H άγνωστη πλευρά της «Κούρσας του Διαστήματος»: Ο οπλισμένος σοβιετικός σταθμός και το αμερικανικό στρατιωτικό πρόγραμμα

H άγνωστη πλευρά της «Κούρσας του Διαστήματος»: Ο οπλισμένος σοβιετικός σταθμός και το αμερικανικό στρατιωτικό πρόγραμμα
Shuttle in space (Satellite image)
Shuttle in space (Satellite image)
Space Frontiers via Getty Images

Η «Κούρσα του Διαστήματος» μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, που κορυφώθηκε με την αποστολή του «Απόλλων 11» στη Σελήνη, μπορεί να βρισκόταν στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας, ωστόσο υπήρχε μια πολύ λιγότερο γνωστή διάστασή της, η οποία είχε πολύ πιο έντονο «άρωμα» Ψυχρού Πολέμου, καθώς είχε να κάνει με στρατιωτικού χαρακτήρα αποστολές.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Foreign Policy, το 1968, οι τρεις αστροναύτες του «Απόλλων 8» πραγματοποίησαν περιστροφή γύρω από τη Σελήνη την παραμονή των Χριστουγέννων και επέστρεψαν στη Γη, όπου έγιναν δεκτοί με τιμές και έγιναν εξώφυλλο στο Time. Ωστόσο, μακριά από αυτά, μια άλλη ομάδα αστροναυτών εκπαιδευόταν για μια διαφορετική αποστολή στο Διάστημα. Εν αντιθέσει με το πρόγραμμα «Απόλλων», οι αστροναύτες αυτοί εντάσσονταν στο πλαίσιο μας μυστικής και σχετικά αυτόνομης στρατιωτικής επιχείρησης που είχε να λιγότερο να κάνει με την ειρηνική εξερεύνηση του Διαστήματος και περισσότερο με τις πολεμικές επιχειρήσεις σε αυτό.

Ένας από αυτούς τους «μυστικούς αστροναύτες» ήταν ο αντιναύαρχος ε.α. Ρίτσαρντ Τρούλι, που αργότερα ηγήθηκε της NASA. Το πρόγραμμα ήταν άκρως απόρρητο, ονομαζόταν Manned Orbiting Laboratory (MOL) και ήταν υπό την επίβλεψη της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και του NRO (National Reconnaissance Office). Οι λεπτομέρειές του έγιναν γνωστές πέρυσι, όταν το NRO προχώρησε σε αποχαρακτηρισμό άνω των 800 εγγράφων και φωτογραφιών.

Το πρόγραμμα, που ήταν ενεργό από το 1963 μέχρι το 1969, είχε σκοπό την κατασκοπεία σε βάρος της ΕΣΣΔ, αλλά και την παρεμπόδιση της δραστηριότητάς της στο Διάστημα. Σύμφωνα με τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα, ένας από τους στόχους ήταν να εξεταστεί το κατά πόσον ήταν δυνατόν να καταστραφούν σοβιετικοί δορυφόροι μέσω εκτροπής τροχιάς ή μέσω χρήσης βλημάτων εναντίον τους. Το πρόγραμμα επίσης περιελάμβανε ένα πολύπλοκο σχέδιο κατάληψης ενός σοβιετικού σκάφους σε τροχιά, το οποίο θα καλυπτόταν με θερμική ασπίδα και θα αποστελλόταν στη Γη για ανάλυση. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες της Ουάσινγκτον να παραμείνουν μυστικά αυτά τα σχέδια, οι Σοβιετικοί έμαθαν για αυτά. Η σοβιετική απάντηση ήταν...οπλισμένη: Συγκεκριμένα, οι Σοβιετικοί εξόπλισαν τον μυστικό τους επανδρωμένο διαστημικό σταθμό Almaz με ένα πυροβόλο κατάλληλο για χρήση στο Διάστημα, σύμφωνα με τον επικεφαλής σχεδιαστή, Βλάντιμιρ Πολιατσένκο. Αν ένα αμερικανικό διαστημόπλοιο επιχειρούσε να «επιθεωρήσει ή ακόμα και να επιτεθεί κατά του Almaz, μπορούσαμε να το καταστρέψουμε» είπε σχετικά το 2007. Ακόμη, πρόσθεσε πως το 1975 κοσμοναύτες πραγματοποίησαν δοκιμαστικές βολές, καθιστώντας την ΕΣΣΔ την πρώτη χώρα που εξόπλισε διαστημόπλοιο σε τροχιά.

Το πρόγραμμα MOL των ΗΠΑ ποτέ δεν βγήκε στο Διάστημα, πάντως. Πολλοί από τους αστροναύτες του μεταφέρθηκαν στο πρόγραμμα του διαστημικού λεωφορείου της NASA, αλλά συγκεκριμένα στον ειδικό κλάδο του που επέβλεπαν η Πολεμική Αεροπορία και το NRO, Ανάμεσα στο 1982 και το 1992 πραγματοποιήθηκαν 11 αποστολές που παραμένουν άκρως απόρρητες- και, δεδομένης της «ατζέντας» της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (USAF) εκείνη την περίοδο, είναι φανερό πως η καταστροφή εχθρικών δορυφόρων αποτελούσε σημαντική προτεραιότητα. Το 1985, πιλότος της USAF που πετούσε μαχητικό F-15 εκτόξευσε δοκιμαστικά έναν πύραυλο εναντίον ενός αμερικανικού δορυφόρου που βρισκόταν σε χαμηλή τροχιά. Μέχρι εκείνη την ημέρα, καμιά άλλη χώρα δεν είχε καταστρέψει διαστημόπλοιο με όπλο- και χρειάστηκε να περάσουν 22 χρόνια για να γίνει αυτό από άλλη χώρα (το 2007, από την Κίνα).

Τα έγγραφα του NRO δείχνουν πως η Κούρσα του Διαστήματος είχε δύο διαστάσεις: Μία στο φως, με τη NASA, για την εξερεύνηση του Διαστήματος, και μία στις σκιές, από το Πεντάγωνο, με στρατιωτικούς σκοπούς. «Σήμερα η NASA δεν έχει διαστημικό λεωφορείο, πληρώνει τη Ρωσία για διαστημικές πτήσεις και έχει προβλήματα στον προϋπολογισμό της. Ωστόσο η Ουάσινγκτον συνεχίζει να επεκτείνει το μυστικό διαστημικό της πρόγραμμα- στέλνοντας σκάφη σε τροχιά και αναπτύσσοντας δορυφόρους που έχουν δυνάμει επιθετικές δυνατότητες» αναφέρεται στο δημοσίευμα- όπου υπογραμμίζεται πως, αν και ο πρόεδρος Ομπάμα δεσμεύτηκε να μην προχωρήσει σε στρατιωτικοποίηση του Διαστήματος, «έκανε το αντίθετο όταν ενέκρινε την εκτόξευση αριθμού στρατιωτικών διαστημοπλοίων που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν τόσο για σκοπούς συλλογής πληροφοριών όσο και ως οπλικά συστήματα». Όταν, τον Ιούνιο, ο πτέραρχος Τζον Χάιτεν, διοικητής της Air Force Space Command εξέδωσε white paper που ζητούσε την ανάπτυξη μιας δύναμης ικανής να επιτύχει «υπεροχή στο Διάστημα»- και αυτό ενώ παράλληλα ήταν σε τροχιά δοκιμαστικά γύρω από τη Γη το ένα από τα δύο X-37B της USAF. Το σκάφος αυτό, που εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά το 2010, είναι ικανό να παραμένει στο Διάστημα για διαστήματα μέχρι και δύο ετών, και η αμερικανική πολεμική αεροπορία αρνείται να αποκαλύψει λεπτομέρειες για τις δραστηριότητές του. Ωστόσο, όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, ο σχεδιασμός του είναι παρόμοιος σε μέγεθος και σχήμα στο X-20 Dyna-Soar της δεκαετίας του 1960, το οποίο σχεδιαζόταν για να μπορεί να κυβερνάται από έναν πιλότο και να μπορεί να εκτοξεύει πυρηνικό όπλο από το Διάστημα. Επίσης, στην «άλλη πλευρά», τον Ιούνιο το Πεκίνο απέστειλε το δικό του μυστηριώδες σκάφος στο Διάστημα, το οποίο διαθέτει έναν μακρύ μηχανικό βραχίονα, ο οποίος επίσημα προορίζεται να συλλέγει διαστημικά σκουπίδια- αν και κάποιοι στις ΗΠΑ φοβούνται ότι ο πραγματικός του σκοπός είναι η καταστροφή αμερικανικών δορυφόρων σε τροχιά σε περίπτωση πολέμου.

Όσον αφορά στη «διαστημική διπλωματία» τώρα, η Outer Space Treaty του 1967 απαγορεύει την τοποθέτηση όπλων μαζικής καταστροφής σε τροχιά ή στο εξώτερο Διάστημα, αλλά δεν λέει κάτι για τα συμβατικά όπλα. Η 1979 Moon Agreement απαγορεύει την στρατιωτικοποίηση της Σελήνης και άλλων ουράνιων σωμάτων, αλλά δεν έχει επικυρωθεί από τους «μεγάλους παίκτες», δηλαδή τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα. Επίσης, το 2008, η Κίνα και η Ρωσία πρότειναν συμφωνία για την απαγόρευση τέτοιων όπλων. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ εν τέλει υιοθέτησε μια εκδοχή της πρότασης τον προηγούμενο Δεκέμβριο, ωστόσο οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν, υποστηρίζοντας πως η συμφωνία είναι προβληματική

Δημοφιλή