Η «Μπλε» Οικονομία στο παζλ της αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής

Χώρες σαν την δική μας, με τόσο ευρύ θαλάσσιο πλούτο, θα πρέπει να αξιοποιήσουν την θάλασσα, τις τεχνολογίες που προσφέρονται σε σχέση με αυτή στα πλαίσια μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης,
Container ship traveling on Aegean sea. Greece.
Container ship traveling on Aegean sea. Greece.
StratosGiannikos via Getty Images

Με τον όρο «Μπλε» Οικονομία, θα μπορούσαμε να ομαδοποιήσουμε το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το θαλάσσιο περιβάλλον και την εκμετάλλευση του. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. δίνει πολύ μεγάλη βαρύτητα στην ανάπτυξη της «Μπλε» Οικονομίας, ενώ στις δραστηριότητες της συγκαταλέγει το θαλάσσιο εμπόριο, την κατασκευή και ανακύκλωση πλοίων, τις λιμενικές υποδομές, την αλιεία, τις υδατοκαλλιέργειες, τον θαλάσσιο τουρισμό, αλλά και τομείς που αφορούν άμεσα στην ενέργεια, όπως την θαλάσσια εξόρυξη πετρελαίου και αερίου, την παράκτια αιολική ενέργεια και την κυματική ενέργεια.

Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό ότι η «Μπλε» Οικονομία, εφάπτεται με πολλούς τομείς σχετικούς με την προστασία του περιβάλλοντος και πως η ανάπτυξη της θα πρέπει όχι μόνο να πραγματοποιείται σε όρους βιωσιμότητας, αλλά και να συμβάλει στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε μια πιο ολιστική λογική. Ενδεικτικά, παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα για την εμπλοκή της «Μπλε» Οικονομίας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Αρχικά, η ναυτιλία, η οποία είναι η ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου εμπορίου, αλλά και ένας από τους κλάδους με υψηλή συμμετοχή στην εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, αναμένεται να ακολουθήσει τις επιταγές της παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης, κάνοντας χρήση καυσίμων πιο φιλικών στο περιβάλλον, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), ο ηλεκτρισμός, το βιοντίζελ, η μεθανόλη, το υδρογόνο ή ακόμη και τα πυρηνικά καύσιμα.

Παράλληλα, η αυξημένη τάση της ανακύκλωσης πλοίων, πέρα από τα προφανή οφέλη που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία, συμβάλει στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων αλλά και της ανθρώπινης υγείας, καθώς κατά τις διαδικασίες ανακύκλωσης απομονώνονται και απομακρύνονται όλα τα επιβλαβή για τον άνθρωπο και το περιβάλλον μέρη του πλοίου.

Την ίδια στιγμή, τα «έξυπνα» λιμάνια, ή αλλιώς λιμάνια τα οποία αξιοποιούν νέες τεχνολογίες ανάλυσης δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης, κερδίζουν ολοένα και περισσότερο χώρο στον κλάδο των υποδομών. Αυτό το πετυχαίνουν εφαρμόζοντας πιο αποτελεσματικά πρακτικές για την μείωση αρνητικών για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, συνεπειών, όπως η τοπικά αυξημένη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα, η ηχορύπανση αλλά και τα αυξημένα επίπεδα σκόνης στην ατμόσφαιρα.

Σε συνέχεια, ο εξορθολογισμός και εκσυγχρονισμός οικονομικών δραστηριοτήτων όπως η αλιεία και οι υδατοκαλλιέργειας, μπορούν να συμβάλουν τόσο στην οικονομική ανάπτυξη τοπικών οικονομιών όσο και την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εφαρμογής ποσοστώσεων στην αλίευση, δίνοντας έτσι την δυνατότητα από την μια πλευρά να ρυθμίζεται η αγορά από πλευράς προσφοράς, προς όφελος των αλιέων, και από την άλλη πλευρά να προστατεύεται η βιώσιμη ανάπτυξη των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Ταυτόχρονα, η αύξηση επενδύσεων σε υδατοκαλλιέργειες, δίνει την δυνατότητα στην αγορά να αντισταθμίσει το ενδεχόμενο έλλειμμα της προσφοράς από την αλιεία, αυτή την φορά προς όφελος των καταναλωτών, αλλά για ακόμη μια φορά εξυπηρετώντας την βιωσιμότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Επιπλέον, ο θαλάσσιος οικοτουρισμός είναι μια ιδέα με συνεχώς αυξανόμενη απήχηση, η οποία ενσωματώνει, ,μεταξύ άλλων, πρακτικές όπως η βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων, η βελτιωμένη διασύνδεση μεταξύ των νησιών και η ενθάρρυνση της διαφοροποίησης συγκεκριμένων θαλάσσιων προορισμών, με στόχο την ισορροπία της οικονομικής ανάπτυξης από τον τουρισμό και της διαφύλαξης του θαλάσσιου πλούτου.

Επίσης, αδιαμφισβήτητη είναι η συμβολή της «Μπλε» Οικονομίας, στην διαμόρφωση του ενεργειακού μείγματος των οικονομιών, ιδιαιτέρως ενόψει των προσπαθειών για απανθρακοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας.

Πρωτίστως, θαλάσσιες εκτάσεις μπορούν γίνουν οι πυρήνες της περαιτέρω ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (κυρίως της παράκτιας αιολικής και της κυματικής ενέργειας), δίνοντας έτσι μεγάλη ώθηση στις προσπάθειες αντικατάστασης ρυπογόνων μορφών ενέργειας. Παρά τα τεχνολογικά και οικονομικά εμπόδια τέτοιων επενδύσεων, η κατεύθυνση προς θαλάσσιες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μπορεί να αυξήσει σημαντικά τα επίπεδα παραγωγής ενέργειας μιας οικονομίας με δυσανάλογα μικρότερα κοινωνικο-οικονομικά κόστη. Ακόμη, όμως και στην περίπτωση της θαλάσσιας εξόρυξης πετρελαίου και αερίου, παρά τις γνωστές άμεσες και έμμεσες αρνητικές επιπτώσεις αυτών των δραστηριοτήτων για το περιβάλλον, η χρήση νέων τεχνολογιών μπορεί να βελτιώσει αισθητά τα επίπεδα εκπομπής επιβλαβών αερίων. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η χρήση τεχνολογιών CCS (Carbon Capture and Storage), η οποία επιτρέπει την συλλογή διοξειδίου του άνθρακα και στην συνέχεια μεταφορά του σε μια τοποθεσία αποθήκευσης όπου δεν θα εισέλθει στην ατμόσφαιρα.

Αυτό που θα ήταν χρήσιμο να γίνει αντιληπτό είναι πως σε χώρες που στηρίζονται εν μέρει σε κάποιους από του κλάδους, αλλά κυρίως και σε χώρες που έχουν έντονη δραστηριότητα σε όλο το φάσμα της «Μπλε» Οικονομίας, όπως στη περίπτωση της Ελλάδας, η «Μπλε» Οικονομία θα μπορούσε να εργαλειοποιηθεί με σκοπό να συνδράμει συνολικά στις προσπάθειες που κάνει η χώρα στα πλαίσια της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Με άλλα λόγια, χώρες σαν την δική μας, με τόσο ευρύ θαλάσσιο πλούτο, θα πρέπει να αξιοποιήσουν την θάλασσα, τις τεχνολογίες που προσφέρονται σε σχέση με αυτή και όποια άλλη δυνατότητα υπάρχει στα πλαίσια μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, πάντα με γνώμονα την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της ανθρώπινης ασφάλειας. Τέλος, η αντιμετώπιση των κλάδων της «Μπλε» Οικονομίας, ως ένα ενιαίο πλέγμα οικονομικών δραστηριοτήτων, σε επίπεδο διαμόρφωσης πολιτικής και χάραξης στρατηγικής, θα δημιουργούσε σειρά από συνέργειες οι οποίες θα αντανακλούσαν σε επιπρόσθετα οικονομικά αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη.

Δημοφιλή