Πολλοί συχνά με ρωτούν αν η γιόγκα είναι μέρος κάποιας θρησκείας. Σε κάθε τέτοια ερώτηση, πάντα μου έρχονται στο μυαλό τα λόγια του T.K.V. Desikachar: «Η γιόγκα απορρίφθηκε από τον Ινδουισμό γιατί δεν επέμενε ότι ο Θεός υπάρχει. Δεν υποστήριζε ποτέ η γιόγκα ότι ο Θεός δεν υπάρχει, απλά δεν έλεγε ότι υπάρχει». Το συμπέρασμα είναι ότι η γιόγκα δεν είναι θρησκεία και δεν υπάρχει λόγος να συνδέεται με κάποια θρησκεία.
Η λέξη yoga σημαίνει ένωση. Ένωση των διαφόρων πτυχών του εαυτού μας προκειμένου να βιώσουμε την άμεση εμπειρία του Εαυτού, η οποία είναι πέρα από τις ταυτότητες που απορρέουν από τους χρωματισμούς της έλξης και της αποστροφής.
Ο Patanjali στις Yoga Sutras (1.2) ορίζει τη Γιόγκα ως την κυριαρχία ή τον έλεγχο (nirodha) των διακυμάνσεων της chitta (του νου), επιτρέποντας στον αληθινό Εαυτό να λάμψει (1.3). Ο Patanjali εξηγεί επίσης, ότι ο σκοπός της γιόγκα είναι η διάκριση (viveka) μεταξύ των εσωτερικών διεργασιών (Sutras 2.26-2.29).
Όποιος ασχολείται με τη γιόγκα μπορεί εύκολα να δει ότι στη φιλοσοφία της δεν υπάρχει κάποιο δόγμα, ούτε κάποια τελετουργία στην οποία οι συμμετέχοντες καλούνται να δηλώσουν πίστη ή υπακοή. Δεν υπάρχουν θρησκευτικές υποχρεώσεις – για παράδειγμα υποχρεωτική παρακολούθηση εβδομαδιαίων θρησκευτικών τελετουργιών – δεν χρειάζεται να νηστεύει κανείς ή να παίρνει μέρος σε κάποιου είδους θεία κοινωνία.
Μερικές φορές μέσα από τη συζήτηση έχει προκύψει ο εξής, πολύ λογικός, αντίλογος: Γιατί πολλά κείμενα της γιόγκα, όπως οι Yoga Sutras του Patanjali, θεωρούνται ιερά κείμενα, πηγές αλήθειας και σοφίας που καθοδηγούν τις ζωές των γιόγκι ανά τους αιώνες; Και γιατί υπάρχει ένας κώδικας ηθικής (τα yamas και τα niyamas), ο οποίος, αν και όχι καθολικά αποδεκτός και κατανοητός, είναι ευρεία διαδεδομένος;
Παρότι υπάρχουν πολλοί τρόποι διδασκαλίας της γιόγκα, οι περισσότεροι δάσκαλοι αποκηρύσσουν τον όρο «θρησκεία». Αν όμως η γιόγκα δεν είναι θρησκεία, τότε τι είναι; Ίσως αυτό είναι το κατάλληλο σημείο να διαχωρίσουμε τους όρους «θρησκεία» και «πνευματικότητα».
Η πνευματικότητα θα λέγαμε ότι αφορά τον εσωτερικό μας κόσμο, την συνεχώς εξελισσόμενη κατανόηση του εαυτού μας και της θέσης μας στον κόσμο, την αναζήτηση ενός νοήματος. Η θρησκεία από την άλλη μεριά αφορά περισσότερο την εξωτερίκευση αυτής της πνευματικότητας και την οργάνωση της σε δομές και διαδικασίες που σκοπό έχουν την επαφή με το υπερβατικό: σε τελετουργίες, σε δόγμα, σε προσευχές και ψαλμούς. Η θρησκεία, σε αντίθεση με την πνευματικότητα, δίνει μια ρητή απάντηση στα μεταφυσικά ερώτημα. Έχει συγκεκριμένη θέση για το ποιοι ήμαστε και ποια είναι η σχέση μας με το μεταφυσικό.
Η γιόγκα για κάποιον που την ξεκινά, μπορεί να μοιάζει με ένα χόμπι, ένα άθλημα, μια δημιουργική δραστηριότητα ή ακόμα και μια ακαδημαϊκού τύπου μελέτη. Προφανώς για τον περισσότερο κόσμο η σχέση με την γιόγκα σταματά εκεί, κάτι που είναι απολύτως θεμιτό.
Παρότι όμως, πολλοί Δυτικοί ξεκινούν τη γιόγκα για διάφορους λόγους (κυρίως λόγους θεραπείας και χαλάρωσης) πολλοί από αυτούς ανακαλύπτουν στην πορεία τις πνευματικές της ιδιότητες και τα θετικά της αποτελέσματα στο νου και στα συναισθήματα. Φτάνουν δηλαδή στο σημείο να βλέπουν πέρα από τα σωματικά οφέλη της πρακτικής. Βλέπουν στη γιόγκα, επιπροσθέτως, ένα πνευματικό βοήθημα αυτοσυνείδησης, που ξεκινά από τον άνθρωπο και απευθύνεται σε αυτόν χωρίς άλλη διαμεσολάβηση.
Όταν αυτές οι αρετές επιτυγχάνονται, αποκαλύπτονται οι λεπτότερες, πιο αληθινές πτυχές της ύπαρξής μας και αυτό είναι ένα υπέροχο επίτευγμα που μπορεί να συμβεί ανεξαρτήτως αν κάποιος θρησκεύεται η όχι.
(Για κάθε πληροφορία, ερώτηση ή διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Μαρία Χρυσοχεράκη fb Maria Hrisoheraki, insta pureyoga_mariahrisoheraki ή στο maria@pureyoga.gr)