Στο οπτικοακουστικό επίγραμμα «Κ.Π. Καβάφης, η Πόλις - Όπου το μάτι μου γυρίσω» ο δημιουργός και παραγωγός κινουμένων σχεδίων Αρίσταρχος Παπαδανιήλ μελοποιεί και ερμηνεύει το εμβληματικό ποίημα του Αλεξανδρινού ποιητή με σκηνικό τις πληγείσες από την καταστροφική πυρκαγιά περιοχές στο Μάτι.
«Ήταν το 2017 όταν ήρθε η ακαριαία έμπνευση να κάνω τη μελοποίηση του ποιήματος του Κωνσταντίνου Καβάφη» δήλωσε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ, εικονογράφος, συγγραφέας, δημιουργός animation, ο οποίος αγαπάει τη μουσική και ασχολείται κυρίως με το κομμάτι της ερμηνείας.
«Πιστεύεται ότι είναι δύσκολο να μελοποιηθεί ο Καβάφης, λόγω της ιδιαιτερότητάς του, δεν είναι εύκολος ο λόγος του, δεν έχει τη δομή του τραγουδιού. Όμως έχει μία ροή ο λόγος του, αν τον προσέξει κάποιος καλύτερα, και οι ήχοι των λέξεων κρύβουν μία εσωτερική μελωδία» τόνισε ο δημιουργός του οπτικοακουστικού επιγράμματος, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα και το σενάριο και σκηνοθέτησε την ταινία σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη και ηθοποιό και παρουσιαστή ταξιδιωτικής εκπομπής στην ΕΡΤ2, Παναγιώτη Κουντουρά.
«Ανάβλυσε η μελωδία, μέσα μου και την κατέγραψα στο κινητό» τόνισε προσθέτοντας ότι έστειλε τον περασμένο Ιούνιο το ηχογράφημα στον Παναγιώτη Κουντουρά και του πρότεινε να συνεργαστούν για μία ταινία που θα συνδυάζει live action και animation.
Για τα γυρίσματα οι δύο καλλιτέχνες είχαν σκεφτεί αρχικά ως σκηνικό κάποιο εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο. Μεσολάβησε μία περίοδος πένθους για τον Αρίσταρχο Παπαδανιήλ, ο οποίος έχασε τον πατέρα του και τον Ιούλιο ακολούθησε η τραγωδία στο Μάτι. Τον Αύγουστο συζήτησαν ξανά για πρότζεκτ και γεννήθηκε η ιδέα να συνδεθεί το δραματικό γεγονός με τη μελοποίηση του ποιήματος του Καβάφη.
«”Η Πόλις” έγινε επίγραμμα, όταν τη μελοποίηση, την ερμηνεία την εφαρμόσαμε στο περιβάλλον στο Μάτι, στα καμένα. Είναι μία άλλη ματιά στα λεγόμενα του ποιήματος, βλέπουμε τον στίχο να αποκτά μια άλλη διάσταση» εξήγησε ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ.
Τα επιγράμματα, σύντομες έμμετρες επιγραφές, αποτίουν φόρο τιμής σε νεκρούς και σε ιστορικά γεγονότα, για να διαφυλάσσονται στη μνήμη. Το οπτικοακουστικό επίγραμμα, το είδος που προτείνουν οι Αρίσταρχος Παπαδανιήλ και Παναγιώτης Κουντουράς λειτουργεί και ως ντοκουμέντο, καταγράφει τι είχε συμβεί στην περιοχή εκείνες τις μέρες.
«Εκφράζει και το δικό μου προσωπικό πένθος, εκφράζει αυτά που με απασχολούν και τα καταθέτω προς την κοινωνία. Και γίνεται αλήθεια μνήμης για ένα σύνολο» επισήμανε.
Ο Καβάφης αγαπούσε τα επιγράμματα, ήθελε το ελάχιστο να λέει τα πάντα, το ποίημά του ”Η Πόλις” μπορεί να θεωρηθεί επίγραμμα, ανέφερε ο δημιουργός της μικρού μήκους ταινίας. «Έβλεπα ότι έπρεπε να κινηθώ όπως και τα επιγράμματα. Ένα επίγραμμα τριών στίχων είναι τόσο περιεκτικό όσο και επιτυχημένο. Και στην εικόνα το ένστικτό μου έλεγε να δείξω το λιγότερο. Επέλεξα τρεις σκηνές, καθώς η εικόνα ήταν από μόνη της πιο ισχυρή» εξήγησε.
Στην ταινία ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ βρίσκεται στο καμένο δάσος, στο νεκρό τοπίο, απαγγέλοντας στο πρώτο μέρος και ερμηνεύοντας στο δεύτερο το ποίημα ”Η Πόλις”. Είναι μόνος του, αλλά η κάμερα κινείται με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει η αίσθηση της παρουσίας των ψυχών των ανθρώπων που χάθηκαν. Προς το τέλος, σε ένα κοντινό πλάνο μία σκιά γίνεται ευδιάκριτη.
«Το βλέμμα του Ποιητή που ‘εκόμισε εις την Τέχνη’ ’κάτι μισοειδωμένα, πρόσωπα ή γραμμές» διακρίνει με την κόχη (γωνία) του ματιού την περιφορά ψυχών στην κώχη (όπως την γράφει ο Καβάφης) του Ματιού. Οπτικοακουστικό επίγραμμα εις μνήμην. Εις μάτην» αναφέρεται στη σύνοψη χωρίς να αποσαφηνίζεται αν πρόκειται για το μάτι ή τον τόπο Μάτι. Ο ακροατής και θεατής αποκομίζει την αίσθηση ότι πέραν της προφανούς περιφοράς του ερμηνευτή στην «κόχη του Ματιού» ψυχές περιφέρονται μέσα και έξω από τα κινηματογραφημένα πλάνα.
Ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ πρόσθεσε στη δική του εικόνα με animation, το ισχυρό στοιχείο του Καβάφη, τα γυαλιά και το έντονο βλέμμα του θέλοντας να λειτουργήσει ως μεσάζων του λόγου του ποιητή.
«Το ποίημα του Αλεξανδρινού ποιητή αναφέρεται σε έναν άνθρωπο που μέσα του είναι σαν πεθαμένος. Το βασικό μήνυμα όταν το διαβάζουμε είναι ότι όταν ο άνθρωπος ασφυκτιά με τον τρόπο ζωής, με τις επιλογές του, επιθυμεί να πάει σε μία άλλη πόλη. Ασφυκτιούμε και νομίζουμε ότι αν πάμε σε άλλη περιοχή θα αλλάξουν τα πράγματα” υπογράμμισε ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ. Στο δεύτερο όμως μέρος του ποιήματος η φωνή παίρνει θέση, λέει ότι «δεν είναι τα πράγματα όπως νομίζεις», ότι «αυτό που έχεις ζήσει μέσα σου ως πολίτης δεν θα αλλάξει, αν δεν αλλάξεις εσύ ο ίδιος». Μπορεί για κάποιους το ποίημα να θεωρείται εφιάλτης, για μένα υπάρχει και μία λύτρωση ”είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε» σημείωσε ο καλλιτέχνης.
Το έργο «Κ. Π. Καβάφης Η Πόλις (Όπου Το Μάτι Μου Γυρίσω)» θα κάνει πρεμιέρα σε Φεστιβάλ, στο ελληνικό διαγωνιστικό μέρος (πειραματικές ταινίες animation μικρού μήκους) του 14ου Athens Animfest, το Σάββατο 16 Μαρτίου στην Αίθουσα «Ν. Εγγονόπουλος» – Πάρκο «Μίκης Θεοδωράκης».
Στις 21 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, η ταινία θα «ταξιδέψει» στην Ιαπωνία (ως ελληνική παρουσία) και θα προβληθεί μαζί με ταινίες animation πάνω σε ποίηση Κ. Π. Καβάφη από σπουδαστές του Musashino Art University του Τόκυο, υπό την επίβλεψη του καθηγητή τους και επικεφαλής του project, animator Dino Sato, σε ειδικό αφιέρωμα με τίτλο «Ο Κωνσταντίνος Καβάφης στο Τόκυο».
(Με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ)