Ποιες είναι οι λέξεις-κλειδιά που μας είναι αναγκαίες για να προσανατολιστούμε μέσα στη σύγχυση των καιρών μας;
Θα ξεκινούσα από μια από τις πιο απλές και πιο μικρές λέξεις του λεξιλογίου: τη λέξη ”όχι”. Έχουμε χάσει την τέχνη να λέμε ”όχι”. Όχι στην ωμότητα της πολιτικής, όχι στην τρέλα των οικονομικών αδικιών που μας περιβάλλουν, όχι στην εισβολή της γραφειοκρατίας στην καθημερινή μας ζωή. Όχι στην ιδέα ότι μπορούν να γίνονται αποδεκτοί ως φυσιολογικοί οι πόλεμοι, η πείνα, η παιδική σκλαβιά. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ξαναρχίσουμε να προφέρουμε αυτή τη λέξη. Κι όμως, είμαστε ανίκανοι γι′ αυτό.
Η κατάπτωση δεν είναι μόνο πολιτική, είναι και πολιτισμική. Γιατί έχουμε χάσει την τέχνη να λέμε ”όχι”.
Από τα μικρά και τα μεγάλα, τα όσα καθημερινά διαδραματίζονται, ζούμε και παρατηρούμε, ζωγραφίζεται η καθημερινότητά μας και διαμορφώνεται μια δημόσια αισθητική καθημερινότητα που ορίζει την εικόνα της χώρας, την μεγάλη της εικόνα.
Τα δημόσια πρόσωπα που υπηρετούν έναν θεσμό, μέσα από τις διάφορες δραστηριότητές τους, τις πρωτοβουλίες που παίρνουν, τους λόγους που εκφωνούν, τον προσωπικό τόνο που καταθέτουν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, προσθέτουν την δική τους πινελιά στην διαμόρφωση της δημόσιας αισθητικής καθημερινότητας. Το ίδιο ισχύει με τους συμβολισμούς που εκπέμπονται από τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται και αποτελούν το αποτύπωμα της Προεδρικής συνεισφοράς στην μεγάλη εικόνα της χώρας.
Το ζητούμενο βέβαια είναι το πως οι όποιοι θετικοί συμβολισμοί που αναδύονται μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες θα ενσωματωθούν στην κρατική λειτουργία και διοικητική διαδικασία του κρατικού μηχανισμού και βέβαια πως θα μετατραπούν σε απόκτημα της συλλογικής κοινωνικής συμπεριφοράς.
Μας δείχνουν λίγο πολύ το επίπεδο της ποιότητας της καθημερινής μας ζωής ή τουλάχιστον ποιο θα πρέπει να είναι αυτό το επίπεδο.
Η πρόσφατη βράβευση - δια χειρός Προέδρου της Δημοκρατίας- διαγραφέντος τετράκις και ίσως παραπάνω από την ΕΣΗΕΑ, πλήττει βάναυσα την αισθητική μας καθημερινότητα. Και είναι προσβλητική για τους πολίτες μιας χώρας που θίγονται, ενοχλούνται και ασφυκτιούν από την πτωτική πορεία της αξιοπιστίας της δημοσιογραφίας σε τούτη τη χώρα:
«Το 2003 τιμωρήθηκε από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ με προσωρινή διαγραφή ενός χρόνου, για εμπλοκή ονόματος ατόμου στην υπόθεση της 17 Νοέμβρη, τριών μηνών και δεκαέξι μηνών το 2007 για χρήση ”κομπάρσου” αντί πραγματικής συνέντευξης σε ρεπορτάζ, και εμφάνιση σε διαφήμιση αντίστοιχα, ενώ το 2001 είχε διαγραφεί ξανά προσωρινά για ένα χρόνο επειδή έπειτα από καταγγελία του δημοσιογράφου Στέλιου Κούλογλου αποδείχτηκε ότι πλάνα της εκπομπής ”Στα στρατόπεδα των Ταλιμπάν” που παρουσιάστηκαν από το κανάλι Tempo, όπου ήταν διευθυντής ειδήσεων, στην πραγματικότητα δεν ήταν από το Αφγανιστάν αλλά από το Πακιστάν.
Έχουμε χάσει την τέχνη να λέμε ”όχι”. Και η Προεδρία της Δημοκρατίας επίσης.
Στις διάφορες επιλογές που υπήρχαν, ήταν ο φόρτος εργασίας, το κρυολόγημα, οι ανειλημμένες υποχρεώσεις. Όταν θέλεις να πεις «όχι», το λες σε όποια «γλώσσα» επιθυμείς.
Για ποιο απ’ όλα τα παραπάνω δεοντολογικά κατορθώματα βραβεύθηκε ο λεγάμενος; Για το Αφγανιστάν που ήταν Πακιστάν; Τι κέρδισε ο Θεσμός από όλη αυτή την παρωδία;
Οι συμβολισμοί συγκινούν, προτρέπουν, καθοδηγούν, μένουν και αποτελούν σημείο αναφοράς. Αν ρωτήσετε για παράδειγμα δέκα ανθρώπους που διαθέτουν στοιχειώδη ιστορική μνήμη «Τι θυμάστε από τον διατελέσαντα Πρόεδρο Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο;», ανεξάρτητα από τις πιθανόν διαφορετικές απαντήσεις που θα σας δώσουν, σε ένα θα συμφωνήσουν: Στην ιστορική ομιλία του προσφωνώντας τον Μπιλ Κλίντον το Νοέμβριο του 1999. Αυτό είναι το αποτύπωμα που άφησε στην συλλογική μνήμη.
Σε πρόσφατη συνέντευξη η σημερινή ένοικος του Προεδρικού Μεγάρου, συνόψιζε: «Θέλω να βάλω στο κέντρο τους απλούς ανθρώπους, να δώσω φωνή σε αυτούς που δεν έχουν. Αυτό που εγώ θέλησα να δώσω στον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι το άνοιγμα στην κοινωνία. Η επαφή με τους απλούς ανθρώπους, με τις ευάλωτες ομάδες, με αυτούς που έχουν ανάγκη».
Και είναι ιδιαίτερα συνεπής, είναι αλήθεια, στην προσπάθεια αυτή. Είναι κρίμα, που η ατυχής βράβευση λίγες μέρες μετά την συνέντευξη, ήρθε να αφήσει και μάλιστα τόσο έντονα το αντιαισθητικό αποτύπωμά της.
Ίσως, γιατί έχουμε χάσει την τέχνη να λέμε ”όχι”.
Ακόμα και οι εκπρόσωποι των Θεσμών.
Ελπίζω πως δεν θα είναι αυτό που κυρίως θα μνημονεύεται όταν θα έρθει η ώρα του τελικού απολογισμού.
***
Μιχάλης Κονιόρδος, καθηγητής Τμήματος Διοίκησης Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., bloggers) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της HuffPost Greece. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.