Εμπιστοσύνη στους θεσμούς και την επιστήμη

Σκέψεις με αφορμή την πανδημία.
sutiporn somnam via Getty Images

Οι οικονομικές κυρίως κρίσεις τα τελευταία χρόνια, αλλά και ιδιαίτερα η παρούσα επιδημιολογική κρίση, έχουν συμβάλει στο να αναπτυχθούν διάφορες θεωρίες συνομωσίας, γύρω από την προέλευση του ιού, την αξιοπιστία των εμβολίων, τα συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών, κ.α.

Επ΄ αυτών είχα αναφέρει ”ότι η επίκληση συνωμοσίας για κάθε θέμα και για επί μέρους επουσιώδη ζητήματα, απομακρύνουν τον άνθρωπο από την ουσιαστική διερεύνηση και εξεύρεση της κάθε φορά αλήθειας και τον οδηγούν στο μηδενισμό και την περιθωριοποίηση.”

Ο κόσμος βλέποντας τις μεγάλες συνέπειες από την επέκταση του ιού και τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα, αλλά και ακούγοντας τις διαβεβαιώσεις των Διεθνών- Ευρωπαϊκών Οργανισμών και των Κυβερνήσεων, προέβησαν μαζικά σε εμβολιασμό, προκειμένου να χτιστεί το περίφημο ”τείχος ανοσίας”.

Αυτό είναι αποτέλεσμα κυρίως της εμπιστοσύνης που έχει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στην Επιστήμη, αλλά και στους θεσμούς της κάθε Πολιτείας.

Οι τελευταίες παλινδρομήσεις όμως των επιστημόνων και των θεσμικών παραγόντων, σχετικά με κάποιους τύπους εμβολίων και η απόσυρση κάποιων εξ αυτών, δημιουργεί ερωτηματικά στους πολίτες και κλονίζει την εμπιστοσύνη τους απέναντι στους εκάστοτε αρμόδιους.

Από την άλλη δίνει αφορμή και ”επιχειρήματα”, στους κάθε λογής συνομωσιολόγους, να φουντώσουν τα κινήματα της αμφισβήτησης, του μηδενισμού και του πολιτισμικού πισωγυρίσματος.

Θα επαναλάβω εδώ ότι οι συνομωσιολογίες, οι ιδεοληψίες, οι φανατισμοί και οι σκοταδιστικές αντιλήψεις για την αντιμετώπιση ή την μετάδοση ενός ιού, ενός φαινομένου ή οποιουδήποτε γεγονότος δεν μπορούμε να εξηγήσουμε, πρέπει να παραμείνουν περιθωριακές και απορριπτέες από το σύνολο των πολιτών.

Από την άλλη όμως είναι απολύτως αναγκαίο, οι οργανωμένες κοινωνίες και οι αρμόδιοι φορείς παγκοσμίως να είναι πολύ προσεκτικοί με τη διαχείριση κρίσεων αυτού του επιπέδου που βιώνουμε σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα επιστημονικά κυρίως δεδομένα και τα αποτελέσματά τους και να λειτουργούν με διαφάνεια και αξιοπιστία.

Το γεγονός ότι οι σύγχρονες βιοεπιστήμες, η βιοτεχνολογία, η νανοτεχνολογία, η κβαντική μηχανική, έχουν εξελιχθεί σε επίπεδα που δεν μπορεί να φανταστεί ο μέσος ανθρώπινος νους, δεν είναι κάτι που πρέπει να το προσπερνάει κανείς με ευκολία.

Με όσα έχει ζήσει η ανθρωπότητα τα τελευταία εκατό χρόνια, με δύο καταστροφικούς παγκόσμιους πολέμους, με ρήψη ατομικών βομβών, με ραδιοβιολογικούς περιφερειακούς πολέμους, με ανάπτυξη πολεμικής ατομικής ενέργειας σε πολλές περιφερειακές δυνάμεις και συσσώρευση μαζικών όπλων καταστροφής, που ελάχιστη μόνο (ποσοστιαία) χρησιμοποίησή τους αρκεί να αφανίσει την ανθρωπότητα, δεν μπορούν όλα να αφεθούν πλέον στην τύχη τους.

Αυτό το ”πακέτο” καταστροφής δεν μπορεί να είναι στα χέρια κάποιων ολίγων, ιδιωτών, ομάδων συμφερόντων ή κάποιων κρατών, χωρίς τον έλεγχο από την παγκόσμια κοινότητα.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υφίσταται κοινωνικός έλεγχος και εποπτεία από εξειδικευμένες επιστημονικές επιτροπές διεθνών οργανισμών.

Κατά συνέπεια όλοι όσοι διαχειρίζονται αυτού του μεγέθους σοβαρά ζητήματα, θα πρέπει να έχουν στη σκέψη και τη δράση τους, ότι αυτό που κρατάει την κοινωνία δεμένη, ήρεμη, πολιτισμένη, ανεκτική και ισορροπημένη σε ικανοποιητικό επίπεδο, είναι το θετικό φορτίο που κουβαλάει η λέξη ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ. Το νόημα και η ουσία αυτής της ταπεινής λέξης και η συνακόλουθη αξιοπιστία, δεν πρέπει επουδενί να χαθεί, γιατί τότε τα αδιέξοδα θα πολλαπλασιαστούν, το κόστος θα είναι τεράστιο και θα οδηγηθούμε στο χάος.

Εμπιστοσύνη λοιπόν, η οποία δεν είναι λέξη κενή περιεχομένου, αλλά το ουσιαστικό νόημά της κατακτιέται, κατοχυρώνεται και διαπλάθεται καθημερινά και διαχρονικά, από τους φορείς εξουσίας αλλά και τους πολίτες σε μία σχέση αμφίδρομη.

Δημοφιλή