Διεθνής πολιτική: Το Ιράν και οι χειρισμοί του Ομπάμα

Διεθνής πολιτική: Το Ιράν και οι χειρισμοί του Ομπάμα
US President Barack Obama makes a statement at the White House in Washington, DC, on April 2, 2015 after a deal was reached on Iran's nuclear program. Iran and world powers agreed on the framework of a potentially historic deal aimed at curbing Tehran's nuclear drive after marathon talks in Switzerland.AFP PHOTO/NICHOLAS KAMM (Photo credit should read NICHOLAS KAMM/AFP/Getty Images)
US President Barack Obama makes a statement at the White House in Washington, DC, on April 2, 2015 after a deal was reached on Iran's nuclear program. Iran and world powers agreed on the framework of a potentially historic deal aimed at curbing Tehran's nuclear drive after marathon talks in Switzerland.AFP PHOTO/NICHOLAS KAMM (Photo credit should read NICHOLAS KAMM/AFP/Getty Images)
NICHOLAS KAMM via Getty Images

Τα μαλλιά του είναι σχεδόν γκριζα εξ ολοκλήρου πλέον, ο τόνος του μελαγχολικός αλλά ειλικρινώς αισιόδοξος, καθώς ο πρόεδρος Ομπάμα εμφανίστηκε στον κήπο του Λευκού Οίκου για να εξαγγείλει τους κεντρικούς άξονες, στους οποίους θα στηριχθεί η δεύτερη θητεία του, το όραμα του για την αντιμετώπιση επικίνδυνων εχθρών, και τον δικό του ρόλο στην Ιστορία.

Έτσι ήταν ο Ομπάμα στην προσωπική του τοποθέτηση, μιλώντας για το πώς βλέπει το πεπρωμένο του ως ψύχραιμου και πρακτικού ειρηνοποιού.

Επικαλούμενος τρεις προέδρους της εποχής του Ψυχρού Πολέμου- τον Τζον Κένεντι, τον Ρίτσαρντ Νίξον και τον Ρόναλντ Ρήγκαν- ο 53χρονος Ομπάμα, ακόμη σχετικά νεαρός για τα δεδομένα της παγκόσμιας πολιτικής, ισχυρίστηκε πως έχει καταλήξει σε μια προσωρινή συμφωνία με τον αρχαίο, πλούσιο σε ταλέντο αλλά συχνά επιρρεπή σε πολέμους λαό του Ιράν.

Επιτυγχάνοντας την συμφωνία αυτή, είπε ο Ομπάμα, ο ίδιος και οι συνεργάτιδες Μεγάλες Δυνάμεις έδειξαν πως, στον 21ο αιώνα, η στρατιωτική ισχύς δεν είναι η μόνη, ή έστω πρωταρχική οδός για την επίτευξη της ειρήνης.

Στην προοπτική μιας προγενέστερης, πιο επικίνδυνης εποχής ανταγωνισμού με την Σοβιετική Ένωση, πρόσθεσε πως ο τότε νεαρός πρόεδρος Κένεντι είχε δηλώσει πως «Δεν πρέπει ποτέ να διαπραγματευόμαστε λόγο φόβου, αλλά δεν πρέπει να φοβόμαστε να διαπραγματευόμαστε».

Αυτό είναι κάτι που έκανε ο Κένεντι, όπως και ο Νίξον και ο Ρήγκαν στα χρόνια που ακολούθησαν. Περιορισμοί οπλικών συστημάτων συμφωνήθηκαν και η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε.

Η συμφωνία με το Ιράν (όποτε και όταν ολοκληρωθεί) είναι για την δεύτερη θητεία του Ομπάμα ότι ήταν το Affordable Care Act(σ.σ. η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας στις ΗΠΑ, που εφάρμοσε ο Αμερικανός πρόεδρος) για την πρώτη: μια προαιρετική, υψηλού κινδύνου, αποφασιστικής σημασίας για την προεδρία, επιλογή.

Για άλλη μια φορά ο ίδιος καταδύεται σε ένα σύνθετο, φαινομενικά άλυτο πρόβλημα. Δεν ρισκάρει μόνο μια πιθανή αποτυχία αλλά επίσης έναν περαιτέρω διχασμό, του ήδη διχασμένου, δυσλειτουργικού αμερικανικού πολιτικού συστήματος.

Οι επικριτές του χρειάστηκαν μόνο μερικά λεπτά, πριν αρχίσουν να καταγγέλλουν την συμφωνία. Οι Ρεπουμπλικάνοι, που ελέγχουν το Κογκρέσο είναι σχεδόν βέβαιο πως θα προσπαθήσουν να το εκτροχιάσουν άμεσα, ή έστω, με καλή πίστη, να το τροποποιήσουν τόσο σοβαρά που το Ιράν θα αποχωρήσει απ’ την συμφωνία.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να αμφιβάλλει κανείς για τις προθέσεις του Ιράν, καθώς αν μη τι άλλο, όπως ο ίδιος ο Ομπάμα παραδέχθηκε, το Ιράν συνεχίζει να ενισχύει τρομοκράτες παγκοσμίως, να εξοπλίζει πυραυλικά συστήματα και να χρησιμοποιεί εγκαθέτους για να ελέγχει ιστορικές αραβικές πρωτεύουσες, όπως η Βαγδάτη, το Μπειρούτ, η Δαμασκός και, πλέον, την Υεμένη.

Και δεν είναι μονάχα οι Ισραηλινοί που φοβούνται το Ιράν. Είναι επίσης τα κράτη του Αραβικού Κόλπου, υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, που έχουν φόβους λόγω διαφοροποιήσεων που οφείλονται διαφορετικών σεκτών και για λόγους εθνοτικής καταγωγής, για τους Σουίτες και Πέρσες, που ριζώνουν σε βάθος χιλίων χρόνων.

Αλλά, κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει πως η πιο συνεπής παράμετρος της δημόσιας ζωής του Ομπάμα ήταν η άρνηση του να συμφωνήσει πως οι στρατιωτικές ανταπαντήσεις είναι οι μόνες σίγουρες και αποτελεσματικές.

Ήταν ένας αντιπολεμικός λόγος σχετικά με το Ιράκ το 2002 που εν τέλει επέτρεψε στον Ομπάμα να βρεθεί μπροστά απ’ την Χίλαρι Κλίντον το 2008. Οι δεσμεύσεις του σχετικά με την στρατιωτική εμπλοκή στο Ιράκ και το Αφγανιστάν ήταν καίριας σημασίας για την νίκη του στις εκλογές.

Ο Αμερικανικός λαός ήθελε το αντίθετο από όσα είχε δει από τον προηγούμενο πρόεδρο, Τζορτζ Μπους: ένας βομβαρδιστής, ανυπόμονος λήπτης αποφάσεων, που λίγα ήξερε και λιγότερο νοιαζόταν για άλλες κουλτούρες και πολιτισμούς και οτιδήποτε διαφορετικό από στρατιωτικές λύσεις.

Θα αποδώσει η συμφωνία με το Ιράν; Θα καταρρεύσει πολιτικά στις ΗΠΑ; Κανείς δεν ξέρει, αλλά ο Ομπάμα μπορεί ίσως να απολαύσει κάποια άνεση, χάρη στο γεγονός πως έχει ήδη πραγματώσει την εγχώρια εκδοχή της εξαγγελίας του.

Αναλογιστείτε, για παράδειγμα, το Obamacare (σ.σ. πρόκειται για το Affordable Care Act, που αναφέρεται παραπάνω):

Ήταν σύνθετο πέρα απ’ τα σταθμά, με τόσο πολλούς εμπλεκόμενους τομείς, ώστε ακόμη και οι ειδικοί είχαν πρόβλημα στην πλήρη κατανόηση του.

Οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου το μίσησαν και προσπάθησαν να το καταρρίψουν με όποιον τρόπο μπορούσαν.

Ο Ομπάμα είχε ποντάρει τα πάντα στη συμφωνία, βλέποντας την ως την ναυαρχίδα της οικονομικής και εσωτερικής πολιτικής του. Ήταν διαρκώς στο τηλέφωνο με τους διαπραγματευτές, ήξερε τις λεπτομέρειες.

Στο τέλος, ο Ομπάμα νίκησε. Και το πρόγραμμα του δουλεύει αποδοτικότερα από ότι διαμήνυαν οι επικριτές του.

Στην περίπτωση του Ιράν, ο πρόεδρος ισχυρίζεται πως είναι ακόμη πιο σκεπτικός από τον Ρήγκαν. Διαπραγματευόμενος με τους σοβιετικούς ηγέτες για τον πυρηνικό εξοπλισμό κατά τη δεκαετία του 1980, ο Ρήγκαν ακολουθούσε το πλαίσιο του «να εμπιστεύεσαι, αλλά να επιβεβαιώνεις».

Ο Ομπάμα επιμένει πως δεν «εμπιστεύεται» το Ιράν καθόλου και διαβεβαιώνει πως ο κόσμος- και ειδικότερα η Διεθνής Διοίκηση Ατομικής Ενέργειας μπορεί πάραυτα να «επιβεβαιώνει».

Πάντως, οι Ιρανοί έχουν καταφέρει επί σειρά χρόνων να διατηρήσουν κρυφές πυρηνικές τους εγκαταστάσεις. Τώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος λέει πως «μια διπλωματική λύση είναι ο καλύτερος τρόπος» που θα αποτρέψει το Ιράν από το να το κάνει ξανά μελλοντικά, και να επενδύσει γρήγορα, ξανά σε πυρηνικό οπλισμό.

Είναι πιθανόν να χρειαστούν πολλά χρόνια προκειμένου να μάθουμε εάν ο Ομπάμα έχει δίκιο. Αλλά κανείς δεν θα πρέπει να ξαφνιάζεται που ο πρόεδρος έχει πίστη στην στρατηγική του.

Το κείμενο αποτελεί μετάφραση του άρθρου Planet Politics: What The Iran Deal Means For Obama's Foreign Policy Legacy

Δημοφιλή