Όταν ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, φτάσει στο Βερολίνο για την αποχαιρετιστήρια συνάντησή του με την Άνγκελα Μέρκελ, όπως ο ίδιος έχει πει, θα πει αντίο στη «στενότερη συνεργάτιδά του». Όπως σημειώνουν σε δημοσίευμά τους οι Financial Times, με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο κάποιοι θεωρούν πως ο απερχόμενος πρόεδρος περνά το «σκήπτρο» του ηγέτη των προοδευτικών σε διεθνές επίπεδο στη Γερμανίδα καγκελάριο.
Η Μέρκελ, όπως σημειώνεται, έχει ήδη αντιληφθεί την πρόκληση: Σε επιστολή της στον Τραμπ δεσμεύτηκε να συνεργαστεί μαζί του στη βάση των κοινών δημοκρατικών αξιών- μία προϋπόθεση άνευ προηγουμένου, για όρο που τίθεται από καγκελάριο της Γερμανίας σε Αμερικανό πρόεδρο.
Ενώ ο Τραμπ δεν έχει αποσαφηνίσει τις πολιτικές του, οι «συστημικοί» Ευρωπαίοι πολιτικοί προβληματίζονται από σχόλια του Τραμπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία τα οποία φαίνονταν να υποβαθμίζουν το ΝΑΤΟ και να υπονομεύουν το ελεύθερο εμπόριο, καθώς και από τη συμπάθεια που έχει εκφράσει προς τον Ρώσο πρόεδρο, Βλάντιμιρ Πούτιν. «Αλλά αυτοί που χαιρετίζουν τη Μέρκελ ως τη νέα υπέρμαχο της Δύσης δεν θα έπρεπε να έχουν μεγάλες προσδοκίες» αναφέρεται.
Στη μέση βρίσκονται οι ίδιες οι επιφυλάξεις της καγκελαρίου: Έχει λάβει θαρραλέες αποφάσεις μέσα στη δεκαετία της στο πόστο, μεταξύ των οποίων η υποδοχή σχεδόν ενός εκατομμυρίου προσφύγων. Ωστόσο επίσης έμαθε- όπως και με την προσφυγική κρίση- ότι υπάρχει τίμημα για την τόλμη.
Η άμεση προτεραιότητά της είναι να κερδίσει τις κοινοβουλευτικές εκλογές του επόμενου έτους. Αναμένεται να ανακοινώσει σύντομα ότι θα θέσει υποψηφιότητα ως επικεφαλής του CDU/CSU για τέταρτη θητεία. Οι Γερμανοί ψηφοφόροι κατανοούν ότι η καγκελάριός τους παίζει μεγαλύτερο ρόλο στα διεθνή ζητήματα από ό,τι οποιοσδήποτε από τους προκατόχους της μετά το 1945. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως αυτό τους αρέσει. Η λαϊκιστική «Εναλλακτική για την Γερμανία» (AfD), η οποία απειλεί τη Μέρκελ από τα δεξιά, επιθυμεί λιγότερη εμπλοκή της Γερμανίας στα διεθνή, όχι περισσότερη.
Τα όρια της εξουσίας της φάνηκαν μέσα σε αυτή την εβδομάδα, όταν δεν κατάφερε να εξασφαλίσει για το μπλοκ της την – τελετουργική μεν, σημαντική δε- προεδρία. Αντ'αυτού, αναγκάστηκε να υποστηρίξει έναν υποψήφιο των Σοσιαλδημοκρατών, του μικρότερου κυβερνητικού εταίρου της. Το ότι είναι ο δημοφιλής υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ, της επέτρεψε να σώσει το γόητρό της. Αλλά και πάλι επρόκειτο για ήττα.
Η Μέρκελ επίσης αναγνωρίζει τον κίνδυνο η Γερμανία, η κυρίαρχη δύναμη της ΕΕ, να φανεί ως «τραμπούκος», μια χώρα που εκφοβίζει τους άλλους. Η εμπειρία της στην προσφυγική κρίση- όπου όπου δεν κατάφερε να πείσει τα περισσότερα από τα άλλα κράτη- μέλη της ΕΕ να αποδεχτούν μεγάλους αριθμούς αιτούντων άσυλο- ήταν πρόσφατο παράδειγμα του «πονοκεφάλου» αυτού.
Η ίδια η ΕΕ αντιμετωπίζει προβλήματα: Με τους λαϊκιστές στην εξουσία στην Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο να οδεύει προς το Brexit και το FN της Λεπέν να στοχεύει στην προεδρία της Γαλλίας, η Ένωση είναι απασχολημένη με τα προβλήματα εντός των συνόρων της για να ασχολείται με τον ρόλο του «ιεραποστόλου». Ακόμα και τα δειλά γαλλογερμανικά σχέδια για την ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας και συντονισμού- ώστε να είναι δυνατές οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις στην Αφρική, για παράδειγμα- έχουν προκαλέσει διαφωνίες.
Το σημαντικότερο, η δύναμη των ΗΠΑ, ειδικά η στρατιωτική της ισχύς, παραμένει ασύγκριτα μεγαλύτερη από της υπόλοιπης Δύσης. Ο ενισχυόμενος διεθνής ρόλος του Βερολίνου βασίζεται στη συνεργασία με την Ουάσινγκτον. Η Γερμανία έχει στείλει στρατεύματα στην επιχείρηση του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν και ηγηθεί της δυτικής αντίδρασης στη Ρωσία για την Ουκρανία. Αλλά ακόμα και έτσι, επισημαίνεται στο δημοσίευμα, θα περάσουν χρόνια πριν η κίνηση της ΕΕ προς την ενίσχυση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων ωφελήσει σημαντικά τη συλλογική ασφάλεια.
Η μεγαλύτερη ελπίδα της Μέρκελ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της περί δημοκρατικών αξιών ίσως να έγκειται στη συνεχιζόμενη συνεργασία με τις ΗΠΑ, ακόμα και αν αυτή περιλαμβάνει άβολους συμβιβασμούς με τον Τραμπ, συμπεραίνουν οι Financial Times. «Αυτή θα είναι η συμβουλή του Ομπάμα. Μετά τη συνάντησή του με τον Τραμπ την προηγούμενη εβδομάδα, είπε πως ο διάδοχός του έχει “εκφράσει μεγάλο ενδιαφέρον στη διατήρηση των βασικών μας στρατηγικών σχέσεων”, περιλαμβανομένου του ΝΑΤΟ. Αν και ο απερχόμενος πρόεδρος ίσως να πέφτει έξω για τις προθέσεις του Τραμπ, η καλύτερη εκτίμηση εργασίας της Μέρκελ είναι ότι έχει δίκιο».