Η αυτοπραγμάτωση ως αντίδοτο στον πόλεμο

Η Αυτοπραγμάτωση ως Αντίδοτο στον Πόλεμο
Mohammed Hamoud via Getty Images

Ο Ευριπίδης κάποτε είχε πει: «Ανέμυαλοι όσοι αποζητούν τη δόξα με λόγχες και με δυνατά στον πόλεμο κοντάρια». Από τα αρχαία χρόνια, ο άνθρωπος στον αγώνα της επιβίωσης οδηγήθηκε στον πόλεμο με σκοπό την επικράτηση του. Εν εξελίξει, οι σημερινοί πόλεμοι, διαπληκτισμοί και τα επεισόδια που βλέπουμε καθημερινά στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, δίνουν κάλλιστα την εντύπωση πως πλέον η αιτία αυτών δεν είναι η επιβίωση, μα τα συμφέροντα. Τα μακιαβελικά αυτά συμφέροντα, «καμουφλάρονται» σε θέματα που απασχολούν το λαό, όπως η θρησκεία ή ο εθνικισμός. Αφορμούμενη λοιπόν από το απόφθεγμα του αρχαίου τραγικού ποιητή, νιώθω την ανάγκη να αναλύσω το θέμα ειρήνη -πόλεμος μέσα από τα δικά μου μάτια, τα μάτια μιας μαθήτριας.

Η ειρήνη αποτελεί μία αρετή που όλοι μας αποζητούμε σε προσωπικό επίπεδο, τόσο τη ψυχική ειρήνη αλλά και το ειρηνικό περιβάλλον γύρω μας. Αναλυτικότερα, καθίσταται κοινωνικά αποδεκτή η άποψη πως μία καλή ψυχολογική κατάσταση ίσως είναι το μόνο πράγμα που χρειαζόμαστε για την προσωπική μας εξέλιξη. Αυτό διότι, τα χρήματα και τα κτήματα, οι περιουσίες είναι αγαθά που χάνονται, σε αντίθεση με τον εαυτό μας, που δύσκολα χάνεται. Γιατί λοιπόν επικεντρωνόμαστε στα υλικά αγαθά που είναι παροδικά και όχι στην ανέλιξη του δικού μας εσωτερικού κόσμου; Άλλωστε, όταν υπάρχει ειρήνη ο άνθρωπος νιώθει ασφάλεια με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται ανάπτυξη σε ανθρωπιστικούς και συναισθηματικούς τομείς.

Σε μία φιλειρηνική κοινωνία, υπάρχει χρόνος και διάθεση για μέτρα που αφορούν στην εκπαίδευση και την πνευματική καλλιέργεια του πληθυσμού μιας χώρας με αποτέλεσμα να παρατηρείται σημαντική άνοδος του βιοτικού επιπέδου. Συγκεκριμένα, κατά καιρούς που επικρατεί ειρήνη σε έναν γεωγραφικό χώρο, όπως η Ευρώπη κατά την περίοδο της Αναγέννησης, υπάρχει εμφανής ανάπτυξη στα πεδία των τεχνών, επιστημών και των γραμμάτων. Παράλληλα, η παρουσία δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης αφήνουν τους πολίτες να εκφράσουν σκέψεις και να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που αφορούν τους ίδιους, νιώθοντας αυτοπεποίθηση με το να είναι πραγματικά οι εαυτοί τους. Τέλος, οι ίδιοι οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν, να απασχολούνται με δραστηριότητες κάθε τύπου και να αναπτύσσουν δυναμικές προσωπικότητες χωρίς εμπόδια και χωρίς να βάζουν σε κίνδυνο τις ίδιες τους τις ζωές.

Στον αντίποδα, υπάρχουν και πολυάριθμοι λόγοι για τους οποίους (θα έπρεπε όλοι να) μισούμε τον πόλεμο. Αρχικά, παραβιάζονται εξ ολοκλήρου τα δικαιώματα του ανθρώπου, με κομβικότερο το δικαίωμα της ζωής. Θα ήταν λάθος αν ο οποιοσδήποτε ισχυριζόταν πως το αίμα αμάχων που χύνεται στο βωμό, ας πούμε, ενός θρησκευτικού πολέμου, θεωρείται «παράπλευρη απώλεια» ή «θυσία για το κοινό καλό». Επίσης, παραβιάζεται το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου, του Τύπου, της έκφρασης. Η καταπίεση που ασκείται οδηγεί σε εξεγέρσεις, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να χάνει τον εαυτό του και να μετατρέπεται είτε σε πολεμική μηχανή είτε σε φοβισμένο πολίτη. Εν τέλει, η αθλιότητα που έρχεται σαν αποτέλεσμα της έλλειψης ελπίδας σε συνδυασμό με τον δύσκολο τρόπο ζωής σίγουρα καταστρέφει τη ψυχολογία του ανθρώπου και τον φέρνει σε απόγνωση.

Εν κατακλείδι, από όποια πλευρά κι αν διαλογιστούμε το θέμα του πολέμου το μόνο που προσφέρει είναι ικανοποίηση συμφερόντων, τρωτά αγαθά και μία διάλυση στη ψυχή του ανθρώπου. Γι΄ αυτό το λόγο, η προσπάθεια για μία ειρηνική Γη πρέπει να γίνει πρώτα από το εσωτερικό των ανθρώπων και το είναι τους, χωρίς χρήση βίας. «Αγαπήστε, μην πολεμάτε».

Δημοφιλή