Επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία εάν η δέσμη για τη συνταγματική μεταρρύθμιση εφαρμοστεί ως έχει, ζητάει με ψήφισμά του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το ΕΚ εκφράζει την ανησυχία του για την οπισθοδρόμηση της Τουρκίας στους τομείς του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της καταπολέμησης της διαφθοράς.
Καταδικάζει δριμύτατα την υποστήριξη που έχει εκφράσει επανειλημμένα ο Τούρκος Πρόεδρος στην επαναφορά της θανατικής ποινής, «κάτι που θα συνιστούσε παραβίαση των διεθνών δεσμεύσεων της Τουρκίας, θα έθετε υπό αμφισβήτηση την ιδιότητά της ως μέλους του Συμβουλίου της Ευρώπης και θα οδηγούσε σε άμεσο τερματισμό των ενταξιακών συνομιλιών με την ΕΕ και της προενταξιακής βοήθειας».
Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα του πρόσφατου δημοψηφίσματος στην Τουρκία και την διεύρυνση των προεδρικών εξουσιών, το ΕΚ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ «να προχωρήσουν χωρίς καθυστέρηση σε επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία εάν η δέσμη για τη συνταγματική μεταρρύθμιση εφαρμοστεί ως έχει».
Οι ευρωβουλευτές σημειώνουν ότι «το 2016 ήταν ένα δύσκολο έτος για τον πληθυσμό της Τουρκίας, λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στη Συρία, του υψηλού αριθμού προσφύγων, της σύγκρουσης στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, μιας σειράς αποτρόπαιων τρομοκρατικών επιθέσεων και μιας βίαιης απόπειρας πραξικοπήματος».
Καταδικάζουν την απόπειρα πραξικοπήματος και εκφράζουν την αλληλεγγύη τους προς τον τουρκικό λαό, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι η απάντηση της τουρκικής κυβέρνησης ήταν δυσανάλογη, με αποτέλεσμα τις ομαδικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και αστυνομικών, τη μαζική εκκαθάριση μέσων ενημέρωσης, τις συλλήψεις δημοσιογράφων, πανεπιστημιακών, δικαστών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και το κλείσιμο πολλών σχολείων και πανεπιστημίων.
Το ψήφισμα αναγνωρίζει τη σημασία διατήρησης καλών σχέσεων μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας και τη συνέχιση ενός εποικοδομητικού και ανοικτού διαλόγου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κοινές προκλήσεις, όπως η μετανάστευση, η ασφάλεια και η τρομοκρατία. Υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής για την έναρξη διαπραγματεύσεων σχετικά με την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας και ζητά να συμπεριληφθεί σε αυτήν ρήτρα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες.
Κύπρος
Το ΕΚ υποστηρίζει «μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του κυπριακού με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία». Καλεί την Τουρκία «να επιδείξει ενεργό στήριξη για ταχεία και επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων» και επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Τουρκία να αρχίσει να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο.
Πυρηνικός σταθμός Ακουγιού
Η Ολομέλεια ενέκρινε επίσης ψήφισμα, με το οποίο καλεί την Άγκυρα να μην προχωρήσει στην κατασκευή του πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ακουγιού. Υπέρ του ψηφίσματος ψήφισαν 477 ευρωβουλευτές και 64 κατά.
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την τουρκική κυβέρνηση να μην υλοποιήσει το έργο κατασκευής του πυρηνικού σταθμού Akkuyu', της εφιστά την προσοχή ότι η περιοχή στην οποία προγραμματίζεται η κατασκευή του υφίσταται ισχυρούς σεισμούς οι οποίοι συνιστούν απειλή όχι μόνο για την Τουρκία αλλά και για όλη την περιοχή της Μεσογείου», αναφέρεται στο ψήφισμα.
Δήλωση της εισηγήτριας
Η εισηγήτρια του ΕΚ, Κάτι Πίρι (Σοσιαλιστές, Ολλανδία) , δήλωσε τα εξής: «Αυτό το Κοινοβούλιο μιλά με μία καθαρή και δυνατή φωνή και καταδικάζει τη σοβαρή υποβάθμιση των δημοκρατικών αξιών από την τουρκική κυβέρνηση, ενώ εξακολουθεί να υποστηρίζει τον τουρκικό λαό. Εκατομμύρια Τούρκοι θα ήθελαν να συνεχίσουν να βλέπουν την ΕΕ ως κινητήρια δύναμη μεταρρυθμίσεων στη χώρα τους. Μαζί με εσάς [απευθυνόμενη στον τουρκικό λαό] ελπίζουμε ότι η "Adalet" (δικαιοσύνη) θα επιστρέψει σύντομα στην Τουρκία».
Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 477 ψήφους υπέρ, 64 κατά και 97 αποχές. Το ΕΚ σκοπεύει να στείλει μια αντιπροσωπεία στην Άγκυρα το φθινόπωρο με στόχο την ανανέωση του κοινοβουλευτικού διαλόγου.
Ιστορικό
Η διαδικασία αναστολής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων καθορίζεται στο άρθρο 5 του Πλαισίου Διαπραγμάτευσης για την Τουρκία. Αυτό ορίζει ότι «σε περίπτωση σοβαρής και διαρκούς παραβίασης στην Τουρκία των αρχών της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου επί των οποίων βασίζεται η Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ιδία πρωτοβουλία ή κατόπιν αιτήματος του ενός τρίτου των κρατών μελών της ΕΕ, μπορεί να συστήσει την αναστολή των διαπραγματεύσεων και να προτείνει τις προϋποθέσεις για την επανέναρξή τους».