Οι Κουρίλες αποτελούν «μήλον της Έριδος» μεταξύ Ρωσίας και Ιαπωνίας από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι σήμερα- με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλάντιμιρ Πούτιν, και τον Ιάπωνα πρωθυπουργό, Σίνζο Άμπε, να επιδιώκουν επίλυση ενός θέματος το οποίο υφίσταται εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, παράλληλα, οι κάτοικοι προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια περιοχή όπου η οικονομική ανάπτυξη έχει αργήσει να καταφθάσει.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Al Jazeera, οι Κουρίλες έχουν στρατηγική σημασία για τη Ρωσία, που διατηρεί στα νησιά μια σειρά από στρατιωτικές βάσεις- και για αυτό, με σκοπό την ανάπτυξη της περιοχής έχουν εγκριθεί προγράμματα κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό από το 2014 και μετά, ύψους 70 δισ. ρουβλιών.
Στο σχετικό πλαίσιο για το 2016-2025, προτεραιότητα δίνεται στην ανάπτυξη ενός συστήματος μεταφορών, σε υποδομές και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Τα αναπτυξιακά σχέδια είναι φιλόδοξα, αλλά οι ντόπιοι παραπονιούνται πως δεν έχουν αποτελέσματα όσον αφορά στην ανεργία, τους χαμηλούς μισθούς και την έλλειψη δρόμων.
Παρόλα αυτά, τα νησιά είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους, όπως αποθέματα ρηνίου στο ηφαίστειο Κουντριάβι, αλλά τα βασικά οφέλη προέρχονται από τη βιομηχανία αλιείας και την παραγωγή αυγοτάραχου, που είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στη Ρωσία, αν και πολύ φθηνότερο από το χαβιάρι. Όπως αναφέρει στο Al Jazeera ο Ρομάν Ρασκάζοφ, ανθρακωρύχος που ζει στο νησί Ιτουρούπ εδώ και πάνω από 25 χρόνια, η λαθραλιεία έχει καταστεί κοινή καθώς οι κάτοικοι προσπαθούν να βγάλουν παραπάνω χρήματα. «Ίσως να σου επιβληθεί πρόστιμο ή ακόμα και να συλληφθείς για λαθραλιεία, αλλά αξίζει να ρισκάρεις και όλοι το κάνουν εδώ. Πρέπει να κάνω δύο δουλειές για να τα βγάλω πέρα» λέει, καθώς το κόστος διαβίωσης είναι πολύ υψηλό. Ο Ρασκάζοφ φέτος λέει μάζεψε πάνω από 500 κιλά αυγοτάραχου. Κανονικά, κοστίζει περίπου 2.000 ρούβλια (32 δολάρια) το κιλό σε τοπικό κατάστημα, αλλά ο ίδιος έχει ένα δικό του δίκτυο έμπιστων αγοραστών και πουλά σε φθηνότερη τιμή. Οδηγά ένα 20ετές ιαπωνικό όχημα παντοδαπού εδάφους, που είναι ο μόνος τρόπος μετακίνησης στο νησί. «Δεν υπάρχουν βενζινάδικα, οπότε πρέπει να αγοράζουμε το πετρέλαιο ντίζελ που κλέβεται από τα εργοστάσια όπου δουλεύουμε» αναφέρει.
Ένας από τους βασικούς εργοδότες των νησιών είναι η Gydrostroy, η οποία έχει χτίσει ένα νοσοκομείο, έναν παιδικό σταθμό και, πριν λίγα χρόνια, ένα αεροδρόμιο στο Κουρίλσκ (Ιτουρούπ). Ωστόσο οι ντόπιοι λένε ότι είναι δύσκολο να πιάσει κανείς δουλειά εκεί, ο μισθός δεν είναι ανταγωνιστικός και οι περισσότερες δουλειές πηγαίνουν σε μετανάστες. «Ο πληθυσμός του νησιού είναι πολύ μικρός και η περισσότερη δουλειά είναι εποχική, οπότε αναγκαζόμαστε να φέρνουμε άτομα από αλλού. Για να κάνουμε κάποιον να ενδιαφερθεί για τη δουλειά, πρέπει να τον πληρώνουμε όσα πληρώνουμε τους ντόπιους» λέει ο Γιούρι Σβέτλικοφ, γενικός διευθυντής της Gydrostroy, προσθέτοντας πως «είμαστε μια κοινωνικά υπεύθυνη επιχείρηση και έχουμε διαφορετικές εγγυήσεις για τους εργαζομένους μας».
Οι Κουρίλες προσαρτήθηκαν από την ΕΣΣΔ μετά από αμφίβια επιχείρηση στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η εδαφική αυτή διαφορά εμποδίζει τη Ρωσία και την Ιαπωνία να υπογράψουν επίσημη συνθήκη ειρήνης. Η Ιαπωνία διεκδικεί τέσσερα νησιά: Τα Χαμπομάι, Σικοτάν, Κουνασίρ και Ιτουρούπ. Σε συνέντευξή του στο Bloomberg πριν την επίσημη επίσκεψή του στην Ιαπωνία, ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν είχε πει πως η Ρωσία «δεν εμπορεύεται περιοχές». Πολλοί ειδικοί θεωρούν πως η Ρωσία δεν πρόκειται να παραχωρήσει οποιοδήποτε από τα νησιά με αντάλλαγμα μεγαλύτερη οικονομική συνεργασία. «Όλες οι διαπραγματεύσεις θα έπρεπε να βασίζονται στη συνθήκη του 1956, που επικυρώθηκε τόσο από το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ όσο και από την ιαπωνική βουλή. Είναι η πιο λογική απόφαση τώρα» λέει ο Ταμερλάν Αμπντικέεφ, ιδρυτής της INVERO Advisors, εταιρείας συμβούλων στο Τόκιο. «Υπάρχουν διάφορα προβλήματα, όπως οι ρωσικές στρατιωτικές βάσεις στα νησιά, ή η πιθανή εγκατάσταση αμερικανικών βάσεων εάν κάποια από τα νησιά πάνε στην Ιαπωνία, κάτι που σίγουρα δεν θα αποδεχόταν η Ρωσία» προσθέτει. «Πρέπει να καταλάβουμε πως χωρίς επίλυση της διαφωνίας για τις Κουρίλες δεν θα υπάρξει αύξηση της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ δύο χωρών. Είναι δύσκολο να περιμένεις αμοιβαία εμπιστοσύνη χωρίς την υπογραφή συνθήκης ειρήνης».