Η άγνωστη ιστορία ενός παρολίγον «τυραννοκτόνου»: ο άνθρωπος από τον οποίο ο Χίτλερ ξέφυγε για 13 λεπτά

Η ιστορία του ανθρώπου που δεν δολοφόνησε το Χίτλερ για μόλις 13 λεπτά

Μία άγνωστη σε πολλούς πτυχή της ιστορίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αποκαλύπτει μια νέα ταινία που βγαίνει στις γερμανικές κινηματογραφικές αίθουσες αυτόν τον μήνα. Πραγματεύεται την ιστορία του Γκέοργκ Έλσερ, ενός 36χρονου ξυλουργού από μια μικρή πόλη της νότιας Γερμανίας, ο οποίος έφτασε πολύ κοντά στο να δολοφονήσει τον Αδόλφο Χίτλερ στην αρχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Έλσερ και η ιστορία του βρίσκονται στο επίκεντρο δημοσιεύματος του BBC. Στις 8 Νοεμβρίου 1939, ο Χίτλερ έδινε την ετήσια ομιλία του σε μια μπυραρία του Μονάχου, μνημονεύοντας τους αγώνες των Ναζί κατά τη δεκαετία του 1920. Εκείνη τη φορά όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά, με τον ηγέτη του Ράιχ να καταφέρεται εναντίον των διεθνών εχθρών και να αναφέρεται στην επιτυχή για τη Γερμανία έναρξη του πολέμου. Ωστόσο, λίγο πιο πέρα, από το σημείο όπου στεκόταν ο Φύρερ, μια βόμβα είχε τοποθετηθεί, και ήταν έτοιμη να εκραγεί, με τους ωρολογιακούς μηχανισμούς της να έχουν αποσιωπηθεί επιμελώς. Τη βόμβα είχε κατασκευάσει και τοποθετήσει ο Γκέοργκ Έσλερ, ο οποίος είχε αρχίσει να σχεδιάζει την ενέργεια το προηγούμενο έτος, όταν διαπίστωσε ότι, υπό τον Χίτλερ, ο πόλεμος θα ήταν αναπόφευκτος.

Ο Φύρερ κανονικά άρχισε την ομιλία του την ίδια ώρα κάθε έτος, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση, ανυπομονώντας να επιστρέψει στο Βερολίνο και τους επιτελικούς του, έφυγε νωρίτερα. 13 λεπτά αργότερα η βόμβα εξερράγη, με αποτέλεσμα οκτώ νεκρούς και σημαντικές υλικές ζημιές, καθώς η οροφή κατέρρευσε στο σημείο όπου στεκόταν προηγουμένως ο Χίτλερ.

Τα 13 αυτά λεπτά (ελληνικός τίτλος: «Τα 13 λεπτά που δεν άλλαξαν την ιστορία») βρίσκονται στο επίκεντρο της ταινίας για τον Έλσερ, που σκηνοθέτησε ο Όλιβερ Χίρσμπιγκελ (Der Untergang, Diana κ.α.). Ο Χίτλερ είχε επιζήσει, και ο κόσμος θα συρόταν σε έναν καταστροφικό πόλεμο, με την ναζιστική εφημερίδα Voelkischer Beobachter να κάνει λόγο για «διάσωση από θαύμα» του Φύρερ.

Ακόμα και αν θεωρείται ότι το ναζιστικό καθεστώς θα είχε επιβιώσει χωρίς τον Χίτλερ, εκτιμάται από πολλούς ιστορικούς (και βρίσκεται στη ρίζα πολλών «what if» σεναρίων) ότι η δολοφονία του θα είχε επισπεύσει το τέλος του πολέμου, ίσως προλαμβάνοντας και το Ολοκαύτωμα.

Η Γκεστάπο συνέλαβε τον Έλσερ, λίγο μετά την έκρηξη της βόμβας, ενώ προσπαθούσε να διαφύγει στην Ελβετία. Το ντοκουμέντο της ανάκρισής του ανακαλύφθηκε το 1960, αποκαλύπτοντας ότι είχε αρχίσει να πειραματίζεται με εκρηκτικά όταν δούλευε για μια εταιρεία πυρομαχικών στη Σουαβία. Στη συνέχεια δούλεψε στη μπυραρία (Buergerbrauehaus) στο Μόναχο, όπου ο Χίτλερ έδινε τον ετήσιο λόγο του. Για πάνω από ένα μήνα έφτανε αργά, μετά κρυβόταν και όταν έκλεινε η μπυραρία δούλευε, δημιουργώντας ειδική κρύπτη στην οποία θα μπορούσε να βάλει τη βόμβα.

Η Γκεστάπο θεώρησε ότι είχε στρατολογηθεί από ξένες μυστικές υπηρεσίες, ωστόσο στην πραγματικότητα φαίνεται ότι επρόκειτο για αυτό που στη σημερινή αντιτρομοκρατική ορολογία χαρακτηρίζεται «μοναχικός λύκος»: κάποιος που κατέστρωσε σχέδιο και ενήργησε μόνος του. Όσον αφορά στις πολιτικές του πεποιθήσεις, αν και είχε κάποια σύνδεση με μια κομμουνιστική οργάνωση, ωστόσο αυτή ήταν σύντομη και ο ίδιος δεν ήταν ιδιαίτερα δραστήριος πολιτικά, αν και φαίνεται ότι προβληματιζόταν έντονα για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι απλοί εργάτες υπό το Τρίτο Ράιχ. Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1930, ανησυχούσε έντονα για την πορεία του καθεστώτος προς τον πόλεμο. Ο ίδιος γνώριζε ότι η βόμβα του θα σκότωνε πολλούς ανθρώπους, ωστόσο ήλπιζε να αποφύγει περισσότερη αιματοχυσία.

Ο Έλσερ δεν εκτελέστηκε άμεσα: απεστάλη σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και εκτελέστηκε το 1945. Σημειώνεται ότι άλλη μια γνωστή απόπειρα κατά του Φύρερ, η οποία έλαβε χώρα στις 20 Ιουλίου 1944 (η συνωμοσία του συνταγματάρχη φον Στάουφενμπεργκ με τη βόμβα στο Βολφσάντσε) έχει γυριστεί επίσης ταινία, με πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ.

Δημοφιλή