Στην περίπτωση της Κάστερ Σεμένια, το αντρικό σώμα χρησιμοποιήθηκε για να καθορίσει τι είναι «κανονικό» για γυναίκες αθλήτριες και τι όχι. Τα τεχνολογικά μέσα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη διαδικασία δεν αποτέλεσαν απλά ένα εργαλείο μέτρησης της «θηλυκότητας». Η τεχνολογία διαμόρφωσε το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα αθλήτρια και καθόρισε τα όρια του γυναικείου σώματος στον αθλητισμό.
Η Περίπτωση της Κάστερ Σεμένια
Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου του 2009, που πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο, η Nοτιοαφρικανή δρομέας μέσων αποστάσεων Κάστερ Σεμένια κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στα 800 μέτρα με ένα «τεράστιο», όπως περιγράφηκε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, περιθώριο των δύο δευτερολέπτων. Μετά από αυτή τη νίκη, η γνησιότητα της Σεμένια ως γυναίκα αμφισβητήθηκε και η Διεθνής Ένωση Ομοσπονδιών Κλασικού Αθλητισμού (IAAF) επιβεβαίωσε ότι προχώρησε σε εργαστηριακές μετρήσεις επαλήθευσης φύλου. Ως αποτέλεσμα, το 2013 η IAAF «εισήγαγε συγκεκριμένους κανονισμούς όσον αφορά τον υπερανδρογονισμό - την παρουσία υπερβολικών επιπέδων αρσενικών ορμονών στο γυναικείο σώμα - σύμφωνα με τους οποίους τα επίπεδα τεστοστερόνης για τις γυναίκες αθλήτριες πρέπει να είναι κάτω από το αντίστοιχο όριο των αντρών» (Murphy, 2012).
Αυτή ήταν μόνο η αρχή μιας υπόθεσης που έλαβε την προσοχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης και είχε πολλές ανατροπές. Την 1η Μαΐου 2019 εκδόθηκε η απόφαση του Αθλητικού Διαιτητικού Δικαστηρίου (CAS), προσθέτοντας νέα δεδομένα στην ήδη πολύπλοκη αυτή υπόθεση. Την ημέρα εκείνη το CAS, ανεξάρτητο όργανο με το σκοπό «την επίλυση νομικών διαφορών στον τομέα του αθλητισμού μέσω διαιτησίας» (Court of Arbitration for Sport, 2019b), δημοσίευσε την απόφασή του για την υπόθεση της Σεμένια και της IAAF. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του CAS, οι κανόνες της IAAF που έχουν να κάνουν με την ταξινόμηση των αθλητών με διαφοροποιήσεις στην ανάπτυξη φύλου (DSD Regulations) είναι πράγματι μεροληπτικές σε χαρακτήρα, αλλά «αυτού τους είδους η μεροληψία είναι ένα απαραίτητο και εύλογο μέσο για την επίτευξη του στόχου της IAAF να προφυλάξει την ακεραιότητα και το χαρακτήρα του γυναικείου αθλητισμού στις εκδηλώσεις που την αφορούν, ένα μέσο καθόλα ανάλογο με το σκοπό που πρέπει να επιτευχθεί» (Court of Arbitration for Sport, 2019a). Ως αποτέλεσμα, η Σεμένια πρέπει να περάσει από μια ιατρική διαδικασία που θα μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης στο σώμα της, αν επιθυμεί να συνεχίσει να αγωνίζεται ως γυναίκα.
Λόγω αυτής της απόφασης, η υπόθεση αυτή κέντρισε και πάλι το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Πολλοί ειδικοί και δημοσιογράφοι επέκριναν την απόφαση του CAS. Το γεγονός ότι τα επίπεδα τεστοστερόνης στο ανθρώπινο σώμα δεν συσχετίζονται απαραίτητα με καλύτερες επιδόσεις στον αθλητισμό τονίστηκε από την Κατρίνα Καρκαζής και τη Ρεμπέκκα Μ. Τζόρνταν-Γιάνγκ. Επιπλέον, υποστηρίχτηκε ότι η απόφαση αυτή εισάγει διακρίσεις σε βάρος των γυναικών που έχουν υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης εκ γενετής (Karkazis & Jordan-Young, 2019). Ο Τζούλιαν Σαβουλέσκου αναλύει την απόφαση του CAS και τονίζει τα δέκα ελαττώματα ηθικού χαρακτήρα που καθιστούν την απόφαση αυτή περιττή, παράλογη και δυσανάλογη προς το σκοπό που θέλει να επιτύχει, ενώ είναι απλώς μια εξόφθαλμη διάκριση εναντίον των γυναικών (Savulescu, 2019).
Πιστεύουμε πραγματικά ότι τα προαναφερθέντα άρθρα προσεγγίζουν σωστά την υπόθεση αυτή. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ακόμη και το CAS αναγνώρισε ότι η απόφαση αυτή έχει μεροληπτικό χαρακτήρα. Επιπρόσθετα, οι δυσκολίες εφαρμογής των εν λόγω κανονισμών, η δυσκολία να αποδειχθεί ότι γυναίκες αθλητές με υψηλή τεστοστερόνη έχουν πραγματικό πλεονέκτημα ως προς τις επιδόσεις τους και οι αρνητικές παρενέργειες της ορμονικής θεραπείας υπογραμμίστηκαν από το ίδιο το CAS (Court of Arbitration for Sport, 2019a).
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, στις παραγράφους που ακολουθούν θα προσπαθήσουμε να συμβάλουμε στη συζήτηση γύρω από αυτήν την υπόθεση. Θα διερευνήσουμε πώς κατασκευάζεται το ανθρώπινο σώμα ως έννοια και θα τονίσουμε το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η τεχνολογία σε αυτή τη διαδικασία. Για να καταλήξουμε στο ότι η τεχνολογία δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ένα απλό όργανο που «μετράει» την τεστοστερόνη στο σώμα μίας αθλήτριας, αλλά στην περίπτωση αυτή η τεχνολογία πρέπει να εκληφθεί ως μια παράμετρος μεγάλης σημασίας, η οποία διαμορφώνει ή και θέτει τα όρια του γυναικείου σώματος στον αθλητισμό.
Οι Διαστάσεις του Ανθρώπινου Σώματος
Ως πρώτο βήμα, είναι σημαντικό να ορίσουμε το ανθρώπινο σώμα ως έχει. Είναι αυτονόητο ότι το ανθρώπινο σώμα δεν πρέπει να θεωρείται ως ένα απλό άθροισμα μυών, οστών και οργάνων, η λειτουργία του οποίου βασίζεται σε χημικές και βιολογικές αντιδράσεις. Το ανθρώπινο σώμα ορίζεται και νοηματοδοτείται στο περιβάλλον στο οποίο ζούμε και αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας. Ως αποτέλεσμα, το ανθρώπινο σώμα έχει ένα νόημα που ξεπερνά την ανατομία του. Σύμφωνα με τον Μαρκ Τζόνσον, υπάρχουν πέντε αλληλένδετες διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος (Johnson, 2008):
Η Βιολογική Διάσταση του Ανθρώπινου Σώματος - Το σώμα ως άθροισμα οργάνων, εγκεφάλου και νευρικού συστήματος, το οποίο άθροισμα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των σωματικών μας λειτουργιών.
Η Οικολογική Διάσταση του Ανθρώπινου Σώματος - Το ανθρώπινο σώμα και το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπάρχει ως κομμάτια μιας αδιαίρετης ολότητας. Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι ξεχωριστό από το περιβάλλον γύρω του. Το ανθρώπινο σώμα και το περιβάλλον γύρω του αναπτύσσονται μαζί.
Η Φαινομενολογική Διάσταση του Ανθρώπινου Σώματος - Το σώμα όπως το ζούμε και το βιώνουμε ως υποκείμενα. Ερχόμαστε σε επίγνωση του σώματος μας μέσα από τα συναισθήματά μας και τις αισθήσεις μας, τα οποία συνθέτουν την αντίληψη μου έχουμε για εμάς.
Η Κοινωνική Διάσταση του Ανθρώπινου Σώματος – Η διάσταση του ανθρώπινου σώματος που δημιουργείται από τη στιγμή που μπαίνουμε σε διαπροσωπικές σχέσεις με άλλους ανθρώπους στο κοινωνικό μας περιβάλλον. Η διάσταση του σώματος που αναπτύσσεται μέσα από τις διαπροσωπικές και διαλογικές μας σχέσεις μέσα στο κοινωνικό μας περιβάλλον.
Η Πολιτισμική Διάσταση του Ανθρώπινου Σώματος – Η διάσταση του ανθρώπινου σώματος που ορίζεται από πολιτισμικές αρχές, πρακτικές, θεσμούς, τελετουργίες και τρόπους αλληλεπίδρασης.
Βρίσκεται πέρα από τη στόχευση του παρόντος άρθρου η λεπτομερής παρουσίαση και ανάλυση των πέντε διαστάσεων του ανθρώπινου σώματος σε σχέση με την περίπτωση της Σεμένια. Ωστόσο, είναι χρήσιμο να εξεταστούν οι διαστάσεις αυτές του ανθρώπινου σώματος στη περίπτωση της Σεμένια και να γίνει μια σύγκριση στον τομέα του αθλητισμού μεταξύ ανδρών και γυναικών. Για λόγους απλότητας, δεν θα εξετάσουμε την κοινωνική διάσταση του ανθρώπινου σώματος (δηλαδή πώς τα βρέφη μαθαίνουν τα πρότυπα σωματικής αλληλεπίδρασης και αποκτούν την κινητικότητα τους μέσω των σχέσεων με τους γονείς, τα αδέλφια τους και άλλους ανθρώπους από το κοινωνικό τους περιβάλλον). Δεν θα εξετάσουμε επίσης τη φαινομενολογική διάσταση του ανθρώπινου σώματος (δηλαδή πώς ερμηνεύουμε και αναλύουμε τις αντιλήψεις, τις συμπεριφορές και τις πεποιθήσεις μας για το σώμα μας). Τέλος, δεν θα εξετάσουμε την οικολογική διάσταση του ανθρώπινου σώματος με το σκεπτικό ότι τα σώματα των αθλητών, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, αναπτύσσονται μέσα το ίδιο περιβάλλον όταν αγωνίζονται.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι κάθε λεπτομερής, και ολοκληρωμένη ανάλυση του ανθρώπινου σώματος (ειδικά στην περίπτωση που κάποιος υιοθετεί την προσέγγιση του Τζόνσον, όπως κάνουμε εμείς στο παρόν άρθρο) πρέπει να εξετάσει λεπτομερώς και τις πέντε διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, πιστεύουμε ότι η εξέταση μόνο της βιολογικής και της πολιτισμικής διάστασης του ανθρώπινου σώματος υποστηρίζει με επάρκεια την επιχειρηματολογία μας. Πιστεύουμε επίσης ότι η πιο λεπτομερής εξέταση της κοινωνικής και φαινομενολογικής διάστασης του ανθρώπινου σώματος θα ενισχύσει και δεν θα αποδυναμώσει την επιχειρηματολογία μας.
Αθλητισμός και η Κατασκευή του Γυναικείου Σώματος
Το επόμενο βήμα είναι να περιγράψουμε πώς η βιολογική και η πολιτισμική διάσταση του ανθρώπινου σώματος συνδέονται μεταξύ τους. Τα όργανα του ανθρώπινου σώματος, τα χρωμοσώματα, οι ορμόνες και τα γεννητικά όργανα αποτελούν τη βιολογική διάσταση του ανθρώπινου σώματος. Αυτό σημαίνει ότι η βιολογία και η ανατομία διαφοροποιούν το αρσενικό από το θηλυκό. Αυτή η διαφοροποίηση ορίζεται ως βιολογικό φύλο (Mikkola, 2017). Παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις αυτή η διαφοροποίηση δεν είναι δυνατή (Fausto-Sterling, 1993), οι περιπτώσεις αυτές δεν θα αναλυθούν περαιτέρω, αφού η εξετασθείσα περίπτωση αφορά μόνο τη διάκριση μεταξύ ανδρών, και γυναικών.
Η κοινωνική/πολιτισμική δόμηση των φύλων (ρόλοι των φύλων, ή έμφυλοι ρόλοι) διαφοροποιεί τους άνδρες (αρρενωπότητα) και τις γυναίκες (θηλυκότητα) (Mikkola, 2017). Ενώ το βιολογικό φύλο βασίζεται στη βιολογική διάσταση, οι έμφυλοι ρόλοι βασίζονται στην πολιτισμική διάσταση του ανθρώπινου σώματος. Αυτό σημαίνει ότι οι έμφυλοι ρόλοι και οι νόρμες που υπαγορεύουν το τι σημαίνει να είσαι άντρας ή γυναίκα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον είναι πολιτισμικά κατασκευασμένες, αν και βασίζονται στη βιολογική διάσταση του ανθρώπινου σώματος. Το ίδιο ισχύει και στον αθλητισμό.
Στην περίπτωση της Σεμένια πρέπει να διακρίνουμε μια σημαντική λεπτομέρεια. Η πολιτισμική διάσταση του ανθρώπινου σώματος, το σώμα που νίκησε τις υπόλοιπες αθλήτριες με ένα τεράστιο περιθώριο (όπως αναφέρθηκε στην αρχή αυτού του άρθρου) ήταν ο καταλύτης που οδήγησε στη ρύθμιση της βιολογικής του διάστασης, που είναι το σώμα που έχει επίπεδα τεστοστερόνης κάτω ένα ορισμένο όριο. Η λεπτομέρεια αυτή καταδεικνύει το μεροληπτικό χαρακτήρα της απόφασης του CAS. Με απλά λόγια, όταν μια αθλήτρια έρχεται πιο κοντά στις επιδόσεις των ανδρών αθλητών, ενώ απομακρύνεται από τις επιδόσεις των υπόλοιπων γυναικών αθλητριών, τότε πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τη βιολογική διάσταση του γυναικείου σώματος, προκειμένου να σταθεροποιήσουμε ή και να ενδυναμώσουμε το στερεότυπο ότι οι άντρες έχουν καλύτερες επιδόσεις στον αθλητισμό.
Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή η πολιτισμική διάσταση δεν ήταν η μόνη παράμετρος που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον επαναπροσδιορισμό της βιολογικής διάστασης του γυναικείου σώματος. Δεν ήταν η μόνη παράμετρος που υπαγόρευε ποια γυναικεία σώματα θεωρούνται «κανονικά» και ποια όχι. Η τεχνολογία αποτελεί ακόμη μία παράμετρο, η σημασία της οποίας δεν πρέπει να αγνοείται.
Για να κατανοήσουμε το ρόλο της τεχνολογίας στον προσδιορισμό του τι θεωρείται «κανονικό» για μια αθλήτρια, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε πώς η τεχνολογία διαμορφώνει τους τρόπους που αντιλαμβανόμαστε και ερμηνεύουμε τον κόσμο. Ένα παράδειγμα είναι το πως το θερμόμετρο αλλάζει την αντίληψη μας για το περιβάλλον γύρω μας και παίζει καθοριστικό ρόλο στο πως ερμηνεύουμε το ζεστό και το ψυχρό. Το θερμόμετρο είναι μια συσκευή η οποία περιέχει κάποιο θερμομετρικό σώμα, δηλαδή ένα σώμα του οποίου το σχήμα ή ο όγκος μεταβάλλονται με όποια μεταβολή της θερμοκρασίας. Έτσι το θερμομετρικό σώμα μετατρέπει οποιαδήποτε αλλαγή θερμοκρασίας σε αριθμητική τιμή. Αυτό το είδος των σχέσεων με το περιβάλλον μας, οι οποίες σχέσεις πραγματώνονται μόνο μέσα από μια διαδραστική σύζευξη του ανθρώπου με τα τεχνολογικά μέσα που αυτός διαθέτει (human-technology relations – χάρη συντομίας στη συνέχεια του κειμένου θα αναφέρονται ως ανθρωπο-τεχνολογικές σχέσεις) ορίζονται από τον Ντον Άιντι ως ερμηνευτικές. Καθώς η ανθρωπο-τεχνολογική σχέση που βασίζεται στη χρήση του εκάστοτε τεχνολογικού μέσου (στην περίπτωση αυτή η μέτρηση της θερμοκρασίας μέσω του θερμόμετρου) βασίζεται σε μια «ειδική πράξη εντός του τεχνολογικού πλαισίου, η οποία πράξη έχει ερμηνευτικό χαρακτήρα» (Idhe, 1990, σελ. 80). Στην περίπτωση μας, μια αριθμητική τιμή ερμηνεύεται ως ένδειξη κρύου ή ζεστού περιβάλλοντος χώρου.
Ωστόσο, τα τεχνολογικά μέσα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να καταλήξουμε στο αν η Σεμένια είναι γυναίκα ή όχι είναι πιο πολύπλοκα και πιο εξελιγμένα από ένα απλό θερμόμετρο. Ως αποτέλεσμα, μπορούμε να πούμε ότι αυτά τα τεχνολογικά μέσα δεν μας βοηθάνε να έχουμε πρόσβαση σε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο ή στην ερμηνεία αυτού, που στην περίπτωση μας είναι η βιολογική διάσταση του θηλυκού σώματος. Μπορούμε να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα, και με βάση την πολυπλοκότητα αυτών των τεχνολογικών μέσων να πούμε ότι δεν παρέχουν απλά μια πρόσβαση, ή μια ερμηνεία ενός φυσικού φαινομένου. Στην περίπτωση μας, μπορούμε να πούμε ότι τα τεχνολογικά μέσα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν καθόρισαν και κατασκεύασαν το γυναικείο σώμα και τα όρια αυτού στον αθλητισμό (ένα σώμα που έχει επίπεδα τεστοστερόνης κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο). Έτσι μπορούμε να πούμε ότι οι προθέσεις των ανθρώπων να προσεγγίσουν το περιβάλλον γύρω τους έρχονται σε συνδυασμό με τις «προθέσεις» των τεχνολογικών μέσων που αυτοί χρησιμοποιούν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η πρόσβαση στο περιβάλλον γύρω μας, όπως αυτό «βιώνεται» από τα τεχνολογικά μέσα που εμείς χρησιμοποιούμε (Verbeek, 2008). Τα τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν «βιώνουν» το ανθρώπινο σώμα ως μια συνάθροιση ορμονών, πρωτεϊνών και χρωμοσωμάτων, χωρίς καμία πολιτισμική διάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ο επαναπροσδιορισμός του τι σημαίνει να είσαι γυναίκα αθλήτρια, και ο ορισμός του «αθλητικού-γυναικείου-σώματος» ως σώμα με φυσικά επίπεδα τεστοστερόνης κάτω από 5 nmol/L (Court Arbitration for Sport, 2019a), χωρίς να ληφθεί καμία άλλη διάσταση του ανθρώπινου σώματος υπόψιν. Οι ανθρώπινες προθέσεις (με σαφή τη διάκριση εις βάρος των γυναικών αθλητριών) αλληλοσυμπληρώθηκαν με το πως τα τεχνολογικά μέσα «βιώνουν» το ανθρώπινο σώμα, το ανθρώπινο σώμα μειώθηκε μόνο στη βιολογική του διάσταση και το επίπεδο τεστοστερόνης προέκυψε ως ένας κρίσιμος παράγοντας που ορίζει τη θηλυκότητα.
Επίλογος
Την εποχή που το φύλο της αμφισβητήθηκε, και εξετάστηκε εξονυχιστικά, η Κάστερ Σεμένια, μέσω των νόμιμων αντιπροσώπων της, δήλωσε τα εξής: «Οι πιο ευαίσθητες και προσωπικές λεπτομέρειες της ύπαρξης μου υποβλήθηκαν σε ένα αδικαιολόγητο και αδιάκριτο έλεγχο» (Murhpy, 2012 ).
Θα θέλαμε να συμπληρώσουμε τη δήλωση της λέγοντας τα εξής. Το σώμα της Κάστερ Σεμένια χρησιμοποιήθηκε για να μπει ένα σαφές όριο μεταξύ του αντρικού και του γυναικείου σώματος στον αθλητισμό. Το σώμα της χρησιμοποιήθηκε με σκοπό τη δημιουργία ενός νέου ορισμού της βιολογικής διάστασης του γυναικείου σώματος στον αθλητισμό (ένα σώμα με φυσικό επίπεδο τεστοστερόνης κάτω από 5 nmol/L). Η πολιτισμική διάσταση του γυναικείου σώματος (οι γυναίκες αθλήτριες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν με τους άνδρες αθλητές) επιβλήθηκε στη βιολογική διάσταση του γυναικείου σώματος και επέβαλλε τον μετασχηματισμό του. Κάτι αντίστοιχο δεν συνέβη με τους άνδρες αθλητές, όσο γρήγοροι και να ήταν. Για παράδειγμα, κανένας άνδρας αθλητής δεν εξετάστηκε ως προς την τεστοστερόνη του και κανένας κανονισμός δεν υπαγορεύει ότι ένα αρσενικό σώμα πρέπει να έχει φυσική τεστοστερόνη κάτω από το επίπεδο που μπορεί να βρεθεί στις κορυφαίες αθλήτριες πολλαπλασιασμένο επί δύο ή τρεις φορές (στην περίπτωση αυτή κάτω 10 ή 15 nmol/L). Ο άνδρας αθλητής είναι ελεύθερος να είναι γρήγορος. Η γυναίκα αθλήτρια πρέπει να είναι γρήγορη, αλλά όχι τόσο γρήγορη ώστε να αμφισβητήσει ή έστω να πλησιάσει τις επιδόσεις των ανδρών στον αθλητισμό. Δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε αν θα πρέπει να επιτρέπεται σε μια αθλήτρια καλαθοσφαίρισης να παίζει μπάσκετ σε περίπτωση που είναι ψηλότερη από κάποιους άντρες καλαθοσφαιριστές.
Τέλος, η υπόθεση της Κάστερ Σεμένια έχει μία ακόμη σημαντική διάσταση. Η υπόθεση αυτή καταδεικνύει την εγκυρότητα της θέσης του Ίαν Χάκινγκ ότι «με τις συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις, στο τέλος είναι βέβαιο ότι θα κερδίσει ο νεο-Καρτεσιανισμός» (Hacking, 2007, σελ. 105 [έμφαση προστέθηκε]). Με αυτή την έννοια, η διάκριση μεταξύ του ανθρώπινου νου και του ανθρώπινου σώματος γίνεται ξανά επίκαιρη. Η νόηση ορίζεται ως το «σκεπτόμενο, μη-εκτατό πράγμα», ενώ το σώμα ως το «εκτατό, αισθητό πράγμα» (Shirry, 2019). Η νόηση ταυτίζεται με τον εαυτό μας, το «εγώ» που καθένας από εμάς είναι. Και το σώμα αναγνωρίζεται ως ένα εκτακτό πράγμα, το οποίο μπορεί να μεταμορφωθεί και να αναδιαμορφωθεί. Το ανθρώπινο σώμα γίνεται αντιληπτό ως μια μηχανή που πρέπει να είναι στη σωστή κατάσταση. Ακριβώς όπως οι μηχανές έχουν εξαρτήματα, έτσι και το σώμα μας. Εάν αυτά τα εξαρτήματα δυσλειτουργούν, μπορούμε να τα αλλάξουμε (πχ. μεταμοσχεύσεις οργάνων, ορμονοθεραπεία, κλπ.). Αυτή η μηχανική αντίληψη του ανθρώπινου σώματος είναι εμφανής στην εξεταζόμενη περίπτωση. Εάν το σώμα της Σεμένια δεν έρχεται σε αρμονία με αυτό που ορίζεται ως θηλυκό σώμα «στη-σωστή-κατάσταση» (δηλαδή ένα σώμα οι επιδόσεις του οποίου είναι πολύ κοντά στις επιδόσεις των γυναικών αθλητριών, και αρκετά μακριά από τις αντίστοιχες επιδόσεις των ανδρών, έτσι ώστε να μην αμφισβητήσει την ανδρική υπεροχή στον αθλητισμό), θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να το επαναφέρουμε πίσω στη «φυσιολογική του κατάσταση». Αυτό το συμπέρασμα έχει κανονιστικό χαρακτήρα και καταδεικνύει ότι η ηθική προσέγγιση και ανάλυση των τεχνολογικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν στην περίπτωση της Σεμένια είναι τουλάχιστον προβληματική.
Σύμφωνα με τον Μάρκ Τζόνσον:
«Το σώμα μας είναι το επίκεντρο του τι και ποιοι είμαστε. Το σώμα μας δεν είναι απλώς μια ολότητα όπου η νόηση και η συναίσθηση μπορούν απλά να εμφανιστούν, σαν να μπορούσαν να εμφανιστούν κάπου αλλού, αλλά έτυχε να εμφανιστούν στο σώμα μας. Αντίθετα, το σώμα μας διαμορφώνει τόσο το τι, αλλά και το πως βιώνουμε, σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε, εκτιμούμε και ενεργούμε. Το σώμα μας διαμορφώνει το ποιοι είμαστε με τέτοιο τρόπο ώστε να εμπλέκεται σε όλους τους πιθανούς τρόπους με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε το εαυτό μας» (Johnson, 2008, σελ. 167 [έμφαση προστέθηκε]).
Αυτό σημαίνει ότι δεν αμφισβητήθηκαν απλώς οι σωματικές δυνατότητες και η θηλυκότητα της Κάστερ Σεμένια. Η προσωπική της ταυτότητα και ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον εαυτό της επίσης τέθηκαν υπό αμφισβήτηση. Η απόφαση του CAS έθεσε υπό αμφισβήτηση τις διαστάσεις του σώματος της και αμφισβήτησε την προσωπικότητα της στο σύνολο της. Στο τέλος πρέπει να αναρωτηθούμε. Αγωνίστηκε η Σεμένια ως ένα σώμα στην «πληρότητα» του; Ή μήπως ανταγωνίστηκε ως ένα σώμα με μόνο τη βιολογική του διάσταση, το οποίο πρέπει να βρίσκεται «στη-σωστή-κατάσταση», όπως αυτή υπαγορεύεται από την αντίληψη μας για το γυναικείο σώμα στον αθλητισμό και τις προκαταλήψεις που τη χαρακτηρίζουν; Πρόκειται να σεβαστούμε την ακεραιότητα της βιολογικής διάστασης του σώματος της και το δικαίωμα της να την υπερασπιστεί; Ή μήπως το σώμα της είναι απλώς μια μηχανή που πρέπει να είναι «στη-σωστή-κατάσταση» και σε αρμονία με το τι αντιλαμβανόμαστε ως ανθρώπινο σώμα, ιδίως όταν η αντίληψη μας καθορίστηκε από τα τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν, χωρίς να υπάρξει καμία ηθική ανάλυση και εξέταση των μέσων αυτών;
Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε με τον τίτλο “The Mediated Construction of the Female Body in Sports”: http://ow.ly/9dpT50vmmQx
Βιβλιογραφία.
Court of Arbitration for Sport. (2019a). CAS Arbitration: Caster Semenya, Athletics South Africa (ASA) and International Association of Athletics Federations (IAAF): Decision, Media Release/Athletics. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από https://www.tas-cas.org/fileadmin/user_upload/Media_Release_Semenya_ASA_IAAF_decision.pdf
Court of Arbitration for Sport. (2019b). Frequently Asked Questions. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από https://www.tas-cas.org/en/general-information/frequently-asked-questions.html
Fausto‐Sterling, A. (1993). The Five Sexes. The Sciences, 33(2), 20–24.
Hacking, I. (2007). Our Neo-Cartesian Bodies in Parts. Critical Inquiry, 34(1), 78–105.
Johnson, M. (2008). What Makes a Body? Journal of Speculative Philosophy, 22(3), 159–169.
Ihde, D. (1990). Technology and the Lifeworld: From Garden to Earth. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
Karkazis, K., & Jordan-Young, R. M. (2019). The Myth of Testosterone. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από https://www.nytimes.com/2019/05/03/opinion/testosterone-caster-semenya.html?action=click&module=RelatedLinks&pgtype=Article
Mikkola, M. (2017). Feminist Perspectives on Sex and Gender. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.). Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από https://plato.stanford.edu/archives/win2017/entries/feminism-gender/
Murphy, S. (2012). London 2012 Olympics: Is Measuring Athletes’ ‘Femaleness’ Ever Acceptable? Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από http://www.theguardian.com/commentisfree/2012/jun/14/olympics-2012-measuring-athletes-femaleness-acceptable
Savulescu, J. (2019). Ten Ethical Flaws in the Caster Semenya Decision on Intersex in Sport. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από http://theconversation.com/ten-ethical-flaws-in-the-caster-semenya-decision-on-intersex-in-sport-116448
Skirry, J. (2019). René Descartes: The Mind-Body Distinction. Internet Encyclopedia of Philosophy, James Fieser & Bradley Dowden (ed.). Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από https://www.iep.utm.edu/descmind/
Verbeek, P.P. (2008). Cyborg Intentionality: Rethinking the Phenomenology of Human–Technology Relations. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 7(3), 387–395.
Περαιτέρω Βιβλιογραφία.
Böhme, G. (2012). Invasive Technification: Critical Essays in the Philosophy of Technology (C.Shingleton, Trans.). London — New Delhi — New York — Sydney: Bloomsbury.
Butler, J. (2011). Bodies That Matter: On the Discursive Limits of Sex. London and New York: Routledge Classics.
Lennon, K. (2014). Feminist Perspectives on the Body. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2014 Edition), Edward N. Zalta (ed.). Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου, 2019, από https://plato.stanford.edu/archives/fall2014/entries/feminist-body/
Copyright © ethtropy.com