Οι κάρτες Ταρό οφείλουν τη σημερινή τους μορφή σε αυτή την αφανή καλλιτέχνη

Οι κάρτες Ταρό οφείλουν τη σημερινή τους μορφή σε αυτή την αφανή καλλιτέχνη

Η «Ιέρεια» που κάθεται αδρανής τυλιγμένη στο γαλάζιο χιτώνα της με το μισοφέγγαρο στα πόδια της, οι «Εραστές» που στέκονται γυμνοί υπό το βλέμμα του αρχιερέα του Ναού του Ήλιου, ο «Θάνατος» με τη μορφή ενός σκελετού με πανοπλία καβάλα σε ένα λευκό άλογο, όλες αυτές οι φιγούρες είναι γνώριμες σε όσους ασχολούνται συστηματικά με την εξάσκηση της μαντείας. Οι πιο δημοφιλείς κάρτες Ταρό στην ιστορία, και οι πρώτες που βγήκαν μαζικά στο εμπόριο στα αγγλικά και με διατηρημένα τα πρωτότυπα σχέδιά τους, ήταν η τράπουλα Rider-Waite η οποία και εκδόθηκε το 1909. Μάλιστα, τα 78 συνολικά σχέδια που αποτυπώνονταν στις κάρτες εδραίωσαν αρκετές εικονογραφήσεις των σύγχρονων Ταρό. Σε κάθε κάρτα εκείνης της τράπουλας μπορούσε κάποιος να διακρίνει ένα μονόγραμμα, ένα μικρό «P», το οποίο έδενε με ένα «C» κι ένα «S». Αυτά ήταν και τα αρχικά της Pamela Colman Smith, της αφανούς καλλιτέχνιδας που είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση των Ταρό όπως τα ξέρουμε σήμερα.

Η Smith, της οποίας το χαϊδευτικό ήταν Pixie, γεννήθηκε στην Αγγλία το 1878 και μεγάλωσε ανάμεσα σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Κίνγκστον και Τζαμάικα. Ασχολήθηκε από μικρή ηλικία με την εικονογράφηση, εκεί γύρω στις αρχές του 20ου αιώνα, αντλώντας έμπνευση τόσο από τους συμβολιστές του 19ου αιώνα όσο και από το κίνημα της Αρ Νουβό. Στην πορεία φιλοτέχνησε αμέτρητες εικονογραφήσεις, έγραψε παιδικά βιβλία, ανέλαβε τη δημιουργία θεατρικών σκηνικών και παράλληλα υπήρξε ενεργό μέλος του κινήματος αποκρυφισμού του 20ου αιώνα.

Στο βιβλίο του «Retrievals» του 2014, το οποίο ήταν αφιερωμένο στις υποτιμημένες πολιτιστικές φιγούρες, ο Αμερικάνος ποιητής Garrett Caples γράφει πως η Smith, κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο Pratt Institute, εντρύφησε στην συναισθησία από τον καλλιτέχνη Arthur Wesley Dow, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς της να είναι «απεικονίσεις εικόνων που έρχονταν αυθόρμητα στο μυαλό της όσο άκουγε μουσική του Beethoven, του Bach και του Schumann: “όσα βλέπω όταν ακούω μουσική -σκέψεις που έχουν αφεθεί ελεύθερες από το ξόρκι της μουσικής”, όπως έγραφε και η ίδια σε ένα άρθρο της του 1908».

Τα Ταρό δεν ήταν πάντα συσχετισμένα με την μαντεία. Για την ακρίβεια, κατά τον Μεσαίωνα ήταν παιχνίδι τεχνασμάτων. Όταν όμως η Smith συνεργάστηκε με τον Βρετανό αποκρυφιστή A.E. Waite για τη δημιουργία της τράπουλας που εκδόθηκε από την εταιρεία Rider και έμελλε να γίνει διάσημη σε όλο τον κόσμο, τα Ταρό έγιναν ένα εργαλείο πνευματικής καθοδήγησης. Τόσο ο Waite όσο και η Smith, μαζί με αρκετές ακόμα ενδιαφέρουσες προσωπικότητες όπως ο Aleister Crowley και ο Bram Stoker, ήταν μέλη του Τάγματος της Χρυσής Αυγής (όχι, καμία σχέση με τη σημερινή), το οποίο επηρέασε σημαντικά τις σύγχρονες εκδοχές του αποκρυφισμού. Σε ένα άρθρο του The New Yorker, ο Peter Bebergal γράφει «ο Waite έβλεπε τη μαγεία όχι ως ένα μέσο για εξουσία αλλά ως ένα μονοπάτι προς μια υψηλότερη συνείδηση». Με τη σειρά της και η Smith άφησε το δικό της στίγμα στους συμβολισμούς που απεικονίζονταν στις κάρτες, αντλώντας στοιχεία από την προσωπική της πολύχρονη έρευνα πάνω στο είδος.

Οι εκατοντάδες εικονογραφήσεις που δημιούργησε σε σταθερή συνεργασία με τους πελάτες της και το γεγονός πως ασχολήθηκε ενεργά με πολλούς και διαφορετικούς τομείς, συντέλεσαν στην αφάνεια του ονόματός της που ακολούθησε μετά το θάνατό της το 1951 και στη δυσκολία της ανάκτησης της κληρονομιάς που άφησε πίσω. Πρόσφατα η U.S. Game Systems κυκλοφόρησε το Pamela Colman Smith Commemorative Set, προς τιμήν της 100ης επετείου της τράπουλας Rider-Waite, το οποίο συνοδεύεται από μια πλήρη βιογραφία της Smith από τον Stuart R. Kaplan.

Αξίζει, ωστόσο, να θυμάστε κάθε φορά που τραβάτε μια κάρτα Ταρό από την Rider-Waite τράπουλα (η οποία, για να είμαστε δίκαιοι, θα έπρεπε να ονομάζεται Rider-Waite-Smith), πως κάθε εικόνα που υπάρχει πάνω σε αυτές γεννήθηκε κατευθείαν από τη φαντασία και το δημιουργικό οίστρο της Pamela Colman Smith.

Δημοφιλή