Al Monitor: Η νέα στρατηγική του Πούτιν στη Μέση Ανατολή

Al Monitor: Η νέα στρατηγική του Πούτιν στη Μέση Ανατολή
MOSCOW, RUSSIA - DECEMBER 8, 2016: Russia's President Vladimir Putin speaks at a meeting of the Presidential Council for Civil Society and Human Rights at Moscow's Kremlin. Mikhail Metzel/TASS (Photo by Mikhail Metzel\TASS via Getty Images)
MOSCOW, RUSSIA - DECEMBER 8, 2016: Russia's President Vladimir Putin speaks at a meeting of the Presidential Council for Civil Society and Human Rights at Moscow's Kremlin. Mikhail Metzel/TASS (Photo by Mikhail Metzel\TASS via Getty Images)
Mikhail Metzel via Getty Images

Την 1η Δεκεμβρίου, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, στην ετήσια ομιλία του στην ομοσπονδιακή συνέλευση της Ρωσίας (το ρωσικό αντίστοιχο της State of the Union ομιλίας του προέδρου των ΗΠΑ), επικεντρώθηκε κυρίως σε εσωτερικά ζητήματα, με μόνο επτά λεπτά να αφιερώνονται στην εξωτερική πολιτική. Όπως υπογραμμίζεται σε δημοσίευμα- ανάλυση του Al Monitor, το βασικό μήνυμα είχε να κάνει με «σταθερότητα και ευκαμψία»: «Δεν επιζητούμε αναμέτρηση με κανέναν. Δεν επιζητούμε εχθρούς, χρειαζόμαστε φίλους. Αλλά δεν θα επιτρέψουμε τα συμφέροντά μας να παραγκωνιστούν...Κατανοούμε την έκταση της ευθύνης μας και είμαστε πραγματικά έτοιμοι να συμμετέχουμε στην επίλυση παγκοσμίων και περιφερειακών προβλημάτων, όπου η συμμετοχή μας είναι σχετική, απαιτείται και χρειάζεται».

Αργότερα μέσα σε εκείνη την ημέρα, δημοσιοποιήθηκε η νέα στρατηγική εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας. Το έγγραφο, με τίτλο «Η γενική ιδέα της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσικής Ομοσπονδίας» είχε υπογραφεί από τον Πούτιν στις 30 Νοεμβρίου, αλλά, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, λίγοι είχαν δει την τελική έκδοσή του πριν δημοσιοποιηθεί.

Εν αντιθέσει με την αντίστοιχη στρατηγική του 2013, αυτή τη φορά υιοθετείται πιο «σκληρή» γραμμή. Δίνεται έμφαση στην αντιμετώπιση απειλών και επικεντρώνεται σε θέματα ασφαλείας. Μεταξύ των κορυφαίων προτεραιοτήτων είναι η ασφάλεια της χώρας, η κυριαρχία της και η εδαφική της ακεραιότητα, καθώς και η ενίσχυση της θέσης της Ρωσίας «ως ενός εκ των κέντρων με τη μεγαλύτερη επιρροή στον σύγχρονο κόσμο». Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως η εικόνα που έχουν οι ρωσικές ελίτ για τον σύγχρονο κόσμο είναι πως είναι όλο και πιο ταραγμένος, ανταγωνιστικός και σε μεγάλο βαθμό εχθρικός.

Οι ρωσικές προτεραιότητες δεν αλλάζουν και πολύ όσον αφορά στη Μέση Ανατολή. Ο μετασοβιετικός χώρος, με την ανάπτυξη της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης και η ενίσχυση των θεσμών άμυνας (Οργανισμός Συνθήκης Συλλογικής Άμυνας) είναι ακόμα βασικές προτεραιότητες, και ακολουθούν οι σχέσεις με την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ. Αναφορά στη Μέση Ανατολή γίνεται μετά τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, την Αρκτική, την περιοχή Ασίας- Ειρηνικού κ.α. «Ωστόσο δεν θα έπρεπε αυτό να παρερμηνεύεται όσον αφορά στη σημασία της για τη Ρωσία» υπογραμμίζεται στην ανάλυση.

Η Μόσχα υπογραμμίζει πως θα συνεχίσει να συνεισφέρει στην σταθερότητα της περιοχής , και ιδιαίτερες αναφορές γίνονται στη Συρία και το Ιράν. Στην περίπτωση της Συρίας, η Μόσχα ξεκαθαρίζει πως συνεχίζει τη δέσμευσή της όσον αφορά στην «ενότητα, ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα» της Συρίας ως ενός «κοσμικού, δημοκρατικού και πλουραλιστικού κράτους», όπου όλες οι εθνοτικές ομάδες και τα θρησκευτικά δόγματα θα ζουν «εν ειρήνη και ασφάλεια και θα απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες». Η διατύπωση αυτή αποσαφηνίζει ποια είναι η επιδίωξη του Κρεμλίνου, και ποια θα είναι η διαπραγματευτική του θέση μόλις τελειώσει η «φάση των μαχών».

Επίσης, σημειώνεται στην ανάλυση, σκοπός είναι να αποσαφηνιστεί πως η Ρωσία δεν εξετάζει τον διαμελισμό της Συρίας- αν και η θέση της αυτή, από τεχνικής πλευράς, δεν εμποδίζει τη Μόσχα να προωθήσει μια θέση «ομοσπονδοποίησης» εάν πέσει κάποια στιγμή μια τέτοια πρόταση στο τραπέζι. Επίσης, το Κρεμλίνο, όσον αφορά στο Ιράν, θέλει να συνεχίσει να αναπτύσσει μια «εκτενή συνεργασία» με την Τεχεράνη, ελπίζοντας πως η διαχείριση του πυρηνικού του προγράμματος θα γίνεται «στη βάση του Ψηφίσματος 2231 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και άλλων διαδικασιών της IAEA»- όλα για να αποφευχθεί μια ξένη στρατιωτική ενέργεια κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Ακόμη, η Ρωσία επιδιώκει να αυξήσει τη δραστηριότητά της σε μια σειρά πολλαπλών θεσμικών πλαισίων λειτουργίας: Τις επαφές με τις αραβικές χώρες μέσω του Φόρουμ Ρωσο-Αραβικής Συνεργασίας, τη διεξαγωγή στρατηγικού διαλόγου με το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου και την επέκταση της συνεργασίας με τον ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο.

Από άποψης ασφαλείας γενικότερα, φαίνεται ότι η Ρωσία θα δώσει μεγαλύτερη σημασία στη Μέση Ανατολή, καθώς σημειώνεται πως οι υπάρχουσες στρατιωτικές και πολιτικές συμμαχίες «δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απειλές και προκλήσεις», με έμφαση σε ad hoc περιφερειακές και διαπεριφερειακές συμμαχίες. Ακόμη, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε οτιδήποτε έχει να κάνει με την τρομοκρατία. Για τη Μόσχα, η άνοδος του ISIS και «παρόμοιων οργανώσεων» αντιπροσωπεύει έναν «ποιοτικά νέο χαρακτήρα της παγκόσμιας τρομοκρατικής απειλής». Στα μάτια του Κρεμλίνου, είναι η «δημιουργία μιας ευρείας διεθνούς αντιτρομοκρατικής συμμαχίας σε στέρεη νομική βάση...χωρίς πολιτικοποίηση και διπλά στάνταρ» που θα έπρεπε να είναι ο στόχος στην παγκόσμια μάχη κατά της τρομοκρατίας. «Για τον Πούτιν, η άνοδος του οποίου στην εξουσία ήταν σε μεγάλο βαθμό δυνατή εξαιτίας επιτυχιών εναντίον τζιχαντιστών στον βόρειο Καύκασο στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και τις αρχές του 2000, η μάχη κατά της διεθνούς τρομοκρατίας είναι βαθιά ριζωμένη στην πολιτική του ψυχολογία: Πραγματικά πιστεύει πως πρόκειται για μια πραγματική απειλή εναντίον της οποίας πρέπει να υπάρξει ένωση και συνεργασία, περιλαμβανομένης της νέας αμερικανικής κυβέρνησης» αναφέρεται σχετικά.

«Η συνεργασία ΗΠΑ- Ρωσίας είναι προς το συμφέρον ολόκληρου του κόσμου. Φέρουμε κοινές ευθύνες στην παροχή διεθνούς ασφαλείας και σταθερότητας...υπολογίζουμε στις ΗΠΑ για τη συνεργασία εναντίον μιας πραγματικής και όχι φανταστικής απειλής- της διεθνούς τρομοκρατίας» δήλωσε σχετικά ο Βλάντιμιρ Πούτιν, σε ένα νέο κάλεσμα προς τις ΗΠΑ για μια τέτοιου είδους προσπάθεια.

Δημοφιλή