Ο Ντόναλντ Τραμπ το τελευταίο 24ωρο ανεβάζει τους τόνους απειλώντας πως θα δώσει εντολή να αναπτυχθούν μονάδες του αμερικανικού στρατού στους δρόμους Πολιτειών των ΗΠΑ όπου η κατάσταση, εξαιτίας των διαδηλώσεων για τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ φαίνεται να είναι εκτός ελέγχου ακόμη και μετά την ενεργοποίηση μελών της Εθνοφρουράς που κλήθηκαν να συνδράμουν το έργο της αστυνομίας. Σημειώνεται πως ήδη στην Ουάσιγκτον στην επιχείρηση κατά της ειρηνικής διαδήλωσης (προκειμένου να ανοίξει διάδρομος για να περάσει ο πρόεδρος και να πάει να προσευχηθεί και μετά να φωτογραφηθεί).
Το δε Πεντάγωνο έκανε γνωστό ότι μετέφερε 1.600 στελέχη του στρατού ξηράς στην Ουάσιγκτον. Κατά τον εκπρόσωπο του υπουργείου Άμυνας Τζόναθαν Ραθ Χόφμαν, έχουν μεταφερθεί ένστολοι σε ενεργή υπηρεσία σε «στρατιωτικές βάσεις» της περιφέρειας της Ουάσινγκτον αλλά όχι εντός της πόλης, διευκρινίζοντας πως οι στρατιωτικοί έχουν τεθεί σε «υψηλό επίπεδο συναγερμού». Σε κάθε περίπτωση όμως δεν «συμμετέχουν» σε επιχειρήσεις των υπηρεσιών επιβολής του νόμου.
Μπορεί όμως πράγματι ο πρόεδρος των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσει τον στρατό κατά Αμερικανών πολιτών;
Βάσει τoυ ομοσπονδιακού νόμου Posse Comitatus, που χρονολογείται από τα πρώτα χρόνια μετά τον Εμφύλιο στις ΗΠΑ (1878) ομοσπονδιακά στρατεύματα απαγορεύεται να ασκούν εντός των συνόρων της χώρας υπηρεσίες επιβολής του νόμου και της τάξης όπως και να κάνουν συλλήψεις, να κατάσχουν περιουσίες ή να σταματούν και να κάνουν έλεγχο πολίτες, όπως αναφέρει το Associated Press.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ωστόσο, μπορεί να γίνει επίκληση του ομοσπονδιακού νόμου του 1807, Insurrection Act (Νόμος περί Εξεγέρσεων), που επιτρέπει τη χρήση εν ενεργεία στρατιωτών ή μελών της Εθνοφρουράς για την επιβολή μέτρων τάξης. Διευκρινίζεται πως μέχρι τώρα οι Εθνοφρουρές σε κάποιες Πολιτείες ήδη επιχειρούν αλλά κατ’ εντολή των Κυβερνητών των Πολιτειών και δεν έχουν δικαίωμα να κάνουν συλλήψεις παρά μόνο να συνδράμουν τις αστυνομικές αρχές.
Σύμφωνα με το CNN επίκληση στον συγκεκριμένο νόμο είχε γίνει τη δεκαετία του 1950 για την επιβολή του νόμων περί άρσης των φυλετικών διακρίσεων αφού σε αρκετές Πολιτείες του αμερικανού Νότου υπήρχαν αντιδράσεις. Επίσης έγινε τη δεκαετία του 1960 για την καταστολή των εξεγέρσεων στο Ντιτρόιτ. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου δεν έχει γίνει επίκληση μετά το 1992 οπότε είχαν ξεσπάσει ταραχές στο Λος Άντζελες ως συνέπεια της αθώωσης τεσσάρων λευκών αστυνομικών που είχαν ξυλοκοπήσει άγρια τον αφροαμερικανό Ρότνι Κινγκ.
Πέρυσι, όταν ο Τραμπ είχε αναφέρει πως εξέταζε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει τον στρατό για να καταπολεμηθεί η παράνομη μετανάστευση, ο καθηγητής της Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, Στέφαν Βλάντεκ είχε σχολιάσει στο Atlantic πως ο ομοσπονδιακός νόμος Insurrection Act είναι στην πραγματικότητα ένας όρος ομπρέλα για μια σειρά από νόμους που κάποιοι είναι τόσο παλιοί που πηγαίνουν πίσω στις μέρες των Ιδρυτών Πατέρων του Έθνους και μέσα από αυτούς το Κογκρέσο έχει την εξουσία βάσει του άρθρου 1, παράγραφος 8, ρήτρα 15 του Συντάγματος να ενεργοποιήσει τον Στρατό για την τήρηση των νόμων της Ένωσης, την καταστολή εξεγέρσεων και την απόκρουση εισβολών».
«Οι συντάκτες του Συντάγματος κατανοούσαν πως θα υπάρξουν καταστάσεις κατά τις οποίες οι τοπικές αρχές θα αδυνατούσαν να προστατέψουν του πολίτες και να επιβάλλουν το νόμο» και έτσι εντόπισαν αυτές τις τρεις συγκεκριμένες περιπτώσεις που μπορεί να υπάρχει εξαίρεση και να χρησιμοποιηθεί ο στρατός ενώ έδωσαν την εξουσία για τη λήψη της απόφασης στο Κογκρέσο και όχι στον Πρόεδρο.
Όπως τονίζει ο καθηγητής σύμφωνα με γνωμοδότηση του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι «To Κογκρέσο και όχι η εκτελεστική εξουσία, αυτή που αποφασίζει για την αξιοποίηση του στρατού ως όργανο για την επιβολή εγχώριων πολιτικών».
Πηγές: CNN, The Atlantic, Yale Law Journal, AP