροφοδότηση στο διαδίκτυο και στις εκθέσεις. Το σύνθημα όμως συγγενεύει πιο πολύ με την λογοτεχνία παρά με τα characterakia της street art κι αυτό λόγω των γλωσσολογικών εργαλείων που χρησιμοποιεί ο δημιουργός από τα οποία κρίνεται και το έργο του. Ταυτόχρονα όμως το φυσικό περιβάλλον του έργου παραμένει ο δρόμος. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι πολλά και ετερόκλητα στοιχεία συνθέτουν την “λογοτεχνία δρόμου” και αυτό την καθιστά ένα έξοχο μέσο έκφρασης. Να σημειώσω ότι ένα σύνθημα “καταστασιακού τύπου” μπορεί άριστα να λειτουργήσει ως τίτλος σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο, σε ένα άρθρο ή ακόμη και σε μία ταινία. Όπως και να έχει, εμένα με ενδιαφέρει να επικοινωνήσω το μήνυμα, οπότε θα χρησιμοποιήσω κατά το δοκούν κάθε μέσο που έχω στη διάθεσή μου».

Οι νέες δουλειές της Lebaniz Blonde και τα σχέδια για το μέλλον

«H “λογοτεχνία δρόμου” υπήρξε για εμένα ένα πολύ ενδιαφέρον ταξίδι, ακόμη είναι. Πλέον με δεδομένη τη διάδοση των συνθημάτων και των memes σκοπεύω να κινηθώ κάπως διαφορετικά. Πιο συγκεκριμένα θα κυκλοφορήσει άμεσα μία συλλογή posters στο δρόμο (με αισθητικά δάνεια από τη διαφήμιση αλλά και από τις αφίσες δρόμου) όπου θα απεικονίζονται σε μορφή συνθημάτων και συνοδεία πορτρέτων φράσεις γνωστών προσωπικοτήτων της Ελλάδας και του εξωτερικού παρουσιασμένες “out of context” (όπως ήταν το “ΕΜΕΝΑ ΔΕ ΜΕ ΚΑΛΕΣΕ ΚΑΝΕΙΣ”- Μπόκοτα). Τα έργα αυτά συγκροτούν μία θεματική ενότητα και πραγματεύονται τη συλλογική μνήμη. Θα αποτελούν πιο πολύ (κοινωνικοπολιτικό σχόλιο και) σάτιρα όπως και κάποια συνθήματα πρωτότυπα που έχω κατά νου.

Στα άμεσα σχέδια μου είναι να οργανώσω ξανά ένα pop-up event προβάλλοντας σε μορφή slideshow το εμπλουτισμένο internet project μου #still_a_better_lovestory_than_mine_LB το οποίο θα κυκλοφορήσει και σε fanzine. Επίσης με τον σχεδιαστή Ιωάννη Τριγώνη ετοιμάζουμε τις “LB stencilbags”, ένα καινοφανές art object χρηστικής ταυτόχρονα αξίας κι επειδή με ενδιαφέρει πολύ η εφαρμοσμένη τέχνη κάποια limited edition κομμάτια αργυροχρυσοχοΐας. Τέλος, ετοιμάζουμε ένα mini documentary με τίτλο “Street Narrative”».

*Η Lebaniz Blonde συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια με την σκιτσογράφο ΣΟΠ για το παραστατικό κομμάτι των έργων της.

**Μπορείτε να ενημερώνεστε για τη δουλειά της Lebaniz Blonde μέσω της σελίδα της στο Facebook.

Δημοφιλή