«Η αρρώστια είναι ένα μοναστήρι που έχει τον κανόνα, την άσκηση, τις σιωπές και τις εμπνεύσεις του»
-Αλμπέρ Καμύ
Από την «Πανούκλα» του Καμύ έως και τον πρόσφατο HIV, το φαινόμενο του νέου κορωνοϊού ήρθε να ταράξει τη συλλογική μοίρα της ανθρωπότητας και να κλονίσει τις ισορροπίες ανάμεσα στα κράτη, αποδεικνύοντας πως το οικουμενικό αγαθό της υγείας δεν είναι διόλου δεδομένο, όσο προηγμένα και αν είναι σήμερα τα παγκόσμια συστήματα υγείας. Λίγους μήνες πριν, η σκέψη ότι μια επιδημική έκρηξη θα δοκιμάζει και θα διαμορφώνει το πλαίσιο μιας νέας κακώς εννοούμενης κανονικότητας φάνταζε αφελής, ίσως και χωροχρονικά άστοχη, αφού αρκετοί υμνώντας το εγκώμιο των τεχνολογικών επιτευγμάτων, των ιατρικών εξελίξεων, ακόμη και τους μηχανισμούς προληπτικής προστασίας θα έθεταν σοβαρά εμπόδια στην εδραίωση ενός βαθύτερου προβληματισμού. Ίσως εν τέλει ένα από τα συμπεράσματα, μεταξύ των πολλών, που πρόκειται να λάβουν πρωταγωνιστική θέση την επαύριον του ιού να είναι και ο εκτοπισμός όλων εκείνων των βεβαιοτήτων που μας κρατούν πίσω, ερμητικά αθωράκιστους και ανυποψίαστους στο φύσει απροσδόκητο και στον τροχό της αιωνιότητας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η πρώτη φάση που διήλθαν τα περισσότερα κράτη ήταν εκείνη της άρνησης για την συγκροτημένη αντιμετώπιση της κρίσης.
Βέβαια, η νέα πραγματικότητα ήρθε να δοκιμάσει και τις δικές μας αντοχές, ιδίως στους τομείς της συνέπειας, της καρτερίας, της πειθαρχίας, ακόμη και στο πεδίο της προσαρμοστικότητας, δεδομένου ότι οι ζωές μας μπήκαν σε μια τελείως διαφορετική και πρωτόγνωρη τροχιά, μιας και κλήθηκαν να ενταχθούν σε νέα μέτρα και σταθμά. Κάποιες φορές αυτό επιτεύχθηκε με μεγαλύτερη και άλλες με λιγότερη επιτυχία, ωστόσο ο συνολικός μας βηματισμός επιτρέπει να έχουμε μια συγκρατημένη αισιοδοξία. Αισιοδοξία, διότι αποδεικνύεται πως οι πρακτικές αποδίδουν και συγκρατημένη, διότι η απειλή παρουσιάζεται σε πολλές εκφάνσεις της μη μετρήσιμη.
Μια κρίση έχει το εγγενές προνόμιο να αναδεικνύει το πραγματικό κράμα που διέπει μια κοινωνία, παρόλο που μερικές φορές αυτό μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για εκείνη, αν δεν μπορεί να σταθεί με επάρκεια και αξιοπρέπεια απέναντι σε αυτό. Το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν το ξημέρωμα και αυτό αρκετές φορές μπορεί να γεννήσει σοβαρά προβλήματα, εάν κάποιοι χαθούν σε αυτό, ενώ μόνο λίγοι πιστέψουν στην έλευση της αυγής. Η περίοδος των μνημονίων και των μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας μπορεί να παρήλθε ανεπιστρεπτί, επισφραγίζοντας ένα από τα πιο επώδυνα κεφάλαια της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ωστόσο οι μνήμες και οι πληγές παραμένουν ακόμη νωπές, με κυρίαρχη εκείνη του συμπλέγματος της πολιτικής περιφρόνησης. Η συντριπτική πλειοψηφία έχασε την πίστη της στις δυνάμεις του πολιτικού πολιτισμού, ενώ η όποια εμπιστοσύνη για ανάκαμψη δημιουργούσε συναισθήματα καχύποπτα, στην καλύτερη αδιάφορα.
Οι αβέβαιες ημέρες που διανύουμε έχουν δημιουργήσει όμως και μια νέα υφή γύρω από την πρόσληψη της πολιτικής, η οποία έχει απομακρυνθεί σημαντικά από εκείνη του παρελθόντος, όχι όμως σε αναγκαίο και ικανό βαθμό για να επισφραγίσει άφοβα την εκτίμηση και την πίστη μας σε αυτή. Μέσα από τις γκρίζες ημέρες της πανδημίας έχει επανέλθει το αίτημα για την εξέταση του πολιτικού συστήματος από μια τελείως διαφορετική σκοπιά. Ένα αίτημα που μας βρίσκει την φορά αυτή περισσότερο ανοιχτούς και ιστορικά ωριμότερους για την αποφυγή προκατειλημμένων και αδιαπραγμάτευτων απαντήσεων, όπως φυσικά και με περισσότερη γνώση, αφού η εμπειρία των προηγούμενων ετών έπαιξε τον δικό της ρόλο στην διαμόρφωση νέων συνειδήσεων. Η αποδυνάμωση της πεποίθησης ότι η πολιτική δεν είναι ικανή για λύσεις ουσίας φιλοδοξεί να είναι μια σημαντική κληρονομιά για το μέλλον. Η πρώτη κρίση ήταν αρκετή για να διαψεύσει συθέμελα την εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του πολιτικού σώματος δημιουργώντας απροσπέλαστα εμπόδια. Η νέα σημερινή κρίση ανοίγει τον δρόμο για την άρση των εμποδίων που μας κρατούσαν πίσω. Ας είναι.
Αφήνοντας κατά μέρος τα πρωτοφανή γεγονότα, είναι προφανές ότι η επανεκκίνηση και η αναζωογόνηση της οικονομίας θα είναι ένα προκλητικό και τιτάνιο έργο. Μαζί με την οικονομία, θα τεθεί σε πρώτη γραμμή και η κάλυψη των παράπλευρων απωλειών. Η αυριανή ημέρα μας καλεί για μια νέα ανάγνωση του παγκόσμιου εκκρεμούς. Μένει πλέον να γίνουν και οι σωστές ερμηνείες.