«Είναι παλιό μου αξίωμα ότι τα μικρά πράγματα είναι ασύγκριτα τα πιο σημαντικά», έλεγε ο φανταστικός ερευνητής, Σέρλοκ Χολμς.
Ο Χολμς στην πραγματικότητα ενέπνευσε τους ιδρυτές της σύγχρονης εγκληματολογικής επιστήμης, η οποία θεωρείται ως τώρα αδιαμφισβήτητη. Σύμφωνα όμως με το BBC, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι σύγχρονοι εγκληματολόγοι έχουν το «παραθυράκι» της υποκειμενικότητας, το οποίο πολλοί προσπερνούν. Φαίνεται δηλαδή πως ακόμα και η συλλογή αποτυπωμάτων και δειγμάτων DNA δεν οδηγεί πάντοτε σε ασφαλή συμπεράσματα.
Η επιστήμη δικάζεται
Τον Δεκέμβριο του 2009 ο Donald Gates απελευθερώθηκε μετά από 28 χρόνια στην φυλακή για ένα φόνο και βιασμό που δεν έκανε ποτέ. Τώρα διερευνάται η εγκληματολογική τεχνική που οδήγησε στην καταδίκη του, η οποία αφορά στην συλλογή δείγματος τριχών.
Οι τρίχες που συλλέγονται από το σημείο του εγκλήματος αποτελούν σημαντικά αποδεικτικά στοιχεία. Τις δεκαετίες του '80 και του '90 οι ειδικοί αναλυτές στις Ηνωμένες Πολιτείες σύγκριναν τρίχες προκειμένου να δουν κατά πόσο αυτές που βρέθηκαν στο χώρο του εγκλήματος ταίριαζαν με εκείνες ενός υπόπτου, όπως ακριβώς και στην περίπτωση του Donald Gates.
Όταν ο τελευταίος βρέθηκε ενώπιον του δικαστηρίου το 1982, ένας αναλυτής του FBI ονόματι Michael Malone κατέθεσε ότι οι τρίχες που βρέθηκαν στο σώμα του θύματος ταίριαζαν με εκείνες του κατηγορουμένου και ισχυρίστηκε πως η πιθανότητα να ανήκουν σε κάποιον άλλον ήταν μία στις 10.000.
Σύμφωνα με τον Peter Neufeld, συνιδρυτή του Innocence Project, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που προσπαθεί να απελευθερώσει ανθρώπους που καταδικάστηκαν άδικα, η σύγκριση τριχών δεν είναι απόλυτα αντικειμενική.
«Όταν κάποιος λέει ότι η πιθανότητα είναι μια στις 10.000, τότε πρόκειται απλώς για ένα ψεύτικο νούμερο», εξηγεί ο Neufeld.
O Donald Gates τελικά απελευθερώθηκε μόλις ένα τεστ DNA απέδειξε πως οι τρίχες δεν ανήκαν στον ίδιο. Μάλιστα, όταν ακολούθησαν δύο παρόμοιες υποθέσεις, το FBI ξεκίνησε να ανοίγει ξανά τους φακέλους χιλιάδων υποθέσεων, στις οποίες κάποιοι επιστήμονες πιθανότατα να έδωσαν παραπλανητικές καταθέσεις. Μάλιστα, τον προηγούμενο μήνα ανακοινώθηκε πως από τις 268 υποθέσεις που διερευνήθηκαν, το 96% περιείχε μη έγκυρες καταθέσεις ειδικών ή είχαν γίνει άλλα σημαντικά λάθη από μέρους του FBI. Ανάμεσα σε αυτούς που καταδικάστηκαν άδικα, στους 33 επιβλήθηκε η θανατική ποινή και οι 9 έχουν ήδη θανατωθεί.
Η αναφορά του «καίει»
Σύμφωνα με το BBC, ακόμα και τα αποτυπώματα κάποιου δεν αποτελούν πάντοτε αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία. Έρευνα έχει αποδείξει πως ακόμα και ο ίδιος ειδικός πάνω στα αποτυπώματα μπορεί να καταλήξει σε διαφορετικά συμπεράσματα, ανάλογα με τις πληροφορίες της υπόθεσης που έχει στα χέρια του.
Το 2009 η Εθνική Ακαδημία Επιστημών εξέδωσε το 2009 μια αναφορά πάνω στην εγκληματολογία. Ως απάντηση στα αμέτρητα εργαστηριακά σκάνδαλα και λάθη του συστήματος δικαιοσύνης, τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν σοκαριστικά.
«Καταθέσεις βασισμένες σε λανθασμένες εγκληματολογικές αναλύσεις πιθανότατα έχουν οδηγήσει στην άδικη καταδίκη αθώων ανθρώπων», έλεγε μεταξύ άλλων η αναφορά.
Αυτή η έρευνα ήταν αρκετή για να αφυπνιστούν πολλοί επιστήμονες στην Αμερική αλλά σε όλο τον κόσμο, καθώς η σύγχρονη εγκληματολογική επιστήμη που στηρίζεται στα δείγματα DNA, ίσως να μην είναι και τόσο αντικειμενική και ορθή όσο νομίζαμε. Σύμφωνα με τον Itiel Dror από το Κολέγιο του Λονδίνου, οι επιστήμονες θα πρέπει να γνωρίζουν τόσες πληροφορίες για την υπόθεση, όσες χρειάζονται για να κάνουν σωστά την δουλειά τους, προκειμένου να μένουν ανεπηρέαστοι από τις εκτιμήσεις που μπορεί να κάνουν μόνοι τους, πριν εξετάσουν τα δείγματα που έχουν στα χέρια τους.
Όπως είχε πει ο Χολμς: «Εξάλειψε όλα τους άλλους παράγοντες και αυτό που απομένει πρέπει να είναι η αλήθεια».
Πηγή: BBC