Η αέναη πτήση και πτώση του Ικαρου

Το τεράστιο μέγεθος της φτώχειας και της πείνας αποδεικνύεται ως η μεγαλύτερη πανδημία που έχει γνωρίσει ο κόσμος.
Η πτώση του Ικαρου σε τοιχογραφία της Πομπηίας
Η πτώση του Ικαρου σε τοιχογραφία της Πομπηίας
Photo 12 via Getty Images

″Ο εικοστός αιώνας υπήρξε η χρεοκοπία της κοινωνικής ουτοπίας, ο εικοστός πρώτος θα είναι η χρεοκοπία της τεχνολογίας”

Nasim Nikolas Taleb

Η ιστορική περίοδος από την πρώτη βιομηχανική επανάσταση έως και το σημερινό τέταρτο τεχνολογικό άλμα συνοδεύτηκε από την ιδεολογία της αέναης προόδου, την οποία υπηρέτησαν τόσο οι μοντέρνες Δημοκρατίες, όσο και οι φασιστικές εκδοχές και οι ανατολικές γραφειοκρατίες, καθώς και οι αμφισβητίες τους, αναδεικνύοντας την Δύση ως το παγκόσμιο πρότυπο της διαρκούς ευζωίας και του αρνητικού της, της διαρκούς επανάστασης.

Καθώς όλος ο πλανήτης αντιγράφει ή προσπαθεί να αντιγράψει τα δυτικά επιτεύγματα, στο τέλος αυτής της διαδικασίας εμφανίζονται στο προσκήνιο καινούργιες, δυτικών προδιαγραφών, Δυνάμεις και Υπερδυνάμεις φέροντας τις ιδιαιτερότητες της ασιατικής ανατολίτικης καταγωγής τους.

Έτσι το τελευταίο πολιτικοοικονομικό status δηλαδή η παγκοσμιοποίηση, έδωσε την αίσθηση ότι πλησίασε η ώρα της υλοποίησης του ονείρου κάθε ιεραρχικής ελίτ ανά τους αιώνες: Να κατακτήσει καθολικά την Γη για να μπορέσει να εκτοξευτεί στο διάστημα δημιουργώντας τις νέες της αποικίες.

Ο τεχνολογικός υπηρέτης όμως, αυτού του ονείρου, βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο κορεσμού αφού ήδη έχει διανύσει περίπου 700 χρόνια ανάπτυξης αρχίζοντας στον ύστερο μεσαίωνα και κάνοντας άλμα με αναγεννησιακό εφαλτήριο.( Ο Leonardo και ο Alberti εδραιώνουν την δημιουργία και τον σχηματισμό της εποχής μας, που εκρήγνυται με τη βιομηχανία).

Ο κορεσμός αυτός καταδεικνύει τη δυσαρμονία, το μη συμβατό της κοινωνικής οργάνωσης με τη φαντασία και τους στόχους της τεχνολογικής δημιουργίας...

Η συνθήκη που δημιουργεί την τεχνολογική πρόοδο είναι ταυτόχρονα και η καταστροφή της, εξαιτίας της εξουσιαστικής χρήσης της, ό,τι δηλαδή συμβαίνει διαχρονικά και στο εσωτερικό του κοινωνικού πεδίου: Ο Πλούτος και οι διευθυντές του, οικοδομούν και την ίδια ώρα αποδομούν λόγω του ανταγωνισμού τους, τις σχέσεις εντός του κοινωνικού ιστού, αυξάνοντας τις διαφορές, τις ανισότητες και τις αντιθέσεις του.

Η επιβεβαίωση της πρόβλεψης του Μαρξ αποτυπώνεται στις μέρες μας στο μεγαλύτερο πληθυσμό προλεταρίων στην ιστορία του πλανήτη. Το τεράστιο μέγεθος της φτώχειας και της πείνας αποδεικνύεται ως η μεγαλύτερη πανδημία που έχει γνωρίσει ο κόσμος ίσως από καταβολής του.

Συνέπειά της, ο υπερπληθυσμός, που γίνεται απειλητικός εξαιτίας της διαχείρισης του, μέσω της σύγχρονης χωροταξικής οργάνωσης και τάσης, της δημιουργίας δηλαδή τον Giga - μητροπόλεων, ως σύγχρονα μαντριά ανθρώπων - Αποτέλεσμα: η αποκατοίκηση και ισοπέδωση της υπαίθρου, η μαζική καταστροφή των οικοσυστημάτων, (δάση, σαβάνες κ.α.) προκειμένου, με καθοδηγό βέβαια το κέρδος και τον παραγωγικό γιγαντισμό, να εκβιομηχανοποιηθεί η Γη για να ταΐσει τα μαντρωμένα πλήθη.

Το κοινωνικό πρόβλημα για ακόμα μία φορά στην ιστορία, πιθανόν να ανακόψει τον τεχνολογικό παροξυσμό. Συνέβη ξανά κατά το τέλος της Ελληνιστικής περιόδου και του Ρωμαϊκού πολιτικού και τεχνικού γιγαντισμού, όπου ο κόσμος ήταν έτοιμος για ένα μεγάλο τεχνολογικό άλμα, που έφερε τη σφραγίδα και την καταγωγή του ήδη από την Κλασσική εποχή.

Η εντεινόμενη κοινωνική εξαχρείωση όμως της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας επέφερε ως αντίδραση μία απότομη διακοπή της τεχνολογικής προόδου, για να αφοσιωθεί (η Αυτοκρατορία) στην αντιμετώπιση της παρακμής και της διάλυσης της, εκχριστιανίζοντας την επικράτεια της και εισάγοντας τον Κόσμο στην εποχή των Μέσων Χρόνων όπου οι ενδογενείς συγκρούσεις μεταξύ των εθνών της και παράλληλα έναντι των επελαυνόντων Ανατολικών λαών, ανασυνθέτουν και ανασυγκροτούν, αποκεντρώνοντας πολιτικά και τεχνολογικά, τη Δύση και την Ανατολή στη διάρκεια περίπου χιλίων ετών, έως τους χρόνους της Αναγέννησης.

Η κοινωνία των ανθρώπων από καταβολής της, είναι δεμένη με τη μητέρα Γη και το μοίρασμα της. Οι απόπειρες της απελευθέρωσης από τα όρια της, έχουν αποδειχθεί πάντα χιμαιρικές, όπως ο πόλεμος των άστρων.

Κάθε δυναμική εφόρμηση της ανθρωπότητας προς το ξεπέρασμα του εαυτού της φτάνει στο σημείο ανακοπής και καταλήγει στην εσωστρέφεια και τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό τακτοποιώντας και ταυτοποιώντας τα περιθώρια της ουσίας της.

Έτσι φαίνεται να συμβαίνει και τώρα...Ο αιώνιος εφευρέτης Δαίδαλος, γιος του Ηφαίστου, προκαλεί με τις δημιουργίες και τις καινοτομίες του τίς εξάρσεις του τεχνολογικού πνεύματος, μέσω των πτήσεων του Ικάρου, αλλά οι κοινωνικές και παραγωγικές σχέσεις όταν φτάσουν στην υπερβολή της ανισορροπίας τους γίνονται τροχοπέδη και προκαλούν τις επαναλαμβανόμενες πτώσεις του...

Δημοφιλή