Κλείσιμο επιχειρήσεων, μείωση της παραγωγής και απολύσεις προσωπικού, λόγω των μειωμένων βαρδιών στα εργοστάσια, είναι μερικά από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος της βιομηχανίας πλαστικών λόγω της εφαρμογής από 1η Ιανουαρίου 2018 του περιβαλλοντικού τέλους στη λεπτή σακούλα μεταφοράς, σύμφωνα με εκπροσώπους του Συνδέσμου Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδας (ΣΒΠΕ).
Ο ΣΒΠΕ ιδρύθηκε το 1958 και μέλη του είναι 250 βιομηχανίες πλαστικών που αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% της ελληνικής παραγωγής πλαστικών. Ο ετήσιος όγκος παραγωγής είναι της τάξεως των 750.000 τόνων. Ο αριθμός των απασχολουμένων άμεσα ή έμμεσα εκτιμάται στις 20.000. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών είναι της τάξεως των 2 δισ. ευρώ.
Εκπρόσωποι του Συνδέσμου Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδας, στο πλαίσιο ενημερωτικής συνάντησης με δημοσιογράφους, ανέφεραν ότι, από την αρχή του έτους έως και τον Μάιο, η χρήση της πλαστικής σακούλας συνολικά μειώθηκε κατά περίπου 80%, ποσοστό που φανερώνει ότι η Ελλάδα έχει ήδη πετύχει τους στόχους του 2025 καθώς τον στόχο του 2019 που ήταν 90 σακούλες ανά κάτοικο και έτος η χώρα τον έχει ξεπεράσει.
Όπως προβλέπεται από την υφιστάμενη νομοθεσία, το τέλος το οποίο ανέρχεται σε 0,04 ευρώ/σακούλα, θα αυξηθεί από αρχές Ιανουαρίου 2019 σε 0,09 ευρώ/σακούλα, γεγονός που σύμφωνα με τον ΣΒΠΕ θα οδηγήσει σε «ξαφνικό θάνατο» δεκάδες επιχειρήσεις του κλάδου.
Ο Σύνδεσμος ζητά να μην αυξηθεί το τέλος και έχει υποβάλει σχετικό αίτημα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στον Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).
Παράλληλα, επισημαίνει ότι οι βιομηχανίες πλαστικών θα δεχθούν ισχυρό πλήγμα από τη νέα πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για περιορισμό ή ακόμα και κατάργηση πλαστικών μια χρήσης (καλαμάκια, ποτήρια κ.ά) καθώς οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν εξαγωγική δραστηριότητα κυρίως στις χώρες της ΕΕ.
Ισχυρό πλήγμα, πάντως, εκτιμάται ότι θα δεχθούν οι βιομηχανίες πλαστικών και από τη νέα πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για περιορισμό ή ακόμη και κατάργηση πλαστικών μιας χρήσης (καλαμάκια, ποτήρια κ.ά.), καθώς, πέραν της εγχώριας αγοράς, οι ελληνικές εταιρείες έχουν και πλούσια εξαγωγική δραστηριότητα, κυρίως στις χώρες της Ε.Ε.
Πλαστικές σακούλες Μύθοι, Πλάνες και Πραγματικότητα
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδας (ΣΒΠΕ), οι κατηγορίες που έχουν «εκτοξευθεί» εναντίον των σακουλών είναι πολλές, τα επιχειρήματα όμως αδύναμα. «Επειδή λοιπόν κάποιοι είπαν ότι οι πλαστικές σακούλες είναι πηγή για πολλά δεινά του περιβάλλοντος δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχθούμε τις κατηγορίες και να καταργήσουμε τις σακούλες. Εάν προχωρούσαμε σε μία τέτοια διαδικασία αμέσως μετά θα διαπιστώναμε ότι πολλά προβλήματα του περιβάλλοντος δεν λύθηκαν και θα μας έμενε η απογοήτευση. Ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα όσο γίνεται βαθύτερα με απώτερο στόχο να βοηθήσουμε και να βοηθηθούμε. Να βοηθήσουμε ώστε και σωστή χρήση των υλικών συσκευασίας να γίνεται και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον να είναι όσο γίνεται λιγότερες. Να βοηθήσουμε χρησιμοποιώντας ένα πρακτικό και φθηνό υλικό συσκευασίας, το οποίο θα απλουστεύσει την καθημερινότητά μας» επισημαίνει ο Σύνδεσμος.
Πώς παράγονται οι πλαστικές σακούλες
Η πρώτη ύλη των πλαστικών σακουλών είναι παράγωγα προϊόντα του πετρελαίου. Η πρώτη ύλη δεν είναι το πετρέλαιο, αλλά παράγωγα προϊόντα από τη διαδικασία παραγωγής του πετρελαίου. Για να παραχθεί μία πλαστική σακούλα όταν η πρώτη ύλη είναι έτοιμη χρειάζεται ανάλογα με τη δομή και το μέγεθος του κάθε εργοστασίου από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες. Σημειώνεται ότι οι απαιτούμενες θερμοκρασίες για τη διαμόρφωση της πρώτης ύλης που έχει τη μορφή ρυζιού σε πλαστικό film από όπου θα γίνουν οι σακούλες είναι της τάξεως των 200οC και για να επιτευχθούν οι θερμοκρασίες αυτές χρειάζονται 2 έως 3 ώρες.
Πώς χρησιμοποιούνται οι πλαστικές σακούλες
- Ψώνια από το σούπερ μάρκετ στο σπίτι.
- Μεταφορά απλών πραγμάτων από το σπίτι στο γραφείο, στο εργοστάσιο, στο σπίτι συγγενών ή φίλων.
- Μεταφορά των καθημερινών σκουπιδιών.
Είναι ένα απλό υλικό συσκευασίας που χρησιμοποιείται από τους πολλούς για πολλά πράγματα και για αρκετό χρόνο. Το πώς διαχειρίζονται οι πλαστικές σακούλες μετά τη χρήση τους εξαρτάται από το είδος της τελευταίας χρήσης τους είναι όμως σωστό και επιβεβλημένο να επιλέγεται η ορθότερη απόθεσή τους και όχι η εγκατάλειψη τους ώστε να μην ρυπαίνουν τα πλαϊνά των δρόμων, τα δάση, τις παραλίες κ.τ.λ. Όσον αφορά τα scraps της παραγωγικής διαδικασίας, αυτά ανακυκλώνονται μέσα στο ίδιο το εργοστάσιο και επαναχρησιμοποιούνται μετά από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση δεν πετιέται τίποτα, η ανακύκλωση επιτυγχάνεται 100%.
Οι «μύθοι» της πλαστικής σακούλας
Είναι μύθος και πλάνη, σύμφωνα με τον ΣΒΠΕ, ότι εξοικονομούνται εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου από την κατάργηση της πλαστικής σακούλας.
- Το πετρέλαιο δεν είναι πρώτη ύλη των πλαστικών. Πρώτη ύλη των πλαστικών είναι τα παράγωγα της διαδικασίας του πετρελαίου για τα οποία παράγωγα έχουμε να επιλέξουμε δύο δρόμους:
* συγκέντρωση και χρησιμοποίηση ως πρώτη ύλη για τα πλαστικά
* αφήνονται ελεύθερα να διαχυθούν στην ατμόσφαιρα με ολέθρια αποτελέσματα για τη ρύπανση του περιβάλλοντος.
- Οι πλαστικές σακούλες παράγονται σε ένα δευτερόλεπτο, χρησιμοποιούνται για 15 λεπτά και καταστρέφονται μετά από δεκαετίες ή και κατά ορισμένους μετά από 400 ή και 1000 χρόνια. H χρήση των πλαστικών σακουλών ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 άρα τα περί εκατοντάδων ετών για την καταστροφή τους χρειάζονται εκατοντάδες χρόνια ακόμη για να αποδειχθούν.
Επίσης, είναι μύθος, σύμφωνα με τον ΣΒΠΕ ότι:
- Ρυπαίνουν τους δρόμους, τις παραλίες, τις θάλασσες, τα δάση κ.λπ.
«Οι σακούλες δεν περπάτησαν από μόνες τους έως τις παραλίες και τα δάση. εμείς δεν τις αποθέσαμε σωστά είτε από νοοτροπία, είτε από έλλειψη οργάνωσης και υποδομών και έφτασαν ως εκεί. Στην συντριπτική πλειοψηφία, βλέπουμε σακούλες που χρησιμοποιήθηκαν ως σακούλες απορριμμάτων, το περιεχόμενο των οποίων με την πάροδο του χρόνου διασκορπίστηκε... Συνεπώς δεν πρέπει να ενοχοποιούμε το υλικό συσκευασίας αλλά να αναρωτηθούμε γιατί τα απορρίμματα μας δεν έχουν διαχειρισθεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Ας μην λοιπόν μεμφόμεθα τις σακούλες για τα όποια δεινά δημιουργούν, αλλά τους εαυτούς μας σαν άτομα και σαν οργανωμένες κοινωνίες για όσα συμβαίνουν. Δεν νομίζω ότι σκεπτόμαστε να καταργήσουμε τα αυτοκίνητα επειδή σκοτώνουν αδέσποτα ζωάκια ή επειδή με τα καυσαέρια τους ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα. Απεναντίας πρέπει να προσπαθήσουμε και τα αδέσποτα να περιορίσουμε και καλύτερους κινητήρες και να αναπτύξουμε για λιγότερη αποβολή καυσαερίων. Οι πλαστικές σακούλες όπως άλλωστε συμβαίνει με όλα τα προϊόντα, καθιερώθηκαν στην αγορά όχι με νομοθετικές ρυθμίσεις ούτε με εξαναγκαστικές πράξεις. Η πρακτικότητα τους, η λειτουργικότητα τους και η πολύ χαμηλή τιμή τους, τους έδωσαν την θέση που σήμερα έχουν σαν ένα κυρίαρχο υλικό συσκευασίας. Ας αφήσουμε λοιπόν την αγορά να αποφασίσει εάν θα συνεχίσει να τις αποδέχεται ως ένα κυρίαρχο χρηστικό προϊόν ή θα περιορίσει τη χρήση τους. Είναι άδικο με πρακτικές ατεκμηρίωτες και αναποτελεσματικές να κατηγορείται ένα προϊόν, ο περιορισμός κατανάλωσης του οποίου σε τίποτε και κανέναν δεν θα ωφελήσει. Είναι άδικο οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες - που είναι θεμιτές - για καθιέρωση εναλλακτικών υλικών συσκευασίας να μην στηρίζονται στα πλεονεκτήματα των εναλλακτικών αυτών συσκευασιών, αλλά στην κατασυκοφάντηση των πλαστικών σακουλών. Οι πλαστικές σακούλες όπως άλλωστε συμβαίνει με όλα τα προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιούνται στο μέτρο που χρειάζονται και όχι να σπαταλώνται, να χρησιμοποιούνται όσο γίνεται περισσότερες φορές και να ανακυκλώνονται. Έτσι μπορούν να γίνουν πάλι πλαστικές σακούλες ή άλλα χρήσιμα προϊόντα όπως σωλήνες, τελάρα, δοχεία κ.τ.λ.»
Είναι μύθος, σύμφωνα με τον ΣΒΠΕ ότι στην Ιρλανδία, που επιβλήθηκε φόρος, σημειώθηκε μείωση 90% (από τις 328 σακούλες κατά κεφαλήν το χρόνο στις 21 σακούλες), μέσα σε 5 μήνες. «Αυτό είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι αυξήθηκαν οι σακούλες απορριμμάτων κατά 70%» τονίζει.
Τέλος είναι μύθος, σύμφωνα με τον ΣΒΠΕ, ότι τo αλλοιωμένο πλαστικό στη θάλασσα γίνεται τροφή του πλαγκτόν των ψαριών και τελικά του ανθρώπου διαμέσου της τροφικής αλυσίδας. «Το πλαστικό είναι αδρανές υλικό. Επομένως δεν αφομοιώνεται αλλά αποβάλλεται» επισημαίνεται.