Το νέο διαστημικό κέντρο Βοστότσνι της Ρωσίας- ένα πρόγραμμα στο οποίο ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση- έχασε τουλάχιστον 11 δισεκατομμύρια ρούβλια (172 εκατομμύρια δολάρια) σε κλοπές, σε μια υπόθεση που έχει οδηγήσει στη φυλάκιση κορυφαίων αξιωματούχων.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του BBC, η ρωσική Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ερευνών (SK) έχει γνωστοποιήσει ότι διερευνά 12 επιπλέον υποθέσεις που έχουν να κάνουν με κλοπές στο πλαίσιο αυτού του φιλόδοξου προγράμματος, το οποίο ο Ρώσος πρόεδρος θεωρεί στρατηγική προτεραιότητα για τη Ρωσία, εξαιτίας των μεγάλων οικονομικών/ εμπορικών δυνατοτήτων που παρουσιάζει.
Η μεγαλύτερη ποινή φυλάκισης που έχει επιβληθεί ως τώρα ήταν 11,5 χρόνια στον Γιούρι Κρίζμαν, πρώην επικεφαλής της κρατικής οικοδομικής εταιρεία Dalspetsstroy.
To Βοστότσνι ήταν το πρώτο κοσμοδρόμιο της Ρωσίας που κατασκευάστηκε ειδικά για εκτοξεύσεις εμπορικού χαρακτήρα. Η πρώτη έλαβε χώρα τον Απρίλιο του 2016, και έκτοτε έχουν γίνει άλλες τέσσερις. Το κοσμοδρόμιο βρίσκεται στη ρωσική Άπω Ανατολή, πολύ μακριά από μεγάλες πόλεις, και στο παρελθόν ήταν σοβιετική βάση πυραύλων υπό την ονομασία Σβομπόντνι.
Στη Ρωσία οι διαστημικές αποστολές αποτελούν λόγο εθνικής υπερηφάνειας, κληρονομιά της ηρωικής εποχής της «Κούρσας για το Διάστημα», στο πλαίσιο της οποίας απεστάλη ο πρώτος άνθρωπος στο Διάστημα- Γιούρι Γκαγκάριν- το 1961. Σε επίσκεψή του στο Βοστότσνι τον Σεπτέμβριο ο Πούτιν είπε σε αξιωματούχους πως το συγκεκριμένο εγχείρημα είναι «το πιο σημαντικό οικοδομικό project της χώρας, με εθνική σημασία».
Το συνολικό κόστος του κοσμοδρομίου υπολογίζεται στα 300 δισεκατομμύρια ρούβλια, σύμφωνα με το RIA Novosti. Ωστόσο, το όλο πρόγραμμα αντιμετωπίζει προβλήματα με καθυστερήσεις, υψηλά κόστη κ.α.
Όπως τονίζει το BBC, η δημιουργία του Βοστότσνι έχει και πολιτικά κίνητρα, καθώς η Ρωσία μέχρι τώρα χρησιμοποιούσε το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν για εκτοξεύσεις διεθνούς χαρακτήρα, που είναι μεν σύμμαχος, ωστόσο είναι πιο ασφαλές μακροπρόθεσμα για τη Μόσχα να έχει την κύρια βάση εκτοξεύσεών της σε ρωσικό έδαφος.
Το διαστημικό κέντρο κατασκευάζεται ακόμα: Η δεύτερη εξέδρα εκτόξευσης δεν έχει ολοκληρωθεί, και προορίζεται για χρήση από τον βαρύ πύραυλο Angara. Επίσης, δεδομένου πως βρίσκεται σε μια υποανάπτυκτη περιοχή με υψηλά επίπεδα φτώχειας, αναμένεται να ενισχύσει την τοπική οικονομία.
Τα προβλήματα
Στις αρχές του 2015 οικοδόμοι στο κοσμοδρόμιο άρχισαν απεργία πείνας, λέγοντας πως τους χρωστούσαν μισθούς μετά από τη χρεοκοπία υπεργολάβου. Όταν καθυστέρησε η πρώτη εκτόξευση πυραύλου το 2015, ο πρόεδρος Πούτιν έδωσε εντολή στην SK να διερευνήσει τη διαχείριση του Βοστότσνι- και αποκαλύφθηκε μεγάλης έκτασης διαφθορά.
Την Κυριακή η SK ανέφερε πως 58 αξιωματούχοι με εμπλοκή στο πρόγραμμα καταδικάστηκαν για απάτη και κατάχρηση εξουσίας. Οι κλοπές του Κρίζμαν και μόνο κόστισαν στο κράτος 5,2 δισ. ρούβλια σε ζημίες. Ο ίδιος και άλλα στελέχη φυλακίστηκαν τον Φεβρουάριο του 2018. Ο γιος του, Μιχαήλ, φυλακίστηκε για πεντέμισι χρόνια. Ο πρώην επικεφαλής λογιστής της Dalspetsstroy, Βλάντιμιρ Ασιχμίν, τιμωρήθηκε με επτά χρόνια, ενώ ο πρώην πρόεδρος της τοπικής συνέλευσης του Χαμπαρόφσκ, Βίκτορ Τσούντοφ, με έξι χρόνια.
Παρά το σκάνδαλο, την επίβλεψη στο Βοστότσνι έχει ακόμα ο Ντμίτρι Ρογκόζιν, επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας, Roscosmos. Ο Ρογκόζιν είναι κοντά στον Πούτιν, αλλά όχι στον πιο στενό κύκλο συνεργατών του Ρώσου προέδρου.
Σε συνεδρίαση της κυβέρνησης στις 11 Νοεμβρίου ο Πούτιν μίλησε οργισμένα για τη διαφθορά στο Βοστότσνι. «Εκατό φορές τους είπαμε: “να δουλεύετε με διαφάνεια”. Αλλά όχι! Κλέβουν εκατοντάδες εκατομμύρια» είπε ο Πούτιν- με τον εκπρόσωπό του, Ντμίτρι Πεσκόφ, να εξηγεί αργότερα ότι η «έκρηξη» αυτή είχε ως στόχο τους προηγούμενους και όχι τους νυν διαχειριστές του προγράμματος. Όπως είπε, 11 δισ. ρούβλια εκλάπησαν, εκ των οποίων 3,5 δισ. ανακτήθηκαν αργότερα.