Η λίμνη Κορώνεια πεθαίνει από ανεπάρκεια της γραφειοκρατίας

Ωστόσο η λύση είναι απλή, σχεδόν αυτονόητη.
Λίμνη Κορώνεια (φωτογραφία αρχείου)
Λίμνη Κορώνεια (φωτογραφία αρχείου)
siete_vidas via Getty Images

Στην Λίμνη Κορώνεια εντοπίζονται τις τελευταίες δέκα μέρες χιλιάδες νεκρά ψάρια στις όχθες. Πριν να στεγνώσει εντελώς η λίμνη το οξυγόνο καταναλώνεται λόγω του ευτροφισμού, δηλαδή της υπέρμετρης ανάπτυξης του φυτοπλαγκτού το οποίο όταν αποδομείται στην συνέχεια οδηγεί σε κατανάλωση του οξυγόνου από τους οργανισμούς που το αποσυνθέτουν.

Είναι ένα φαινόμενο που έχει συμβεί πάλι στο παρελθόν, το 2004 και το 2007. Τότε μάλιστα ακολούθησαν θάνατοι εκατοντάδων ψαροφάγων ειδών πουλιών όπως οι αργυροπελεκάνοι και ερωδιοί. Αυτό οφείλονταν στην ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων λόγω της νεκρής βιομάζας των ψαριών. Είναι πολύ πιθανόν να συμβεί και φέτος αυτό το φαινόμενο αν δεν βρέξει σύντομα, ώστε να ανέβει η στάθμη της λίμνης.

Το πρόβλημα με την στάθμη της λίμνης και την ποιότητα των υδάτων είναι πολύ γνωστό εδώ και δεκαετίες. Τα αίτια για την πτώση της στάθμης είναι πάρα πολλά. Έχουν γίνει πάρα πολλές μελέτες ακόμα και διδακτορικά για το θέμα. Όσον αφορά την ρύπανση, αυτή έχει περιοριστεί καθώς έχουν σταματήσει εδώ και δεκαετίες τα βαφεία και τα βασικά προβλήματα σήμερα είναι η ρύπανση από την πλημμελή λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων του Λαγκαδά και η ρύπανση που φτάνει στη λίμνη από τα ποτάμια όπως τα διαφεύγοντα στραγγίδια από τον ΧΥΤΑ της Μαυροράχης (ο βασικός ΧώροςΥγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων της Θεσσαλονίκης).

Για την Κορώνεια έχουν δαπανηθεί πάρα πολλά χρήματα σε μελέτες και σχέδια, μερικά από τα οποία περιλάμβαναν και την λύση μεταφοράς υδάτων από τον Αλιάκμονα. Αυτό το φαραωνικό σχέδιο απορρίφθηκε και σχεδιάστηκε μία λύση μικρής εκτροπής δύο ρεμάτων που κατέληγαν στην ενωτική διώρυγα Κορώνειας - Βόλβης. Αντί δηλαδή το νερό να πηγαίνει προς την Λίμνη Βόλβη, που βρίσκεται λίγο χαμηλότερα υψομετρικά, να οδηγείται πρώτα στην Κορώνεια για να διατηρήσει τη στάθμη της. Σε παλιές εποχές η λίμνη Κορώνεια υπερχείλιζε προς την Βόλβη και αυτή υπερχειλίζει ακόμα κάποιες χρονιές, μέσω του Ρήχειου ποταμού στα Στενά της Ρεντίνας, προς τον Στρυμονικό κόλπο.

Για να γίνει αυτό διαμορφώθηκε μία Λεκάνη Αναρρύθμισης η οποία δέχεται τα νερά δύο ρεμάτων εκατέρωθεν (Σχολαρίου και Λαγκαδικίων) και τα διοχετεύει στην Κορώνεια. Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε ήταν το μπάζωμα αυτού του συστήματος από τα φερτά υλικά του ρέματος. Έτσι αν και δαπανήθηκαν πολλά χρήματα η λύση αυτή δεν λειτουργεί.

Συγκέντρωση φερτών στο θυρόφραγμα από το ρέμα Σχολαρίου προς την τάφρο που οδηγεί προς την λεκάνη αναρρύθμισης και επί της κοίτης της τάφρου.
Συγκέντρωση φερτών στο θυρόφραγμα από το ρέμα Σχολαρίου προς την τάφρο που οδηγεί προς την λεκάνη αναρρύθμισης και επί της κοίτης της τάφρου.
Δημήτρης Μπούσμπουρας

Για να αντιμετωπιστεί υπάρχουν δύο τρόποι: Είτε η κατασκευή υδρονομικών έργων με τη μορφή τοιχίων αντιστήριξης όπου συγκρατούνται τα φερτά και αυτές οι θέσεις πρέπει να καθαρίζονται περιοδικά, είτε ο καθαρισμός των φερτών υλών ακριβώς πριν από την Λεκάνη Αναρρύθμισης. Και στις δύο περιπτώσεις στην θέση αυτή το υλικό που συγκεντρώνεται είναι κυρίως αμμώδες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Είχε μάλιστα ζητηθεί από τον Δήμο της περιοχής να προβεί σε συγκέντρωση αυτού του υλικού αλλά γραφειοκρατικές διαδικασίες δεν το επέτρεψαν.

Σχέδιο της περιοχής της Λεκάνης Αναρρύθμισης
Σχέδιο της περιοχής της Λεκάνης Αναρρύθμισης

Είναι σαφές ότι η πρώτη λύση είναι προτιμότερη. Απαιτείται όμως μία ειδική χρηματοδότηση - πολύ μικρή σε σχέση με τις τεράστιες δαπάνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την σωτηρία της Κορώνειας. Ο περιοδικός καθαρισμός όμως μπορεί να είναι μία διαδικασία αυτοχρηματοδοτούμενη καθώς το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως άμμος στον κατασκευαστικό τομέα.

Άλλη μία φορά αποδεικνύεται η ανεπάρκεια του δημόσιου μηχανισμού. Στην συγκεκριμένη περίπτωση την διαχείριση την είχε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και οι τεχνικές της υπηρεσίες. Καθώς δεν υπήρχε ένας επαρκής συντονισμός από το Υπουργείο Περιβάλλοντος η Περιφέρεια αφού ολοκλήρωσε τα προηγούμενα έργα θεώρησε, παρά τις επισημάνσεις πολλών1, ότι το ζήτημα πλέον πρέπει να περάσει στα χέρια του Φορέα Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών Κορώνειας Βόλβης Χαλκιδικής, ο οποίος όμως ούτε μηχανήματα ούτε χρήματα διαθέτει.

Η λύση είναι απλή, σχεδόν αυτονόητη. Δυστυχώς δεν είναι αυτονόητη η κίνηση των υπηρεσιών μέσα στο κλίμα της ατέλειωτης γραφειοκρατίας.

1Με πολύ έμφαση είχα σημειώσει και γραπτώς το ζήτημα σε μελέτη που είχαμε ολοκληρώσει το 2017 με θέμα την «Διαχείριση των καλαμιώνων της Κορώνειας»

Δημοφιλή