Σιγά-σιγά βγαίνουμε από τον κατ’ οίκον περιορισμό και η σημερινή Ημέρα της Μητέρας θα είναι πολύ διαφορετική φέτος. Τα σχολεία δεν λειτουργούν κι έτσι οι μητέρες δεν θα πάρουν τις χειροτεχνίες που έφτιαχναν συνήθως τα παιδιά εκεί. Τα ανθοπωλεία θα κάνουν διανομές στα σπίτια. Δεν ξέρω αν οι σύζυγοι θα έχουν διάθεση να ετοιμάσουν πρωινό και αν τα παιδιά θα γράψουν ποιήματα ή αν θα κλαίνε επειδή θα θέλουν να παίξουν περισσότερο βιντεοπαιχνίδια. Οι ίδιες οι μητέρες μετά από αυτούς τους δύο μήνες ίσως να νιώθουν μεγάλη αμφιθυμία για τον ρόλο τους αυτό. Για πολλές η περίοδος της καραντίνας ήταν εξουθενωτική κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουν θυμό, λύπη, φόβο. Κάποια στιγμή πρέπει να δούμε τη μητρότητα πίσω από τα λουλούδια και τις κάρτες, πίσω από τις ευτυχισμένες στιγμές των διαφημίσεων και να καταλάβουμε ως κοινωνία πόσο χρειάζεται να τη στηρίξουμε.
Η σύγχρονη γυναίκα και πριν την πανδημία βρισκόταν σε έναν αγώνα δρόμου και σε μια διαρκή προσπάθεια να εξισορροπήσει πολλούς ρόλους που είχε αναλάβει. Πολύωρη εργασία, νοικοκυριό, ενδεχομένως τη φροντίδα των δικών της γονιών ή άλλων συγγενών. Ταυτόχρονα έπρεπε να φροντίζει την εμφάνισή της, να διατηρεί τη θηλυκότητά της μιας και είχε προκύψει ένα νέο πρότυπο που προωθούσε ο κόσμος της τηλεόρασης και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τραγουδίστριες, ηθοποιοί, παρουσιάστριες διαφήμιζαν κατά κόρον τις εγκυμοσύνες, τους τοκετούς, τις λοχείες τους, ακόμη και τα ίδια τους τα παιδιά. Είναι πολύ δύσκολη μια ισορροπία ανάμεσα σε όλους αυτούς τους ρόλους. Εάν δεν υπήρχε βοήθεια από τον σύντροφο ή άλλα πρόσωπα όλα αυτά μαζί πολύ απλά δεν μπορούσαν να γίνουν.
Στη διάρκεια της πανδημίας η σύγχρονη μητέρα βρέθηκε μέσα στο σπίτι, χωρίς βοήθεια από τους παππούδες και τις γιαγιάδες αλλά με έντονο φόβο για την υγεία τους. Κλήθηκε να εργαστεί από το σπίτι ταϊζοντας ταυτόχρονα το μωρό της ή να κάνει τη δασκάλα φοβούμενη πως τα παιδιά της θα ξεχάσουν να γράφουν. Χρειάστηκε να ξαναγνωριστεί με τον σύζυγό της, εάν κι εκείνος δούλεψε από το σπίτι, και να διαπραγματευτεί εκ νέου τα όριά της. Εάν ήταν μόνη μητέρα, ήταν το μόνο πρόσωπο που μπορούσε να φροντίσει τα παιδιά της κι έτσι θα ένιωθε πως δεν μπορούσε ούτε να αρρωστήσει ενώ ταυτόχρονα κατέρρεε από σωματική και ψυχική κούραση. Δεν είχε κανένα τρόπο να διασκεδάσει και ίσως να δυσκολευόταν να επικοινωνήσει με τις φίλες της, εάν κι εκείνες πάλευαν με τις δικές τους ευθύνες και τη δική τους εξάντληση. Όλα αυτά μέσα σε μια κοινωνία που βυθιζόταν στον τρόμο, μέσα στην αίσθηση του θανάτου, μέσα σε μια τεράστια οικονομική αβεβαιότητα που έχει ήδη αρχίσει να γκρεμίζει όσα χτίζαμε τα τελευταία χρόνια.
Όσες γυναίκες ήταν τυχερές και είχαν μια συντροφική σχέση με σεβασμό, επικοινωνία και κατανόηση σίγουρα θα ήταν πιο ήρεμες στην πανδημία. Πολλές μπορεί να βρήκαν κρυφές ευκαιρίες σε αυτήν την έλλειψη επιλογών, να διάβασαν πολλά παραμύθια, να έπαιξαν, να τραγούδησαν με τα παιδιά τους ή και να ξεκουράστηκαν από τις συνεχείς δραστηριότητες που τελικά με κάποιο τρόπο διασπούν την οικογένεια. Ίσως να κατάλαβαν πως η ευτυχία είναι σε μικρές στιγμές, πως χρειάζεται να είμαστε ευγνώμονες για τα όσα έχουμε, πως τα πολλά περιττά πολλές φορές μας αποσπούν από την ουσία.
Μέσα στην πανδημία όμως προβλήματα, όπως η κακοποίηση, η αναπηρία, ψυχικές ή σωματικές ασθένειες μπορεί να επιδεινώθηκαν τρομερά. Ακόμη και σε οικογένειες που δεν είχαν κάποιο σοβαρό πρόβλημα πριν ο εγκλεισμός μπορεί να προκάλεσε ευερεθιστότητα, άγχος, θλίψη στα παιδιά ή στους γονείς τους. Οι συζυγικές συγκρούσεις ήταν πολύ πιο δύσκολες γιατί πλέον δεν μπορούσες να αποφύγεις τον σύντροφό σου, έπρεπε ξανά και ξανά να ζεις τις ίδιες διαφωνίες, τα ίδια παράπονα, τις ίδιες δυσκολίες.
Σε καμία περίπτωση δεν θέλω να πω πως δεν υπάρχουν άντρες που δεν δυσκολεύτηκαν, που δεν αγωνιούν, που δεν προσπαθούν για τα παιδιά τους. Δεν είμαι καθόλου υπέρ της «μητρικής παντοκρατορίας», όπως πολύ ωραία ένας πατέρας το έθεσε σε κάποια συνομιλία μας επί του θέματος. Το παρόν άρθρο εστιάζει στη μητέρα με αφορμή την γιορτή της, που φέτος θα είναι σίγουρα διαφορετική.
Ο κορονοϊός έτσι ξαφνικά μας έδειξε ότι είμαστε ένα τίποτα και όταν λέω «είμαστε» δεν εννοώ ο καθένας μας χωριστά αλλά ακόμη και η ίδια η ανθρωπότητα μπορεί να χάσει έτσι απλά αυτά που χτίζει επί αιώνες. Χρειάζεται λοιπόν να επενδύσουμε στην ενδυνάμωση των πολιτών, χρειάζεται να μπορούν οι οικογένειες να έχουν ψυχική ανθεκτικότητα, να μπορούν να επικοινωνούν, να δίνουν και να παίρνουν βοήθεια από άλλες οικογένειες. Χρειάζεται να επενδύσουμε στην κοινότητα και στα σχολεία, στην ψυχική υγεία των παιδιών και όχι μόνο στις γνωστικές τους δεξιότητες που θα μας κάνουν «περήφανους».
Χρειάζεται να επενδύσουμε στην αλληλεγγύη γιατί ο καθένας μόνος του παρασύρεται, όλοι μαζί όμως γινόμαστε δυνατοί. Η μητέρα συνήθως είναι ο συνδετικός κρίκος μιας οικογένειας, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να υποστηρίζουμε τη μητρότητα. Είμαι σχεδόν σίγουρη πως μια κοινωνία με ενωμένες, ενδυναμωμένες, ικανοποιημένες μητέρες θα είναι μια κοινωνία όχι μόνο πιο ευτυχισμένη, αλλά και πολύ πιο ισχυρή.