Στην παλιά «Σαϊγκόν», την βιετναμέζικη πρωτεύουσα που το 1968 πια ονομαζόταν Χο Τσι Μινγκ ένα Βιετναμέζος με καρό πουκάμισο, ξυπόλητος και με τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα περπατά στο δρόμο περιστοιχισμένος από στρατιώτες. Τότε ένας ένστολος, ο Στρατηγός Νκγουιέν Νγκοκ Λόαν σηκώνει το περίστροφό του, σημαδεύει στον κρόταφο τον άνδρα και τον πυροβολεί. Η έκφραση στο πρόσωπο του, δεν μπορεί παρά να χαραχθεί στη μνήμη όλων όσων την έχουν δει έστω και μια φορά.
Τη στιγμή που εκτυλίσσονταν αυτές οι εικόνες, ο αμερικανός φωτογράφος Eddie Adams απαθανατίζει τη στιγμή. Αυτή η φωτογραφία θεωρείται μέχρι σήμερα από τις σημαντικότερες πολεμικές φωτογραφίες, στην οποία συμπυκνώνεται όλη η βιαιότητα του πολέμου. Κάποιοι μάλιστα εκτιμούν πως η δημοσίευσή της άλλαξε ακόμα και τον ρου του πολέμου στο Βιετνάμ.
Όπως γράφει η Deutch Welle σε ένα αφιερωματικό κείμενο άνθρωπος με το καρό πουκάμισο ονομαζόταν Νκγουιέν Βαν Λεμ και πολεμούσε στο πλευρό των κομμουνιστών Βιετκόνγκ στο διαιρεμένο Βιετνάμ εναντίον των στρατιωτών του Νοτίου Βιετνάμ και αμερικανών συμμάχων τους ενώ λέγεται πως συμμετείχε σε τάγματα εφόδου που δολοφονούσαν νοτιοβιετναμέζους αστυνομικούς και τις οικογένειές τους. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες συνελήφθη τη μοιραία την Πρωτοχρονιά του 1968 κοντά σε μαζικό τάφο με 34 ανθρώπους.
Όπως τονίζεται στο δημοσίευμα, οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές είχαν συμφωνήσει σε μια ανακωχή που θα ξεκινούσε την 1η Φεβρουαρίου ωστόσο μία μέρα νωρίτερα ο Χο Τσι Μιν είχε ξεκινήσει την πίθεση του «Τετ» που αποτέλεσε σημείο καμπής για την έκβαση του πολέμου στο Βιετνάμ.
«Ο στρατηγός σκότωσε τον Βιετκόνγκ και εγώ με την κάμερά μου τον στρατηγό»
Ο άνθρωπος που τράβηξε τη σκανδάλη ήταν ο αρχηγός της αστυνομίας της Σαϊγκόν, στρατηγός Νκγουιέν Νγκοκ Λόαν και αργότερα υποστήριξε πως το θύμα είχε σκοτώσει την οικογένεια ενός από τους αξιωματικούς του. Οι ισχυρισμοί του ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν. Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν πως ο μόνος λόγος για αυτή την εν ψυχρώ εκτέλεση ήταν για να προσφέρει ένα θέαμα στα τηλεοπτικά συνεργεία και τους φωτογράφους που βρίσκονταν στο σημείο.
Η φωτογραφία του Άνταμς έγινε πρωτοσέλιδο σε όλες τις μεγάλες αμερικανικές εφημερίδες και βραβεύτηκε με Πούλιτζερ ενώ η ιστορική της αξίας έγκειται στο ότι η φωτογραφία αυτή επιβεβαίωνε την εκτίμηση ότι οι ΗΠΑ υποστήριζαν τους λάθος ανθρώπους στο Βιετνάμ. Και έτσι η αμφισβήτηση των επιλογών της κυβέρνησης των ΗΠΑ έγινα ακόμη πιο έντονη.
Όσο για τον φωτογράφο; Αυτός δηλώνει μετανοιωμένος για την φωτογραφία. Μέχρι το 2004 οπότε πέθανε, δήλωνε πως η φωτογραφία του χωρίς τα συμφραζόμενα δεν είναι παρά η «μισή αλήθεια». Όπως έλεγε: «ο στρατηγός σκότωσε τον Βιετκόνγκ και εγώ με την κάμερά μου τον στρατηγό».
Ο δε στρατηγός μετά την ήττα των Αμερικανών εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στις ΗΠΑ ενώ το αίτημα να παραπεμφθεί σε δίκη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν καρποφόρησε. Ο πρώην στρατηγός άνοιξε πιτσαρία στην Βιρτζίνια αλλά έκλεισε όταν έγινε γνωστό ποιος ήταν. Πέθανε το 1998, στα 67 του χρόνια από καρκίνο.
Πηγή: Deutsche Welle